Islandia

Informator na temat warunków życia i pracy w Islandii

Spis treści:

1. Informacje ogólne, czyli co powinieneś wiedzieć o Islandii przed wyjazdem

2. Słów kilka o islandzkim rynku pracy

3. Poszukiwany/poszukiwana czyli jakie zawody są w Islandii deficytowe?

4. Przed wyjazdem do Islandii pamiętaj o…

5. Formalności po przyjeździe do Islandii

6. Uznawalność dyplomów i kwalifikacji dla celów zawodowych

7. Warunki pracy – czyli co musisz wiedzieć o prawach pracownika!

8. Warunki życia w Islandii

9. Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?

 

Informacje ogólne, czyli co powinieneś wiedzieć o Islandii przed wyjazdem

 

 

Islandia to wyspa cudów natury, takich jak wulkany, lodowce, gejzery i kociołki błotne. Udając się na wyspę, nie należy obawiać się Wikingów - Islandczycy to ludzie przyjaźni, spokojni i weseli. Ich stolica, Reykjavik, jest bezpieczna i urokliwa niczym wioska. Jest państwem położonym w Europie Północnej, na wyspie o tej samej nazwie i kilku mniejszych wyspach. Jest jednym z krajów skandynawskich. Rozmieszczenie ludności jest nierównomierne, około 60% powierzchni kraju jest niezamieszkałe. Ponad 60% Islandczyków mieszka w południowo-zachodniej części kraju, w okręgu Reykjanes.

Wbrew panującemu przekonaniu, Islandia charakteryzuje się raczej łagodnym klimatem typowym dla obszaru nadbrzeżnego wraz z częstymi zmianami pogody i silnym wiatrem. Ponadto, opady występują znacznie częściej w południowej i zachodniej części, niż na północy wyspy. W lecie noce są jaśniejsze na całej Islandii, zaś w czerwcu słońce nigdy nie zachodzi do końca.

Islandia to również jeden z najtańszych krajów skandynawskich. Miesięczny koszt utrzymania wynosi ok. 100 tys. koron (2800 zł, przy kursie 1 korona=0,028 zł). Za wynajęcie kawalerki z dala od centrum miesięcznie trzeba zapłacić ok. 50 tys. koron, dwupokojowego mieszkania – 70-80 tys. koron. Chleb w przeliczeniu na złotówki kosztuje 2,5 zł, kilogram sera 18 zł.

• Ustrój polityczny: republika konstytucyjna, stolica: Reykjavik (130,867 tys.mieszkańców).

• Pozostałe większe miasta: Kópavogur (30 tys.), Hafnarfjörður (25,3 tys.), Akureyri (17,3 tys.), Keflavík (14 tys.), Garðabær (10 tys.), Mosfelsbær (8,4 tys.), Akranes (6,5 tys.), Selfoss (6,3 tys.), Seltjarnarnes (4,7 tys.) i Heimaey (4,4 tys.).

• Międzynarodowy port lotniczy: Keflavík.

• Podział administracyjny: Islandia podzielona jest na 23 regiony administracyjne (sýslar), 14 niezależnych miast (kaupstaður) oraz na poziomie lokalnym wyróżnia się 104 gminy (hreppur).

• Liczba ludności: Islandia ma 328,170 tys. mieszkańców.  W 99% są to Islandczycy pochodzenia głównie skandynawskiego (Norwegia, Dania), a także irlandzkiego.

• Wyznania religijne: protestanccy luteranie stanowią ok. 90 % mieszkańców, katolicy (1%), pozostali (6%)

• Język urzędowy: islandzki.

• Stopa bezrobocia: 3,4 % (stan na luty 2015).

• Obowiązująca waluta: króna (korona islandzka, kr, IKR, ISK). 1 kr = 100 aurar. Banknoty mają nominały: 5000 kr, 2000 kr, 1000 kr, 500 kr, 100 kr, 50 kr i 10 kr, zaś monety: 100 kr, 50 kr, 10 kr, 5 kr i 1 kr. W przybliżeniu 100 ISK = 2,74 PLN (stan na listopad 2014 r.). Aktualny średni kurs korony islandzkiej można znaleźć na stronie NBP.

