Islandia

Informator na temat warunków życia i pracy w Islandii

Islandia to wyjątkowo atrakcyjny kierunek wśród migrantów zarobkowych. Dzięki bardzo wysokim zarobkom i pomimo niemałych kosztów życia, przeciętna pensja wystarcza nie tylko na utrzymanie, ale również nagromadzenie oszczędności. Za obraniem jej jako kraju emigracji przemawia stabilność zatrudnienia, opieka socjalna, jak również niesamowite okoliczności przyrody. Mimo tego, że Islandia nie jest członkiem Unii Europejskiej (jest w strefie Schengen), obywatele UE mogą wyjechać tam posługując się jedynie dowodem osobistym.

Praca na Islandii

W celu znalezienia pracy, najlepszym rozwiązaniem jest szukanie jej jeszcze w Polsce przed wyjazdem, w związku z tym warto regularnie sprawdzać oferty pracy na stronie EURES, czyli Europejskie Służby Zatrudnienia (https://eures.praca.gov.pl/).

Istotną informacją jest fakt, że pracodawcy z Islandii rozpoczynają proces rekrutacyjny z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Dlatego pracy sezonowej należy zacząć szukać już na przełomie stycznia czy lutego. Natomiast jesień to idealny moment na rozpoczęcie poszukiwania pracy stałej.

Z relacji Polaków, którzy podjęli pracę w Islandii, wynika, że bez trudu można znaleźć zatrudnienie w gastronomii, hotelarstwie, rybołówstwie, budownictwie, czy podjąć inne prace fizyczne nie znając bądź słabo posługując się językiem islandzkim. Ale nie tylko taką pracę podejmują Polacy. Wielu z nich zajmuje się również pracą biurową. Jednak na takich stanowiskach wymagana jest biegła znajomość języka islandzkiego.

Warto wiedzieć, że znajomość języka angielskiego na Islandii jest powszechna.

Zarobki w Islandii

Średnie zarobki na Islandii szacują się na poziomie 12.000 – 14.000 zł. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że prace wymagające wysokich kwalifikacji są opłacane odpowiednio wyżej. Średnia stawka godzinowa na Islandii wynosi ok. 3 960 ISK brutto (120 zł).
Od 2024 r. w Islandii nie ma ustalonej płacy minimalnej. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w 2024r. w Islandii wynosi około 770 000 ISK (około 4700 EUR).
Liczba ta odzwierciedla silną gospodarkę Islandii i zaangażowanie w uczciwe płace w różnych sektorach. Przykładowo:

Turystyka i hotelarstwo

Islandzki przemysł turystyczny ma znaczący wkład w gospodarkę, szczególnie w Reykjaviku i popularnych miejscowościach turystycznych. Specjaliści w turystyce i hotelarstwie mogą liczyć na średnie wynagrodzenie w wysokości od 600 000 ISK do 800 000 ISK miesięcznie, w zależności od stanowiska i lokalizacji.

Rybołówstwo i przemysł morski

Islandzki przemysł rybny jest znany na całym świecie ze zrównoważonego rozwoju i wysokiej jakości owoców morza. Średnie wynagrodzenie w przemyśle rybnym i morskim różni się w zależności od konkretnego stanowiska i poziomu umiejętności, a wynosi od 600 000 ISK do 800 000 ISK miesięcznie.

Energia odnawialna

Islandia jest światowym liderem w dziedzinie energii odnawialnej, w szczególności energii geotermalnej i wodnej. Specjaliści w sektorze
energii odnawialnej, w tym inżynierowie i technicy, mogą spodziewać się średnich wynagrodzeń w wysokości od 700 000 ISK do 900 000 ISK miesięcznie.

Technologia i innowacje

Reykjavik i inne ośrodki miejskie na Islandii stają się ośrodkami technologii i innowacji. Specjaliści z sektora technologicznego, w tym
inżynierowie oprogramowania i specjaliści IT, mogą spodziewać się średnich wynagrodzeń w wysokości od 800 000 ISK do 1 000 000 ISK miesięcznie.

