Klastry przyszłością polskiej gospodarki

W dniu 6 września 2013 w miejscowości Długie niedaleko Gorzowa Wlkp. odbyły się polsko – niemieckie warsztaty „viadukt innovativ II”. Zgromadziły one ponad czterdziestu przedstawicieli najróżniejszych środowisk w tym gospodarczych, politycznych i naukowych. Omawiano kwestie wzmocnienia polskich klastrów, podniesienia ich konkurencyjności i zdolności innowacyjnej poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz podniesienie efektywności kształtowania polityki klastrowej. Głównym celem spotkania było nakreślenie dobrych rozwiązań do budowy polityki klastrów. Podczas warsztatów zaproszeni goście zapoznali się także z założeniami projektu „OHP jako realizator usług rynku pracy”.

Projekt „viadukt innovativ II” przewiduje wspieranie transgranicznej współpracy małych i średnich przedsiębiorstw oraz instytucji naukowych Euroregionu Viadrina PRO EUROPA. To wspólny projekt polsko-niemieckiego Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości we Frankfurcie i Lubuskiej Fundacji Zachodnie Centrum Gospodarcze w Gorzowie Wlkp. W latach 2014-2020 przewidziano bardzo duże środki finansowe wspierające powstawanie i działanie klastrów.

Na przełomie ostatnich lat powstało wiele struktur klastrowych w województwie lubuskim, m.in.: prężnie działający Klaster Metalowy podkreślający okręg lubuski jako strategiczny w branży metalowej; Klaster Edukacji Lubuskie Brandenburgia, którego członkiem jest Lubuska Wojewódzka Komenda OHP; Klaster Transportu, Spedycji i Logistyki; Lubuski Klaster Szkoleniowo Doradczy na rzecz Produktu Regionalnego; Lubuski Szlak Wina i Miodu; Lubuska Regionalna Organizacja Turystyczna; Zachodni Klaster Turystyczno Medyczny; Klaster Energii Odnawialnej.
Wizje rozwoju klastrów w Polsce jako element strategii Unii Europejskiej w latach 2014-2020 przedstawiła dr Katarzyna Cheba - wykładowca Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Najważniejszymi zaletami powstawania klastrów wg. pani doktor są niższe koszty transakcyjne – wspólne zakupy, zaopatrzenie, usługi, produkty, kanały informacji, przestrzenna bliskości licznej grupy niezależnych podmiotów - skupienie określonej wiedzy i kwalifikacji, specjalizacji; łatwość znalezienia pracowników i partnerów biznesowych (podwykonawców i usługodawców) oraz realizacji wspólnych działań w pewnych obszarach, dostępne lokalnie, wyspecjalizowane i unikalne zasoby – w tym wiedza i kapitał ludzki – oraz odpowiednia infrastruktura. Klaster staje się atrakcyjnym rynkiem pracy przyciągającym wykwalifikowanych pracowników i absolwentów. Oferuje niższe koszty pozyskiwania i szkolenia nowych pracowników. W zasobach klastrów oprócz konkurencji występuje także współpraca, czy też współdziałanie (często niesformalizowane i nieuświadomione), zwłaszcza pomiędzy sektorem przedsiębiorstw, administracją i sektorem badawczo-rozwojowym.

Ważnym elementem gospodarczej konkurencyjności regionów jest stała współpraca przedsiębiorstw z przedstawicielami środowisk naukowych oraz samorządem terytorialnym. O tym zagadnieniu mówił pan Arseniusz Woźny przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, Departamentu Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej. Podkreślił, że klastry, są synonimem sukcesu, który jest zbudowany na wysokiej jakości konkurencji, doskonale stwarzają warunki do wzmocnienia współpracy. Rozwój powiązań kooperacyjnych w Polsce zależy przede wszystkim od woli przedsiębiorstw, ich wzajemnego zaufania oraz kwalifikacji koordynatorów wywodzących się z instytucji otoczenia biznesu i administracji. Mając świadomość korzyści wynikających z funkcjonowania klastrów, podejmuje się już działania mające na celu mobilizację podmiotów gospodarczych do nawiązywania współpracy z partnerami. Działania te realizowane są poprzez szereg projektów informacyjno-promocyjnych mających na celu upowszechnienie pozytywnych aspektów funkcjonowania w sformalizowanych sieciach współpracy.

Głównym celem warsztatów było wypromowanie prężnie funkcjonujących klastrów z województwa lubuskiego, promocja ich dotychczasowych osiągnięć oraz zaprezentowanie oferowanych produktów w postaci usług i technologii ze szczególnym uwzględnieniem ich innowacyjnego charakteru. Do zwiększenia konkurencyjności przyczyni się również wspieranie bezpośrednich kontaktów transgranicznych instytucji i organizacji pozarządowych w obszarze życia społeczno-gospodarczego oraz wspieranie kooperacji przedsiębiorstw, przeprowadzenie działań ułatwiających współpracę i podejmowanie wspólnych przedsięwzięć. Na spotkaniu powołano nowy Klaster Wsparcia Biznesu „Business Cluster”, który ma na celu zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa dostosowanie kształcenia do potrzeb regionalnego rynku pracy i standardów UE.
Działania ujęte w projekcie „OHP jako realizator usług rynku pracy” którego celem jest stworzenie warunków ułatwiających dostęp do usług poradnictwa i informacji na temat podnoszenia kwalifikacji zawodowych, to pierwszy krok w tym kierunku. Dostęp do usług pośrednictwa pracy poprzez zbudowanie sieci komplementarnie działających Młodzieżowych Centrów Kariery, Ośrodków Szkolenia Zawodowego i Punktów Pośrednictwa Pracy, jak i wykwalifikowanie kadry, która zniweluje deficyty zawodowe w lubuskich przedsiębiorstwach, to kolejny wariant współpracy klastrowej. Efektem tej współpracy mogą być prężnie działające ośrodki w strukturach OHP, odpowiadające na potrzeby beneficjentów, a także współistniejące w szeregach nowo powstających klastrów. Dzięki tym działaniom pomoc otrzymają także osoby bezrobotne, zagrożone wykluczeniem społecznym, nie posiadające wykształcenia, mające potrzebę podnoszenia kwalifikacji. Wspólne działanie na rzecz rozwoju społeczeństwa i regionu powinno prowadzić do polepszenia warunków pracy w całym województwie.

Sylwia Lemska - spec. ds. szkoleń
Źródło: Prezentacja „Wizja rozwoju klastrów” dr. Katrzyna Cheba.