 

Słów kilka o islandzkim rynku pracy

Rynek pracy w Islandii jest w pełni otwarty dla obywateli Unii Europejskiej, w tym Polski. Bardzo ciekawym jest fakt, że Polacy stanowią najliczniejszą grupę pracowników emigrujących do Islandii. Jest nas tam już około 9,5 tys., czyli 3 proc. całej populacji Wyspy i 37 proc. wszystkich cudzoziemców. Największe skupisko Polaków znajduje się w Reykjaviku i jego okolicach, gdzie zamieszkuje ponad połowa przybyszów znad Wisły.

Najwięcej ofert pracy w Islandii możesz znaleźć w sektorze turystycznym, służbie zdrowia, rolnictwie i przemyśle rybnym oraz przy sezonowych pracach w przemyśle mięsnym, na fermach zwierząt futerkowych oraz w sektorze usług. W Islandii potrzebni są także różnego rodzaju wysoko wykwalifikowani specjaliści. Do Islandii w poszukiwaniu pracy możesz wybierać się wówczas, gdy znasz choć podstawy języka angielskiego. Pracodawcy cenią też pracowników gotowych nauczyć się języka islandzkiego. W lutym 2015 r. stopa bezrobocia na wyspie sięgała zaledwie 3,4 proc., co zdaniem ekonomistów oznacza, że zatrudnienie miał każdy chętny co powinno napawać Cię optymizmem.

 

Jak szukać pracy w Islandii?

 

Europejskie Służby zatrudnienia EURES

W celu znalezienia pracy, najlepszym rozwiązaniem jest szukać jej jeszcze w Polsce przed wyjazdem, w związku z tym warto regularnie sprawdzać oferty pracy na stronie EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia).  Miesięcznie w portalu EURES Islandczycy poszukują średnio ok. 200 pracowników z Europy.

EURES, VMH
Engjateigur 11
IS-105 Reykjavik
Tel: +354-554 7600
Fax: +354-554 7601
email: eures@svm.is

 

Publiczne Służby Zatrudnienia

W każdym regionie działa urząd pracy, największy znajduje się w regionie Reykjaviku (Vinnumidlun Höfudborgarsvædisins). Jako obywatel UE/EOG masz bezpłatny dostęp do usług islandzkich publicznych służb zatrudnienia. Islandzkim odpowiednikiem biura pracy jest Vinnumidlun. Adresy biur dostępne są na stronie internetowej Dyrekcji Pracy (Vinnumalastofnun, Svædisvinnumidlanir). Dostępna jest także wersja angielska tej strony. Najlepszą opcją jest rozpoczęcie ze strony EURES. Regionalne publiczne urzędy pracy działają w całym kraju. Świadczą one nieodpłatne usługi na rzecz osób poszukujących pracy, a także pracodawców poszukujących pracowników.

 

Niepubliczne agencje pośrednictwa pracy

Prywatne agencje pośrednictwa pracy mogą funkcjonować pod warunkiem, że ich usługi są świadczone nieodpłatnie dla osób poszukujących pracy. Agencje pośrednictwa pracy są czasami wykorzystywane przez firmy, zwłaszcza w regionie stolicy, gdzie działa dziesięć agencji. Agencje proszą poszukujących pracy o rejestrację i tylko częśćdostępnych ofert pracy jest ogłaszana. Zazwyczaj są to stanowiska kierownicze lub eksperckie, gdzie wymagana jest znajomość języka islandzkiego. W obszarze technologii informatycznych (IT) oraz zaawansowanych technologii, znajomość islandzkiego nie jest czasami konieczna. Adresy prywatnych agencji znajdziesz na stronie internetowej Dyrekcji Pracy.

 

Prasa

Warto abyś przęglądał ogłoszenia na stronach interetowych gazet Morgunbladid, Frettabladid oraz DV.

 

Poszukiwany/poszukiwana, czyli jakie zawody są w Islandii poszukiwane?