Zasady pobytu

Nie ma wymogu minimalnego okresu ważności dokumentu podróży, aby wjechać do Islandię. Można podróżować zarówno z paszportem, paszportem tymczasowym, jak i dowodem osobistym.

Obywatele Polski nie potrzebują wizy, ponieważ Islandia jest członkiem Strefy Schengen. Natomiast obywatele spoza obszaru EOG/EFTA, którzy planują pozostać w Islandii dłużej niż trzy miesiące, muszą ubiegać się o zgodę na pobyt w Urzędzie ds. Migracji.

Osoby z państw EOG/EFTA nie muszą posiadać zgody na pobyt, jednak muszą zarejestrować swoje prawo do pobytu w Registers Iceland (Þjóðskrá). W przypadku pobytu dłuższego niż sześć miesięcy, konieczne jest posiadanie odpowiedniego tytułu pobytowego (np. związanego z pracą).

Członkowie rodzin obywateli EOG/EFTA muszą ubiegać się o kartę pobytu w Urzędzie ds. Migracji.

Prawo pracy

Strony muszą zawrzeć umowę o pracę w ciągu dwóch miesięcy od zatrudnienia pracownika. Taka umowa musi być sporządzona na piśmie.

Jeśli nie zostanie sporządzona pisemna umowa o pracę zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego, zawsze mają zastosowanie zapisy układu zbiorowego o prawach pracownika.

Zgodnie z ust. 1 ustawy nr 55/1980 o warunkach zatrudnienia pracowników i obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnym, zabronione jest zawieranie umów na warunkach gorszych niż przewidziane w układzie zbiorowym obowiązującym w danym czasie.

Pracownicy w Islandii są zobowiązani do uiszczania opłat na rzecz odpowiedniego związku zawodowego.

Wynagrodzenie musi być wypłacane w formie pieniężnej. Ustawa nr 28/1930 o płatnościach z tytułu umów o pracę (tylko w języku islandzkim) przewiduje, że wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę musi być wypłacane w odpowiedniej formie pieniężnej, aktualnie oznacza to płatność na rachunek bankowy do wypłat wynagrodzenia określonego pracownika. Ten przepis prawny został wprowadzony, aby uniemożliwić pracodawcom wypłacanie wynagrodzenia swoim pracownikom w formie towarów, odzieży, możliwości korzystania z zakwaterowania itp.

W przypadku negocjowania pakietów płacowych, tzn. miesięcznych wynagrodzeń za pracę, która jest wykonywana o różnych porach, zarówno w czasie tradycyjnych dziennych godzin pracy, jak i poza nimi, a także jeśli godziny pracy są dłuższe niż przewidziane 100% godzin pracy zgodnie z układem zbiorowym, pracownik ma prawo do odpowiednich wyszczególnień w ramach swojego wynagrodzenia, aby wiedział, jakie jest jego wynagrodzenie za pracę w porze dziennej.

W przypadku wykonywania pracy w soboty i niedziele, płatność nie może być niższa niż za 4 nadgodziny, nawet jeśli przepracowany czas jest krótszy.

Godziny pracy:
• Dla pracowników zakładowych jest to czas od godziny 9:00 do 18:00 we wszystkie dni powszednie. Pełny etat jest zdefiniowany jako 167,94 godzin miesięcznie lub 38,75 godzin tygodniowo, co oznacza 7,75 godzin dziennie.
• Dla pracowników biurowych jest to okres od godziny 9:00 do 17:00 we wszystkie dni powszednie. Praca na pełny etat to 159,27 godzin.
Dozwolone jest rozpoczęcie pracy w porze dziennej przed godziną 9:00, ale nigdy wcześniej niż o 7:00. Praca w porze dziennej w takim przypadku kończy się wcześniej, w zależności od momentu rozpoczęcia pracy.

Minimalny urlop to 24 dni powszednie. Po 10 latach pracy u tego samego pracodawcy wymiar urlopu wynosi 30 dni powszednich.

Zdrowie na Islandii

Przed przyjazdem do Islandii nie są wymagane żadne szczepienia.

