Nauka zawodu bez chodzenia do szkoły? To możliwe! - Artykuł

Warunek

Jedynym warunkiem, aby zacząć naukę zawodu w formie pozaszkolnej (bez chodzenia do szkoły branżowej) jest ukończenie obowiązkowej ośmioletniej szkoły podstawowej.

Jeżeli z różnych uzasadnionych przyczyn nie możesz lub nie chcesz kontynuować nauki w szkole branżowej, możesz uczyć się zawodu bezpośrednio u pracodawcy bez konieczności uczęszczania na typowe szkolne lekcje.

Nauka w formie pracy

Gdy masz 15 lat, a nie ukończyłeś jeszcze 18 lat, możesz podpisać z pracodawcą z zakładu rzemieślniczego umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego i zostać pracownikiem młodocianym. Możliwe to jest także dla 14-latków, pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej odnośnie podjęcia pracy w wybranym zawodzie.

Jako pracownik młodociany będziesz otrzymywał co miesiąc wynagrodzenie w wysokości: 8 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym roku nauki, 9 % w drugim roku nauki i 10 % w trzecim roku nauki zawodu. Aktualne wskaźniki znajdziesz tutaj.

Pamiętaj, że bezpośredni kontakt z pracodawcą to dla ciebie możliwość korzystania z jego doświadczeń w naturalnym środowisku pracy. Nabywanie kwalifikacji zawodowych przy jednoczesnym rozwijaniu kompetencji społecznych (dzięki kontaktom z klientami, dostawcami czy innymi członkami załogi) to ogromna szansa dla ciebie jako przyszłego pracownika.

Ile to trwa?

Nauka zawodu w rzemiośle trwa 36 miesięcy i składa się z dwóch części: praktycznej – u pracodawcy, teoretycznej – w tym przypadku na kursach dokształcających albo u pracodawcy.

Kursy dokształcające realizowane są przez wyspecjalizowane ośrodki szkolące, szkoły lub izby rzemieślnicze. Turnusy w zależności od zawodu trwają od dwóch tygodni do miesiąca i odbywają się średnio raz w roku (trzy turnusy w cyklu nauczania – 1, 2, 3 stopień). Zdarza się, że kurs odbywa się tylko na zakończenie nauki, tuż przed egzaminem czeladniczym. Ogółem dokształcenie teoretyczne w formie pozaszkolnej obejmuje około 100 godzin zajęć. Za udział w kursie może zapłacić pracodawca.

Jaki zawód wybrać?

Formuła nauki zawodu tylko u rzemieślników jest dużo mniej popularna, niż forma nauki zawodu w szkołach branżowych. Niemniej jednak zainteresowani mogą wybierać z długiej listy zawodów rzemieślniczych.

Są na niej m.in. takie profesje jak: betoniarz – zbrojarz, brukarz, brązownik, cieśla, drukarz, florysta, fotograf, glazurnik, hafciarka, introligator, kamieniarz, kelner, kominiarz, lakiernik, malarz, tapeciarz, mechanik – monter maszyn i urządzeń, mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter izolacji budowlanych, monter izolacji przemysłowych, monter sieci wodnych i kanalizacyjnych, murarz – tynkarz, operator obrabiarek skrawających, operator obrabiarek sterowanych numerycznie, posadzkarz, rusznikarz, tapicer, wędliniarz, witrażownik, wizażystka, złotnik – jubiler.

Wśród najczęściej wybieranych przez młodzież zawodów do nauki w rzemiośle są: fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz, kucharz, cukiernik, piekarz, elektryk, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, ślusarz i monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych.

Można wybrać także zawód typowo regionalny, często o charakterze unikatowym i artystycznym (np. baca, kowal wyrobów zdobniczych, grawer, bursztyniarz, zdobnik szkła, fajkarz, modystka, kożusznik, organmistrz, monter fortepianów i pianin), o ile pracodawca ma odpowiednie uprawnienia i chce przyjąć kandydata na naukę zawodu. Kwalifikacje do wykonywania takiego zawodu można formalnie potwierdzić tylko w rzemiośle. To duża zaleta z punktu widzenia twojej konkurencyjności na rynku pracy.

W wykazie zawodów szkolnych i pozaszkolnych, w których prowadzone jest przygotowanie zawodowe w rzemiośle, znajdują się 133 profesje dla pracowników młodocianych, z czego w 56 zawodach dokształcanie teoretyczne odbywa się wyłącznie w formie pozaszkolnej.

Na pewno znajdziesz jakiś zawód dla siebie. Skontaktuj się z pracodawcą – rzemieślnikiem, u którego chciałbyś uczyć się fachu, albo z odpowiednią dla twojego miejsca zamieszkania izbą rzemieślniczą.

Egzamin czeladniczy

Zakończeniem nauki zawodu zorganizowanej u rzemieślnika w formie pozaszkolnej jest egzamin czeladniczy, odbywający się przed komisją izby rzemieślniczej. Do egzaminu na tytuł czeladnika w wyuczonym zawodzie będziesz zobowiązany przystąpić po trzech latach nauki zawodu u swojego pracodawcy. To on pokryje koszty egzaminu.

Świadectwo czeladnicze na potwierdzenie uzyskanych kwalifikacji zawodowych – jako dyplom zawodowy wydany przez izbę rzemieślniczą – uznawane jest w całej Europie. Izby rzemieślnicze mogą także wydawać Suplementy EUROPASS do świadectw czeladniczych w zawodach, w których komisje egzaminacyjne przeprowadzają egzaminy czeladnicze.

Tytuł czeladnika jest odpowiednikiem świadectwa ukończenia szkoły branżowej o odpowiednim kierunku.

Co dalej?

Otrzymanie tytułu czeladnika otwiera przed absolwentem możliwość, żeby po trzech latach pracy w zawodzie zdobyć tytuł mistrza.

Jednocześnie, mając atrakcyjny fach w ręku, możesz rozkręcić dobrze prosperujący biznes.

Być może kiedyś, jako osoba pełnoletnia, zechcesz uczyć się w szkole dla dorosłych (np. w centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego, w technikum lub liceum ogólnokształcącym). W życiu przecież różnie bywa. Pamiętaj, że nie będziesz miał ku temu żadnych przeszkód, a to, że masz już fach i nie zmarnowałeś czasu bez szkoły bezczynnie, będzie działać tylko na twoją korzyść. Zdobyte doświadczenie zawodowe okaże się dla ciebie dużym atutem.

Obecne problemy ze szkołą to nie koniec świata. Pomyśl, może nauka zawodu u rzemieślnika jest właśnie dla ciebie? Wykorzystaj szansę i zostań dobrym fachowcem. Na dzisiejszym rynku pracy są oni poszukiwani i właściwie wynagradzani.

Autor: Piotr Klejny, Lubelska Wojewódzka Komenda OHP

Źródła:

1. Magdalena Zabłocka, Kształcenie zawodowe i kwalifikacje w rzemiośle w kontekście zmieniających się potrzeb gospodarki i rynku pracy, Warszawa 2020, https://zrp.pl/wp-content/uploads/2021/01/Rzemioslo_A4-WCAG.pdf
2. Raport z wyników działalności oświatowej Związku Rzemiosła Polskiego, https://zrp.pl/dzialalnosc-zrp/oswiata-zawodowa/egzaminy/raporty-z-wynikow-dzialalnosci-oswiatowej/