Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Informator na temat warunków życia i pracy w Szwajcarii

 

Informacje ogólne, czyli co warto wiedzieć o Szwajcarii przed wyjazdem?

Szwajcaria jest krajem, który większości Polaków kojarzy się z krajem dobrobytu, oraz atrakcyjnym kierunkiem emigracji zarobkowej. Obecnie w Szwajcarii mieszka już blisko 15 tys. naszych rodaków, zwłaszcza lekarzy, naukowców, inżynierów, prawników a nawet artystów. Szczególne znaczenie przy wybieraniu tego kraju, spełniają legendarne zarobki. Od 1 czerwca 2014 roku Polacy mogą bez większych ograniczeń pracować w Szwajcarii, całkowite otwarcie szwajcarskiego rynku pracy stwarza nowe możliwości zatrudnienia w kraju będącym jedną z największych potęg gospodarczych świata.

Szwajcaria jest państwem w centralnej części Europy, bez dostępu do morza. Na północy graniczy z Niemcami, z Austrią i Lichtenstain na wschodzie, Francją po zachodniej, a Włochami po południowej stronie kraju. Jej powierzchnia wynosi 41.300 km. Szwajcaria jest krajem górzysto-wyżynnym, środkową oraz południową część kraju zajmują Alpy (60% pow.). Szwajcaria jest jednym z najmniejszych krajów europejskich, warto zaznaczyć iż nie jest członkiem Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Jest krajem federacyjnym, które posiada 26 kantonów, posiadających szeroką autonomię, zauważalne są również różnice wstępujące pomiędzy poszczególnymi kantonami. Kantony leżące na Wyżynie Szwajcarskiej są bardziej zaludnione oraz uprzemysłowione. Kantony alpejskie natomiast są słabiej zaludnione, bardziej nastawione na rolnictwo i turystykę.

Oficjalne języki szwajcarskie to: niemiecki, którym posługuje się 63,7% populacji, francuski, którym mówi 20,4% populacji, włoski używany przez 6,5% populacji oraz język romansz, którym mówi 0,5% populacji. Występowanie poszczególnych języków rozróżnia się
w zależności od regionu: na wschód od Berna (z wyjątkiem Ticino) przeważa język niemiecki. Na zachód od Berna przeważa język francuski. Język włoski jest najpowszechniejszym językiem w kantonie Ticino. Romansz, który wywodzi się z łaciny ludowej, najczęściej używany jest w kantonie Gryzonia.

Szwajcaria jest krajem wielowyznaniowym, katolików jest 41,8 %, protestantów 35, 3 %, muzułmanów 4,3 %, ortodoksyjnych chrześcijan 1.8%, bezwyznaniowców, 11.1%, innych chrześcijan 0.4%, hinduistów 0.4%, buddystów 0.3%, żydów 0.2% .
W Szwajcarii dni wolne od pracy są ustalane w poszczególnych kantonach, jedynym wspólnym dla całej Szwajcarii świętem oraz dniem wolnym od pracy jest dzień 1 sierpnia, który jest Świętem Narodowym ustanowionym z okazji rocznicy uchwalenia konfederacji. Wśród znanych nam świąt oraz dni wolnych od pracy są np.: 25 oraz 26 grudnia – Boże Narodzenie oraz Wspomnienie Św. Szczepana, 1 stycznia – Nowy Rok, 1 maja – święto pracy, 1 listopada –Wszystkich Świętych.
Wybierając się do Szwajcarii należy pamiętać, że kraj ten nie należy do strefy euro. Obowiązującą walutą jest frank szwajcarski.

 

Słów kilka o szwajcarskim rynku pracy

Szwajcarski rynek pracy różni się od pozostałych, jest znacznie mniejszy oraz skierowany zwłaszcza do pracowników o wysokich kwalifikacjach. Jednak po wprowadzeniu w Szwajcarii zmian w zakresie swobodnego przepływu pracowników, kraj ten odnotowuje zwiększone zapotrzebowanie na pracowników z zagranicy. Najbardziej poszukiwani są wykwalifikowani pracownicy budowlani, personel pielęgniarski (opiekunowie osób starszych), pracownicy usług gastronomicznych (barmani, kelnerzy, kucharze). Gwałtownie spadła liczba ofert pracy z zakresu bankowości, natomiast wzrosła w sektorze ubezpieczeń społecznych. Bardzo istotnym elementem charakteryzującym szwajcarski rynek pracy, jest wymagana znajomość języka niemieckiego (używany przez 65 % ludności państwa), który jest obowiązkowy choćby w stopniu podstawowym.