Jeżeli posiadamy ubezpieczenie w NFZ, mamy prawo do nagłej pomocy medycznej w Islandii na takich samych zasadach, jak osoby objęte islandzkim systemem ubezpieczenia zdrowotnego. Wystarczy okazać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). EKUZ zapewnia jedynie dostęp do podstawowych usług medycznych, dlatego warto rozważyć zakup dodatkowego prywatnego ubezpieczenia, które pokryje szerszy zakres kosztów leczenia, w tym następstwa nieszczęśliwych wypadków i ewentualny transport do kraju. Szczegółowe informacje dotyczące EKUZ można znaleźć na stronach internetowych NFZ. Dla Islandii właściwym oddziałem jest Zachodniopomorski Oddział NFZ.

W Islandii za poradę medyczną trzeba zapłacić tzw. udział własny, co jest ryczałtową opłatą nie podlegającą refundacji, także dla osób ubezpieczonych w islandzkim systemie. Koszty leczenia dla osób nieubezpieczonych są bardzo wysokie.

Przepisy celne na Islandii

Islandia nie jest w pełni objęta unią celną, dlatego obowiązują tu inne przepisy dotyczące wwożenia towarów przez turystów niż w Unii Europejskiej. Poza osobistymi rzeczami potrzebnymi na czas podróży, można wwieźć do Islandii bez cła i innych podatków:
• Żywność – do 10 kg o wartości nieprzekraczającej równowartości 25.000 ISK
(ok. 900 PLN), z wyjątkiem surowych produktów żywnościowych.
• Napoje alkoholowe w następujących kombinacjach:
▪ 1 litr alkoholu powyżej 21% oraz 0,75 litra wina i 3 litry piwa
▪ 1 litr alkoholu powyżej 21% oraz 6 litrów piwa
▪ 1,5 litra wina i 12 litrów piwa
▪ 3 litry wina i 6 litrów piwa
▪ 18 litrów piwa
• Papierosy – 200 sztuk lub 250 g innych wyrobów tytoniowych.
Wwóz niektórych przedmiotów jest ograniczony lub wymaga pozwolenia. Na osobę dozwolony jest jeden telefon i inne wyposażenie telekomunikacyjne. Można wwieźć sprzęt i odzież wędkarską oraz jeździecką, używaną wcześniej poza Islandią, pod warunkiem posiadania zaświadczenia o dezynfekcji. Nie dotyczy to skórzanych siodeł, uzd, uździenic i batów/palcatów, których wwożenie jest zakazane.

Jeśli nie masz stosownego zaświadczenia, przedmioty te muszą być zdezynfekowane na twój koszt po przyjeździe. Wwożenie broni i amunicji jest dozwolone na podstawie pozwolenia wydanego przez islandzką policję. Posiadacz europejskiego pozwolenia na broń może wwieźć broń wyszczególnioną w dokumencie bez dodatkowego pozwolenia, o ile pobyt na Islandii nie przekracza trzech miesięcy.

Wwożenie zwierząt domowych wymaga pozwolenia wydanego przez MAST, islandzki urząd sanitarno-weterynaryjny. Zwierzęta muszą być poddane kwarantannie.

Podróżni mogą wwieźć niezbędne lekarstwa w ilości wystarczającej na okres do 100 dni. Funkcjonariusz celny może zażądać zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego konieczność ich stosowania.
Dozwolone jest również wwożenie:
• Kwiatów ciętych – do 25 sztuk,
• Nasion, cebulek, kłączy, korzeni roślin itp. – nie więcej niż 3 sadzonki w doniczkach, w nienaruszonych opakowaniach producenta i do wagi 2 kg
ogółem.
Przedmioty, których wwożenie jest zabronione:
• Narkotyki i środki odurzające,
• Tytoń do żucia i tabaka,
• Surowe produkty żywnościowe: np. mięso i wędliny niepoddane przegotowaniu, suszone, wędzone, solone mięso i inne suszone produkty żywnościowe, niepasteryzowane mleko i wyroby mleczne, surowe jaja itp.,
• Różnego rodzaju broń, w tym noże i sztylety o ostrzu przekraczającym 12 cm, noże sprężynowe, kastety, pałki, kusze, kajdanki itp.