Najwięcej ofert pracy można znaleźć w dwóch branżach m.in. w przetwórstwie ryb oraz w turystyce. Przemysł rybny jest nadal jedną z najprężniej i najliczniej działającą branżą na wyspie. Opiera się na nim cała gospodarka Islandii. Ryby i owoce morza stanowią jedną czwartą islandzkiego eksportu. Nic więc dziwnego, że to właśnie ta branża oferuje w Islandii najwięcej miejsc pracy. I co istotne, są one w większości dostępne dla osób z EOG. Przekonało się o tym wielu naszych rodaków zatrudnionych w tamtejszych przetwórniach, głównie przy filetowaniu ryb i sprzątaniu. Znalezienie takiego zajęcia nie stanowi wielkiego problemu. Wymagania stawiane przez pracodawców nie są zbyt wygórowane. Wystarczy komunikatywna znajomość języka angielskiego. Doświadczenie nie jest tu warunkiem koniecznym. Nasi rodacy zatrudnieni w przetwórniach ryb nie ukrywają ciężkiego charakteru tego zajęcia. Należy jednak być przygotowanym na fizyczną pracę w niskich temperaturach. Zarobki oferowane przez przetwórnie wahają się w granicach 150 tys. koron miesięcznie. Po odliczeniu podatku i potrąceniach z tytułu dodatku emerytalnego zostanie do dyspozycji zostaje około 125 tys. koron. Nie jest to może bardzo duża kwota, ale w przypadku większej liczby nadgodzin można zarobić powyżej 1000 euro.

Jeszcze do niedawna uchodząca za drogi kierunek Islandia, znalazła się w zasięgu ręki wielu Europejczyków. Nie pozostało to bez wpływu na wzrost liczby ofert pracy dostępnych w hotelarstwie i gastronomii. Szansę na zatrudnienie mają polskie pokojówki, recepcjoniści, kelnerzy i barmani.

W przypadku pracy związanej z bezpośrednią obsługą klienta wymagana jest dobra znajomość języka angielskiego i doświadczenie. Polski kelner zatrudniony w islandzkiej restauracji jest w stanie zarobić 150-200 tys. koron miesięcznie, w przypadku wykwalifikowanego kucharza kwota ta będzie oscylować w granicach 250-300 tys. koron.

Najlepszym miejscem na szukanie pracy w branży turystycznej jest stolica kraju Reykjavik. To właśnie tam można znaleźć najwięcej restauracji, pubów i hoteli. Polskich pracowników można też spotkać w islandzkich supermarketach, takich jak: Kronan, Bonus czy Kostur. Pracują tam najczęściej przy układaniu towarów na półkach i sprzątaniu. Zarabiają około 125 tys. koron miesięcznie. Nasi rodacy mogą też szukać zajęcia w gospodarstwach rolnych zajmujących się hodowlą trzody chlewnej i na fermach zwierząt futerkowych. Sporą liczbą ofert pracy dla wykwalifikowanego personelu dysponuje islandzka służba zdrowia. Szansę na zatrudnienie mają też polskie pielęgniarki. Pracę na Islandii znajdą też wykwalifikowani specjaliści, operatorzy ciężkich maszyn i pracownicy huty aluminium. Zarobki tych ostatnich sięgają 400 tys. koron miesięcznie.

10 najczęściej poszukiwanych stanowisk w Islandii:

1. Kelnerzy i barmani  (ISCO 513)

2. Pracownicy przy pracach prostych  (ISCO 9)

3. Pracownicy usług ochrony  (ISCO 541)

4. Sprzedawcy  (ISCO 52)

5. Nauczyciele przedszkoli  (ISCO 2342)

6. Piekarze, cukiernicy i pokrewni  (ISCO 7512)

7. Pracownicy biurowi  (ISCO 4)

8. Technicy i inny średni personel  (ISCO 3)

9. Pracownicy usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowani  (ISCO 5169)

10. Pracownicy usług i sprzedawcy  (ISCO 5)

 

Przed wyjazdem do Islandii pamiętaj o…

Przed wyjazdem do Islandii w celu znalezienia pracy lub przeprowadzenia rozmowy selekcyjnej, powinieneś pamiętać o zabraniu ze sobą niektórych dokumentów:

• Ważny paszport lub dowód osobisty UE/EOG.

• Curriculum Vitae przetłumaczone, listy motywacyjne i referencyjne z poprzednich miejsc zatrudnienia, kserokopia dyplomów akademickich i certyfikaty kursów.

• Warto też zabrać ze sobą CV i list motywacyjny w formacie elektronicznym, aby móc je modyfikować czy uzupełniać.

• Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ/EHIC) wydaną przez NFZ

• Tłumaczenie przysięgłe dyplomu, jeżeli dotyczy.

• Inne zezwolenia i licencje, które uzna się za stosowne, np. Prawo jazdy, itp.

 

Formalności po przyjeździe do Islandii

Największym problemem, z którym trzeba się będzie zmierzyć w Islandii, jest drogi nocleg oraz wysokie ceny żywności. Kto nie zarezerwował miejsca w hostelu kilka miesięcy wcześniej, będzie zmuszony do wynajęcia pokoju w hotelu za kilkaset euro za noc. Innym problemem może też być bilet na samolot – podróż kosztuje minimum 150 euro (590 zł), jeśli rezerwacja biletu odbędzie się odpowiednio wcześnie i poza sezonem, który trwa w Islandii od kwietnia do końca października.

Najczęściej pracodawcy wymagają komunikatywnej znajomości języka angielskiego. Poza tym wszystkie zaświadczenia i dokumenty nadania uprawnień zawodowych powinny być przetłumaczone na język angielski przez tłumacza przysięgłego.

W kwestiach zatrudnienia niemal wszystkie obowiązki spoczywają na pracodawcy. Pracodawca, jeśli zatrudnia obcokrajowca, jest zobowiązany, by w ciągu 10 dni poinformować o tym właściwy urząd pracy. Wystarczy, że przedłoży tam umowę o pracę oraz dane pracownika. Jeśli tego nie zrobi, urząd może nałożyć na niego karę pieniężną. Polacy powinni jedynie zatroszczyć się przed wyjazdem o druk E-104, który potwierdza ubezpieczenie. Można go dostać w wojewódzkim oddziale NFZ. Ważne jest, żeby osoba wyjeżdżająca do pracy w Islandii była ubezpieczona co najmniej przez pół roku. Wtedy zostanie utrzymana ciągłość i pracownik będzie podlegał ubezpieczeniu w Islandii przez 24 godziny na dobę. Jeśli zaś okres ubezpieczenia w Polsce wynosił mniej niż sześć miesięcy, pracodawca ubezpiecza pracownika tylko w godzinach pracy. Bezrobotni, którzy chcą wyjechać do Islandii, też są ubezpieczeni, pod warunkiem że są zarejestrowani w urzędzie pracy. Wtedy zgłaszając się do NFZ, powinni zabrać ze sobą odpowiednie poświadczenie z urzędu pracy. Będąc w Islandii, z drukiem E104 trzeba się udać do Tryggingastofnun Rikisins (odpowiednika ZUS).

Uwaga! Jeśli od razu po przyjeździe wiesz, że twój pobyt na wyspie potrwa dłużej niż trzy miesiące – postaraj się o rejestrację pobytu długoterminowego!

Obowiązek meldunkowy dotyczy osób na stałe mieszkających w Islandii – czyli obywateli tego kraju lub cudzoziemców, którzy zarejestrowali pobyt długoterminowy.  Zmianę miejsca zamieszkania ma obowiązek powiadomić każdy (np. przez internet) Narodowy Rejestr Islandii (Þjóðskrá Íslands).

Jeśli Twój pobyt na wyspie będzie trwał krócej niż trzy miesiące, nie należy się martwić meldunkiem, ani żadnymi innymi formalnościami – wystarczy, że dana osoba ma szansę wylegitymować się ważnym dowodem osobistym lub paszportem. Stanowi to jednak problem, gdy istnieje potrzeba skorzystać z niektórych usług publicznych lub w przypadku podjęcia krótkoterminowej pracy. W przypadku pierwszym występuje konieczność wyrobienia islandzkiego nr PESEL (kennitala), zgłaszając się do wspomnianego już Narodowego Rejestru Islandii. W drugim przypadku – niezbędne będzie zdobycie karty podatkowej. Urzędnikom będziesz musiał przedstawić m.in. umowę najmu lokalu. Zarejestrowanie się na pobyt długoterminowy jest możliwe pod warunkiem, że posiada się źródło utrzymania (praca, samozatrudnienie, oszczędności) lub rozpoczęło się studia.