Poszukując pracy w Szwajcarii należy pamiętać, że rekrutacja na szwajcarskim rynku pracy coraz rzadziej odbywa się poprzez zamieszczanie ogłoszeń w prasie, czy też internecie. Zasadniczym nośnikiem informacji o wolnych etatach są znajomi lub rodzina, którą najczęściej pierwsza dowiaduje się o wolnych miejscach pracy i proszona jest o polecenie kompetentnego kandydata do pracy. Jeśli jednak nie mamy nikogo bliskiego, kto mógłby nas wesprzeć na szwajcarskim rynku pracy należy pamiętać, że w każdej większej miejscowości znajdują się tam Publiczne Służby Zatrudnienia (RAV, www.treffpunkt-arbeit.ch) oferujące pomoc w znalezieniu pracy oraz niepubliczne agencje pośrednictwa pracy.

Należy pamiętać, że Szwajcaria choć nie należy do Unii Europejskiej jest członkiem sieci EURES (www.eures.ch), dlatego warto korzystać z usług szwajcarskich doradców EURES. Do pozostałych form poszukiwania pracy w Szwajcarii można wymienić: przeglądanie stron internetowych lokalnych przedsiębiorstw, instytucji oraz ogłoszeń zamieszczanych w dodatkach do gazet (np. „Emploi&Formation” – Le Temps w Genevie i Lozannie, „Stellenmarkt” – Bund i Berner Zeitung w Bernie).

Aby odpowiednio przygotować wymagane podczas rekrutacji dokumenty aplikacyjne, należy sprawdzić, który język w danym regionie jest urzędowy. Ponadto warto pamiętać, że szwajcarzy szczególną uwagę zwracają na zgodność wykształcenia z doświadczeniem przyszłego pracownika. Wynika to z faktu, iż szwajcarski system edukacji nastawiony jest na segregowanie według nauki zdobycia konkretnego zawodu, z którego nie jest łatwo się przekwalifikować.  Dlatego, zgłaszając swoją kandydaturę na wolne miejsce pracy trzeba pamiętać, że jeśli w wymaganiach do pracy oczekuje się konkretnych kwalifikacji to tylko takie będą brane pod uwagę. Każde doświadczenie zawodowe powinno być udokumentowane, ponieważ będzie ono uznawane o ile jest spójne z oczekiwaniami pracodawcy, zawartymi w ogłoszeniu o wolnym wakacie. List motywacyjny oraz CV piszemy w sposób przejrzysty i czytelny w formacie A4 i najlepiej na jedną stronę. Należy unikać przesyłania dokumentów, które sprawiają wrażenie uniwersalnych. W odróżnieniu od polskich standardów rekrutacyjnych, niemile widziane są referencje oraz listy polecające.

Przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej, warto zapoznać się z informacjami o miejscu pracy, do którego składamy dokumenty. Taka rozmowa najczęściej prowadzona jest przez dwie lub trzy osoby, a w przypadku małych firm jedna, np. właściciel firmy. Przebieg takiego spotkania odbywa się na podobnych zasadach jak w Polsce, pytania również nie odbiegają od standardów. Kandydat do pracy oceniany będzie nie tylko pod kątem swoich kwalifikacji i doświadczenia, ale również znajomości języka i umiejętności posługiwania się nim, ogólnej maniery, estetyki ubioru oraz szacunku okazywanemu rozmówcom. O decyzji zatrudnienia kandydaci są informowani telefonicznie, listownie lub e-mailowo.

 