Informacje dotyczące wwozu żywności i innych towarów do Islandii

Aktualne informacje dotyczące wwozu żywności do Islandii z krajów EOG są dostępne na stronie Islandzkiego Urzędu ds. Żywności i Weterynarii oraz na stronie Islandzkiego Urzędu Celnego.

Turysta powinien zgłosić służbom celnym wszelkie przedmioty objęte ograniczeniami lub zakazem wwozu. Osoby wjeżdżające do Islandii lub opuszczające kraj muszą zgłosić służbom celnym posiadane środki finansowe w gotówce, jeśli ich wartość przekracza równowartość 10.000 EUR.
Można uzyskać zwrot podatku VAT za towary zakupione w wyznaczonych sklepach, przeznaczone do użytku poza granicami Islandii. Aby ubiegać się o zwrot, należy posiadać specjalny druk Tax Free wydany przez sklep oraz dowód zapłaty za towar.

Trzeba także okazać zakupione przedmioty w nienaruszonym stanie, w zaplombowanym opakowaniu oraz dokument podróży.

Szczegółowe informacje w języku angielskim można znaleźć na stronie www.tollur.is.

Nie można przywieźć psa, kota ani fretki na podstawie europejskiego paszportu dla zwierząt. Aby przywieźć zwierzę do Islandii, konieczne jest uzyskanie zezwolenia i zorganizowanie kwarantanny przed przyjazdem. Szczegółowe informacje na temat wwozu zwierząt można uzyskać w Islandzkim Urzędzie ds. Żywności i Weterynarii:
Icelandic Food and Veterinary Authority, Office of Import and Export, Stórhöfði 23, 110
Reykjavík, tel. +354 530 4800, fax. +354 530 4801, e-mail: mast@mast.is.

Bezpieczeństwo

Policja i służby celne w Islandii mają bardzo szeroki zakres uprawnień. W szczególności mogą kontrolować pojazdy i ludzi nie tylko na przejściach granicznych, lecz także na terenie całego kraju i w każdej sytuacji. Noszenie w miejscu publicznym noża lub ostrego narzędzia o długości ostrza ponad 7 cm policja traktuje jak posiadanie broni. Na taki przedmiot należy mieć specjalne zezwolenie miejscowych władz.

W przypadku konfliktu z prawem karnym i zatrzymania przez policję każdy cudzoziemiec ma prawo do tłumacza i bezpłatnej pomocy adwokackiej.

Podróżowanie po kraju

Głównym portem lotniczym Islandii jest Reykjavik (RKV), obsługujący wiele połączeń wyspy ze światem zewnętrznym. Ponadto na całej wyspie jest około 20 mniejszych lotnisk, między którymi można się poruszać korzystając z połączeń lokalnych. Z tego powodu podróżowanie samolotem może być tu bardziej opłacalne niż przejazd autobusem – zarówno ze względów czasowych, jak i ekonomicznych. Kolei brak. Przez Islandię przebiega tylko jedna autostrada – tzw. Ring Road, czyli obwodnica wyspy. Ma oczywiście numer 1 i liczy 1330 km. Droga okrąża wyspę, przecinając
fiordy, pola lawowe i góry. Wiele dróg w górach jest otwartych dla ruchu tylko w lecie. Do poruszania się po nich niezbędny jest samochód terenowy z napędem na cztery koła i wysokim zawieszeniem. Zalecana jest jazda w grupach (dwa, trzy samochody). Dopuszczalna maksymalna prędkość na drodze krajowej (1) poza terenem zabudowanym wynosi 90 km/h. Obowiązują wysokie mandaty za przekroczenie prędkości oraz jazdę off-road,
czyli poza wyznaczonymi miejscami. Między obszarami zamieszkanymi są bardzo duże odległości, a zmiany warunków atmosferycznych bywają gwałtowne niezależnie od pory roku, bo klimat w Islandii bywa surowy. Jadąc samochodem, należy pamiętać także o tym, aby posiadać
odpowiednią ilość paliwa. Stacje benzynowe poza obszarami zabudowanymi są od siebie oddalone miejscami nawet o kilkaset kilometrów.
Odwiedzając Islandię turystycznie można używać polskiego prawa jazdy (maksymalnie przez 6 miesięcy). Obowiązkowe jest używanie świateł mijania przezvcały rok i używanie pasów bezpieczeństwa na wszystkich siedzeniach pojazdu. Dzieci muszą podróżować w specjalnych fotelikach.
Jeśli chodzi o klimat panujący w kraju, to Islandia położona na ryfcie pomiędzy płytami tektonicznymi, charakteryzuje się wysoką aktywnością geologiczną. Na jej terenie znajdują się liczne gejzery i wulkany, które co jakiś czas grożą erupcjami. Przed wyjazdem należy zapoznać się z ostrzeżeniami zawartymi na stronie www.gov.pl. W Islandii działa zintegrowany system alarmowy policji, pogotowia ratunkowego i
straży pożarnej. Numer telefonu – 112.