Dzięki wyrobieniu w/w numer kennitala, będziesz mógł otworzyć konto w banku oraz udać się do lokalnego biura Urzędu Podatkowego po kartę podatkową (tax card). Umożliwi ona uzyskanie tzw. osobistego wsparcia finansowego, czyli obniżki podatku. Mając już numer identyfikacyjny, warto postarać się również oIceKey – hasło umożliwiające korzystanie z różnego rodzaju usług internetowych. Pracodawca jest zobowiązany przekazać pisemne potwierdzenie lub deklarację nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od podjęcia pracy. Każda umowa musi być zgodna z zapisami układu zbiorowego, zawartego pomiędzy pracodawcami a pracownikami w danej branży. Szczegółowe informacje na temat umów zbiorowych znajdziesz na stronie islandzkich związków zawodowych. Warto też skorzystać z polskojęzycznej infolinii, prowadzonej przez Centrum Międzykulturowe w Reykiaviku – tel. (00354) 470 4708.

 

Uznawalność dyplomów i kwalifikacji dla celów zawodowych

Przed wyjazdem do Islandii dobrze jest dowiedzieć się, jakie zawody są dostępne dla osób z danym wykształceniem. Możesz także zlecić ocenę twoich dyplomów pod kątem ich odpowiedników na Islandii. Informacje na temat ważności dyplomów personelu medycznego oraz pomocniczego są dostępne w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej.  Podstawową zasadą jest, że ważne kwalifikacje do wykonywania danego zawodu w państwie pochodzenia są także ważne w innych państwach EOG. Wyższe stopnie naukowe, wymagające co najmniej trzech lat studiów (licencjat) oraz studia zawodowe wraz z wykształceniem średnim, będą uznawane w całym EOG. Zalecanym jest, by dowiedzieć się przed przyjazdem do Islandii, czy Twój stopień akademicki lub dyplom zawodowy jest porównywalny z islandzkim.

Islandzki Urząd NARIC/ENIC (Narodowego Centrum Informacji nt. Uznania Akademickiego) jest zlokalizowany na Uniwersytecie Islandii:
 http://www.ask.hi.is oraz http://www.enic-naric.net .

O dyplomy edukacji zawodowej, możesz dowiedzieć się kontaktując się z Ministerstwem Edukacji i Kultury. Menntamalaraduneytid, Ministerstwo Kultury i Edukacji,
Sölvholsgötu 4, IS-150 Reykjavik,
Tel.: 00 354 560 9500.

Ocena równorzędności Twoich dyplomów ułatwi islandzkim pracodawcom ocenę twojej wiedzy i umiejętności. Brak znajomości języka islandzkiego może znacząco obniżyć Twoje możliwości.

Jeżeli planujesz pobyt i pracę w Islandii przez dłuższy czas, nauczenie się języka islandzkiego jest dobrym pomysłem. Dobra znajomość angielskiego często wystarcza do wielu rodzajów niewykwalifikowanej pracy fizycznej. Jeżeli chcesz otrzymać pracę, która wymaga komunikacji z klientami lub bardziej wyspecjalizowaną, znajomość islandzkiego jest zazwyczaj niezbędna. Wyjątki mogą stanowić zawody związane z zaawansowanymi technologiami. Generalnie, znajomość islandzkiego oznacza o 20% wyższą pensję. W regionie Reykjaviku możesz uczyć się islandzkiego w Miejskim Centrum Edukacji Dorosłych w Reykjaviku. Jeśli należysz do związku zawodowego, możesz otrzymać od niego pewne wsparcie finansowe na opłaty za kurs. Uniwersytet Islandii prowadzi kursy islandzkiego dla obcokrajowców na poziomie akademickim. Uniwersytecki Instytut Edukacji Uzupełniającej oferuje wieczorowe kursy islandzkiego.

 

Warunki pracy – czyli co musisz wiedzieć o prawach pracownika!

Godziny pracy

Średni maksymalny tygodniowy czas pracy w ciągu czteromiesięcznego okresu referencyjnego nie może przekraczać 48 godzin na każdy okres siedmiodniowy, włącznie
z godzinami nadliczbowymi. Czas pracy jest w tym kontekście definiowany jako czas czynnej pracy. Maksymalny tygodniowy czas pracy może być uśredniany na podstawie układu zbiorowego gdy okres referencyjny nie przekracza 6 miesięcy. W wyjątkowych przypadkach okres ten można wydłużyć do 12 miesięcy.