Najważniejsze formalności po przyjeździe do Szwajcarii

Z dniem 1 maja 2014 roku zostały zniesione wszelkie ograniczenia w dostępie do szwajcarskiego rynku pracy, oznacza to, że obywatele Polski oraz innych krajów UE (prócz Rumunii i Bułgarii) przebywać na terenie Szwajcarii do trzech miesięcy bez zezwoleń na pobyt w kraju.  Pobyt trwający powyżej trzech miesięcy należy zgłosić do Urzędu Imigracyjnego (Migrationsamt) w celu wydania pozwolenia na pobyt i pracę w Szwajcarii. Aby uzyskać takie pozwolenie niezbędna jest umowa o pracę wraz z wypełnionym wnioskiem, który znajdziemy na stronie urzędu. Ponadto dołączamy do wniosku kopię umowy o wynajęcie mieszkania i jedno zdjęcie paszportowe. W sytuacji gdy, po upływie trzech miesięcy nadal pozostajemy bez pracy (choć nadal jej szukamy) należy zwrócić się do urzędu o pozwolenie na pobyt krótkoterminowy. Wówczas trzeba udowodnić, że posiada się wystarczające środki na utrzymanie się w kraju. Należy pamiętać, że przed upływem terminu pozwolenia, trzeba ponownie zgłosić się do urzędu, w celu jego przedłużenia. Szwajcarskie prawo wyróżnia następujące dokumenty pobytowe:

  • L - krótkoterminowe zezwolenie na pracę na okres 12 miesięcy

  • B – początkowe zezwolenie na pobyt do 5 lat

  • C – zezwolenie na osiedlenie się w Szwajcarii

  • G – przygraniczne zezwolenie na pracę

 

Uznawalność dyplomów i kwalifikacji

Posiadanie dyplomu lub innego dokumenty świadczącego posiadanie przez nas odpowiednich kwalifikacji jest niezmiernie ważne na szwajcarskim rynku pracy, w celu znalezienia oczekiwanego przez nas zatrudnienia. Szczególnie jest to istotne przy wykonywaniu zawodów uznanych przez władze szwajcarskie jako reglamentowane, wówczas niezbędne jest uznanie dyplomu, które dokonuje się przez właściwy organ władz szwajcarskich. Procedury te nie są obowiązkowe dla osób wykonujących i ubiegających się o pracę w zawodzie niereglamentowanym. Celem przedłożenia dyplomu do uznania należy zgłosić się do właściwego organu władz szwajcarskich, który wybieramy zależnie od posiadanego wykształcenia i wykonywanego zawodu. Np.: Schweizerische Konferenz der kantonale Erziehungsdirektoren EDK (www.edk.ch/), dotyczy zawodów takich jak: nauczyciel, pedagog szkolny, logopeda, terapeuta psychomotoryczny.

Celem podjęcia nauki w Szwajcarii, lub jej kontynuowania należy zwrócić się bezpośrednio do konkretnej uczelni.

Co ciekawe i o czym należy pamiętać to, że jeśli posiadamy prawo jazdy to należy zgłosić się w przeciągu pierwszych dwunastu miesięcy od momentu wjazdu na terytorium Szwajcarii do urzędu komunikacji właściwego dla kantonu na terenie którego mieszkasz w celu złożenia wniosku o dokonanie zamiany swojego macierzystego prawa jazdy na prawo jazdy szwajcarskie. Jeżeli nasz pobyt trwa krócej niż 12 miesięcy – nie ma takiego obowiązku.

 

Warunki pracy – czyli co trzeba wiedzieć o prawach pracownika

Podejmując pracę w Szwajcarii warto wiedzieć że jedną z popularnych form zawierania umów w tym kraju, są porozumienia zawarte w sposób ustny. W praktyce oznacza to, że jest ona tak samo ważna jak pisemna, zaleca się jednak spisanie takiej umowy, zwłaszcza w przypadku cudzoziemców.

W Szwajcarii wyodrębniamy następujące formy umów

  1. Indywidualne umowy o pracę - pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy swemu pracodawcy przez określony lub też nieokreślony czas, w zamian za co, pracodawca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia obliczonego wg. czasu pracy bądź wykonanej pracy.

  2. Zbiorowe umowy o pracę (GAV) - zawierane są pomiędzy pracodawcami, bądź związkami pracodawców a związkami pracowników. Określają relacje pomiędzy pracodawcami a pracownikami. Zbiorowa umowa o pracę określa warunki zawarcia oraz rozwiązania takiej umowy oraz reguluje warunki takiej pracy. Taką umowę podpisuje się gdy np. pracodawca jest członkiem związku pracodawców, i który to związek zbiorową umowę pracy podpisał.