Osoby, które chcą przyjechać do pracy, powinny rozeznać się na islandzkim rynku pracy i nawiązać kontakt z przyszłym pracodawcą. Przed przyjazdem należy również zadbać o wynajęcie mieszkania lub noclegu. Bez znajomości języka angielskiego oraz islandzkiego będzie trudno znaleźć zatrudnienie. W Centrum Międzykulturowym w Reykjaviku można otrzymać porady i informacje w języku polskim (telefon: 00354 530
93 00, www.asetur.is, adres mailowy: asetur@asetur.is).

Placówki dyplomatyczne w Islandii

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Reykjaviku (isl. Sendiráð Lýðveldísins Póllands í Reykjavík)
Þórunnartún 2, 105 Reykjavik
http://www.reykjavik.msz.gov.pl/pl

Konsul RP w Reykjaviku
Michał Sikorski - pracownik pełniący dyżur konsularny
tel.: +354 857 56 33
e-mail: konsul(at)reykjavik.polemb.net
www: reykjavik.polemb.net

Konsulat Honorowy RP w Reykjaviku
Konsul honorowy Fridrik Gunnarsson (języki: islandzki, angielski, norweski)
Solbraut 18
170 Seltjarnarnes
Iceland
telefon: (00-354) 561 17 61
faks: (00-354) 580 53 01
e-mail: fridrikgunn(at)simnet.is

Ponadto Ambasada Islandii najbliższa Polski:
Rauchstrsse 1
D-10787 Berllin
tel. (0-0 49 30) 50 50 4000
fax (0-0 49 30) 50 50 4300
e-mail: icemb.berlin(at)utn.stjr.is
www: botschaft-island.de

Pomocne linki
ASÍ (Alþýðusamband Íslands)
www.asi.is/polish/
Kalkulator płacowy SGS
www.sgs.taxti.is/pl

Agencje rządowe
Þjóðskrá
www.skra.is

Obcokrajowcy pracujący w Islandii podlegają obowiązkowej rejestracji w Urzędzie meldunkowym (Þjóðskrá).
Vinnumálastofnun
www.vinnumalastofnun.is/polski

Urząd Pracy (Vinnumálastofnun) nadzoruje przyznawanie i wypłacanie zasiłków dla osób bezrobotnych oraz odpowiada za wydawanie pozwoleń na pracę obywatelom krajów spoza EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego).

Fjölmenningarsetur
www.mcc.is/pl
Strona internetowa MCC (Centrum wielokulutorowego) zawiera wiele przydatnych informacji związanych z przeprowadzką oraz życiem na Islandii.

Mannréttindaskrifstofa Íslands
www.humanrights.is
Islandzkie Centrum Praw Człowieka udziela imigrantom bezpłatnych porad prawnych.

Autorzy: Marlena Bożek, Agnieszka Ruszel
Źródła:
- www.gov.pl
- www.europa.jobs
- www.gdziewyjechac.pl
- pl.wikipedia.org/wiki/Islandia
- talentup.io/blog/average-salary-in-iceland-2024/
- www.vr.is/pl/o-nas/znaj-swoje-prawa/
- labour.is