  3. Normalne umowy o pracę (NAV) wydawane są przez urzędy dla określonych sektorów zawodowych, np.: państwowa normalna umowa pracy dla wszystkich asystentów medycznych, kantonalna normalna umowa pracy dla zatrudnionych w rolnictwie i w usługach domowych, etc.). Umowy te regulują sprawy związane z zawieraniem i rozwiązywaniem umów o pracę oraz warunkami pracy. Wydawane są przez odpowiednie szczeble administracyjne, np. Bundesrat, gdy umowa odnosi się do kilku kantonów (np. sektor ochrony zdrowia) lub urząd kantonalny gdy adresatem takiej umowy jest jeden kanton.

Zawierając umowę o pracę na czas określony należy pamiętać że okres ważności tej umowy jest w niej ściśle określony, i choć wyznaczona jest w niej data końcowa nie musi oznaczać automatycznego wypowiedzenia umowy. Co istotne nie można jej wcześniej wypowiedzieć. Inaczej sytuacja wygląda przy podpisywaniu umowy na czas nieokreślony, w momencie gdy któraś ze stron zechce rozwiązać umowę, musi się to odbyć przy zachowaniu terminu wypowiedzenia wraz z pisemnym uzasadnieniem.

Czas pracy ustanowiony przez szwajcarskie prawo, to 45 godzin tygodniowo. Zgodnie  ze szwajcarskim kodeksem pracy, pracodawca zobowiązany jest do dodatkowej zapłaty za nadgodziny, które wynoszę 125 % normalnego wynagrodzenia, a jeżeli pracownik wyraża zgodę zamianę na czas wolny, którego długość powinna być równa sumie nadgodzin.

W Szwajcarii nie ma ustawowej płacy minimalnej, jednak ogólny poziom płac jest zdecydowanie wyższy niż w innych krajach europejskich, np. średnia pensja to około 47.088 euro rocznie.  W Szwajcarii obowiązuje ustalony ustawowo minimalny czas trwania urlopu, tj.: cztery tygodnie dla pracowników oraz uczących się zawodu powyżej 20-go roku życia; oraz pięć tygodni dla pracowników i uczących się zawodu do ukończonego 20 lat. Ponadto w Szwajcarii obowiązuje urlopy okolicznościowe, jak np. urodziny dziecka, ślub, pogrzeb, zmiana miejsca zamieszkania.

Podejmując pracę nawet w takim raju gospodarczym jak Szwajcaria, nie unikniemy podatków, co więcej, każdy kanton ustala własne podatki, a nawet gminy mają prawo do ustanawiania kolejnych podatków. Do najważniejszych podatków jakie płacimy w Szwajcarii to podatek dochodowy, od zysku, obrachunkowy (Verrechnungssteuer), opłata skarbowa (Stempelabgaben), oraz podatki pośrednie, jak: podatek od wartości dodanej VAT, podatek od tytoniu, podatek od piwa, podatek od wyrobów spirytusowych, podatek od oleju mineralnego, podatek samochodowy, cła. W poszczególnych kantonach pobierane są: podatki dochodowe, majątkowe i inne opłaty - podatek dochodowy i majątkowy, podatek pogłówny, osobowy i od gospodarstwa domowego, podatek od spadków i darowizn, podatek od zysku z nieruchomości, podatek od kupna-sprzedaży, podatek od nieruchomości, podatek od wygranych na loterii oraz podatki od posiadania i wydatków - podatek od samochodów, od psów, od rozrywek, opłata skarbowa, podatek od reklamy, od budowli wodnych, inne. Warto zapamiętać, że w Szwajcarii kwota wolna od podatku wynosi 9600 CHF bądź 18.800 CHF (dla osób mających na utrzymaniu dzieci albo osobę wymagającą opieki). Cudzoziemcy traktowani są w kwestii podatkowej jak obywatele szwajcarscy, z tą różnicą że mają prawo do zwrotu podatku od odsetek.

 

Ubezpieczenia społeczne

Szwajcaria jest państwem federalnym, dlatego podział obowiązków między władze federalne i kantonalne oznacza brak ogólnokrajowego systemu ubezpieczeń społecznych, który byłby jednolity dla wszystkich obywateli oraz cudzoziemców. Ubezpieczenia znacznie różnią się między sobą w poszczególnych kantonach.

W Szwajcarii wszyscy mieszkańcy muszą być objęci obowiązkowym podstawowym ubezpieczeniem zdrowotnym, dotyczy to każdego nowonarodzonego Szwajcara jak cudzoziemca, który oficjalnie się osiedlił w tym kraju. Warunek ten dotyczy również bogatych mieszkańców tego kraju, którzy przybyli tam aby żyć z oszczędności.

Zabezpieczenia społeczne pokrywają zasiłki rodzinne, renty, ubezpieczenia na wypadek nieszczęśliwego zdarzenia w pracy, choroby powstałe na skutek pracy, zabezpieczenia na wypadek choroby, oraz emeryturę. Składki na zapomogi rodzinne oraz ubezpieczenia na skutek wypadku z rentą są obowiązkowe tylko dla osób aktywnych zawodowo. Należy pamiętać, że w Szwajcarii nie funkcjonuje system ubezpieczenia państwowego, w którym składki potrącane są z pensji, ani też ubezpieczeń grupowych czy rodzinnych. Obowiązkowe ubezpieczenie wykupujemy indywidualnie w wybranej przez nas kasie chorych, dla każdego członka rodziny potrzebna jest osobna polisa.

Wybierając się do Szwajcarii należy pamiętać że wizytę lekarską trzeba płacić, i to zazwyczaj gotówką. Do zalet należą z pewnością idealnie wyposażone gabinety lekarskie, w którym zrobimy większość badań, począwszy od pobrania krwi do badanie ucha, EKG oraz zdjęcia rentgenowskiego, wszystko to jest robione na miejscu. Co więcej, wyposażenie gabinetów lekarskich zawiera „podręczną apteczkę, czyli pokoik w którym magazynowane są lekarstwa niezbędne do udzielenia pomocy choremu. Ciekawostką jest to, że pod koniec wizyty lekarz przekazuje pacjentowi lekarstwa według zaleconych do stosowania przy określonej dolegliwości. Jest zwłaszcza przydatne, gdy nasza wizyta odbywa się w niedzielę lub sobotę wieczorem, gdy większość aptek jest już nieczynnych. W zależności od zakresu badań koszt takiej wizyty to od 50 do 100 franków.

 

Warunki życia w Szwajcarii

Szwajcaria jest jednym z najdroższych krajów świata, i nawet pomimo wysokich zarobków wydatki ponoszone na życie są o ponad połowę wyższe od średnich w krajach UE. Znalezienie zakwaterowania jest podstawowym problemem z jakim należy się zmierzyć podczas przyjazdu do Szwajcarii. Kraj jest niewielki, i co ciekawe większość miast charakteryzuje  się niedoborem mieszkań, przez co ich ceny są bardzo wysokie. Jednak przy odrobinie cierpliwości można znaleźć wyjątkowe okazje. Szukając mieszkania na czas pobytu w Szwajcarii warto nawiązać kontakt z biurem nieruchomości w właściwym dla nas regionie. Przykładowy koszt wynajęcia pokoju to 600 franków, a dwupokojowego mieszkania co najmniej 800. Najdrożej jest w Zurychu i Genewie.

Sytuacja jest podobna jeśli chodzi  o żywność, ceny w sklepach są zazwyczaj wyższe niż w innych europejskich krajach średnio o 45 procent. Przykładowo: Chleb kosztuje około 2 franków, cielęcina 30 franków za pół kilograma, kurczak jest połowę tańszy, a półtora litra mleka to wydatek około 2,5 franka, 10 jajek to wydatek około 3 franków. Aby zaoszczędzić robiąc codziennie zakupy, warto zaopatrywać się w takich supermarketach jak Migros czy Coop. Są to bardzo popularne sklepy sieciowe sprzedające wiele produktów pod własną marką. Gdy mamy już gdzie mieszkać i co jeść warto zastanowić się jak będziemy się przemieszczać w celu poszukiwania pracy. W Szwajcarii komunikacja miejska jest jednym z ważniejszych atutów.

Sieć komunikacyjna obejmuje 20 tysięcy kilometrów połączeń kolejowych, autobusowych i wodnych (statki i promy). Autobusy oraz pociągi są punktualne oraz schludne, jedynym minusem jest dość wysoka cena za przejazdy. Są jednak możliwości aby zaoszczędzić kilka franków, służą ku temu bilety abonamentowe na określoną ilość przejazdów, dni lub trasy. Na oficjalnej stronie kolei szwajcarskiej można okazyjnie kupić bilety na jednorazowe przejazdy na określonej trasie, np.: 12 franków za bilet z Bazylei do Lucerny, gdy normalnie kosztuje on aż 29 franków.

Wybierając się do Szwajcarii należy pamiętać, że służba zdrowia w tym kraju jest wyłącznie prywatna, dotyczy zarówno obywateli jak i cudzoziemców. Szwajcaria nie ma podpisanej umowy o bezpłatnym leczeniu z żadnym krajem, dlatego nawet krótka wizyta u lekarza lub konsultacja może kosztować ok. 100 CHF. Sytuacja jest również podobna gdy chodzi o opiekę dentystyczną.

Nie patrząc na ponoszone wydatki, życie w Szwajcarii przebiega nader spokojnie, możemy liczyć na gościnność rodowitych szwajcarów, którzy są uczynni i sympatyczni. W wolnych chwilach Szwajcaria kusi zapierającymi dech w piersi widokami: z jednej strony alpejskie szczyty wznoszące się ponad 4000 metrów do nieba, lodowce i skały, spienione górskie potoki i wodospady, a z drugiej zielone łąki z pasącymi się krowami, oraz malownicze jeziora z żaglówkami i parowymi statkami. Korzystając z tak uroczej scenerii warto wybrać się Ekspresem Lodowcowym z St. Moritz do Zermatt przez 291 mostów i 91 tuneli, lub Ekspresem Wilhelma Tella z Lucerny do Lugano - najpierw statkiem, a potem pociągiem.

 

Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?

Policja - 117
Pogotowie - 144
Straż pożarna - 118
Pomoc drogowa TCS (nieosiągalna z zagranicy) - 140
Szwajcarskie Pogotowie Helikopterowe, Zurych - 1414
Europejski Numer Pogotowia Ratunkowego - 112
Informacja automatyczna (wewnątrz Szwajcarii):
Informacja o numerach krajowych - 111
Informacja o stanie dróg - 163
Informacja o pogodzie - 162
Informacja o miejscach występowania lawin zimą – 187
Informacja turystyczna, zimą informacja dla narciarzy - 120

Adresy polskich placówek dyplomatycznych
Ambasada Konfederacji Szwajcarskiej
Al. Ujazdowskie 27, 00-540 Warszawa
tel.: (022) 628-04-81(82)
fax: (022) 621-05-48
E-mail: var.vertretung@eda.admin.ch

Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Bernie
Elfenstraße 20a, CH-3000 Bern 15 tel.
(0-041 31) 358 02 02
fax 0041 31 358 02 16
e-mail: berno.amb.sekretariat@msz.gov.pl;
e-mail: berno.ambasada@msz.gov.pl

Stałe Przedstawicielstwo RP przy Biurze Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie
Ancienne Route 15 1218 Grand Saconnex Genewa
tel.: +41-22-710-97-97/98
fax. +41-22-710-97-99
strona: www.genewa.polemb.net
e-mail:genewa.onz.sekretariat@msz.gov.pl
e-mail: chegenstp@msz.gov.pl

 

Podsumowanie, czyli bilans zysków i strat przy wujeździe do Szwajcarii

Znane w Polsce przysłowie „działać jak w Szwajcarskim zegarku” jest z pewnością odzwierciedleniem tego kraju, pięknym i zachwycającym, dokładnym i solidnym a przy tym posiadającym odpowiednio jak za szwajcarski zegarek cenę. Pokuszenie się na zarobkowanie w kraju słynącym z wielkimi sumami na szwajcarskich kontach może okazać się dla wielu rozczarowaniem. Bowiem aby osiągnąć sukces zawodowy w tym kraju, należy z pewnością być już wysoce wykwalifikowanym pracownikiem lub nieustannie dążyć do podnoszenia swoich umiejętności zawodowych. Podejmując pracę w Szwajcarii na stanowiskach niższego szczebla, i odkładając nawet 10 proc. zarobków miesięcznie, zaoszczędzimy nieporównywalnie więcej, niż gdybyśmy odkładali taki sam procent przeciętnego wynagrodzenia w Polsce.

 

 

Przygotowała
Emilia Brillowska, Asystent EURES, Pomorska WK OHP

 

Źródło:
eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/szwajcaria/praca_2013pl.pdf
eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/szwajcaria/kraj_2013pl.pdf
eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/szwajcaria/zycie_2013pl.pdf
www.eurodesk.pl
www.finanzamt.pl
www.mojaszwajcaria.pl
www.justlanded.com
www.helwecja.com
www.pracaizycie.pl
www.berno.msz.gov
www.bsv.admin.ch
www.szwajcaria.net