Twój czas pracy w ciągu każdej 24-godzinnej doby musi być zorganizowany w taki sposób, by zapewnić Ci co najmniej 11 kolejnych godzin odpoczynku. Pamiętaj że niezgodne z prawem jest organizowanie przez pracodawcę dnia roboczego dłuższego niż 13 godzin.
W przypadku, gdy szczególne okoliczności wymagają odstępstwa od zasad dotyczących dziennego okresu odpoczynku. Jeżeli zostaniesz wyraźnie poproszeny o przybycie do pracy przed upływem 11-godzinnego okresu odpoczynku, dopuszczalne jest odroczenie odpoczynku i przyznanie go w późniejszym okresie. Musi to nastąpić na takich warunkach, iż 1,5 godziny (praca w dzień) wolnego przysługuje za każdą godzinę skrócenia odpoczynku. Dopuszczalne jest wypłacenie ekwiwalentu 0,5 godziny (praca w dzień) prawa do czasu wolnego, jeżeli pracownik sobie tego życzy. Odstępstwo jest także dopuszczalne w przypadku pracy zmianowej. Jest tak za każdym razem, gdy pracownik zmienia zmianę i nie może skorzystać z dziennych i/lub tygodniowych okresów odpoczynku pomiędzy końcem jednej zmiany a początkiem następnej. W takim przypadku, dzienny czas odpoczynku może zostać skrócony do 8 godzin.

 

Praca zmianowa

Praca zmianowa jest definiowana jest w Islandii jako dowolna metoda organizacji pracy na zmiany, w ramach której pracownicy zastępują się nawzajem na tym samym stanowisku pracy według określonego systemu, który może być ciągły lub przerywany. Pracownicy są także uprawnieni do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut w ciągu dnia pracy przekraczającego 6 godzin. Przerwy na kawę i posiłek są uznawane za przerwyw pracy. W każdym 7-dniowym okresie pracownik musi mieć przynajmniej jeden dzień wolny od pracy, co jest bezpośrednio związane z dziennym czasem odpoczynku.

 

Praca w nocy

Pracownicy nocni w Islandii to pracownicy, którzy pracują więcej niż trzy godziny pomiędzy godziną 23 a 6 rano regularnie w ramach swojej pracy. Pracodawcy są zobowiązani podejmować wszelkie rozsądne kroki dla zapewnienia, by „normalne” godziny pracy pracowników nocnych nie przekraczały 8 godzin w każdych 24 godzinach. W przypadkach gdy praca nocna wiąże się ze szczególnymi zagrożeniami, silnym obciążeniem fizycznym lub psychicznym, zabroniona jest praca przez czas dłuższy niż 8 godzin w każdych 24 godzinach. Istnieje prawo do dwóch dni urlopu za każdy miesiąc.

 

Urlop

We wszystkich umowach o pracę w Islandii zawarty jest przepis o płacy za okres urlopu. Minimalna kwota wynosi 10,17% ponad pensję podstawową. Kwota ta może być wypłacana miesięcznie na specjalny rachunek bankowy (orlofsreikningur). Może ona zostać doliczona do ostatniej wypłaty, jaką otrzymujesz przed odejściem na urlop. W czasie urlopu możesz otrzymywać swoją zwykłą płacę. Osobom pracującym w godzinach nadliczbowych, dodatkowa płaca wakacyjna może być wypłacana na ich rachunek lub może być wypłacana
w momencie rozpoczęcia urlopu. Okres wakacyjny trwa od 2 maja do 15 września. Pracodawca i pracownik uzgadniają okres urlopu rocznego. Pracodawca jest zobowiązany spełnić, o ile to możliwe, prośby pracownika dotyczące okresu wakacyjnego.

 

Zarobki

Zazwyczaj pensje są wypłacane miesięcznie, czasami tygodniowo. Pensje przeważnie deponowane są na rachunku bankowym pracownika. Płace za pracę wykonywaną nieregularnie mogą być wypłacane w gotówce. We wszystkich przypadkach, pracodawca jest zobowiązany doręczyć Ci pisemny lub wydrukowany pasek pensji, z liczbą godzin i godzinową stawkę płacy lub pensji miesięcznie. Pasek powinien także zawierać informacje na temat pobranych podatków, składki na fundusz emerytalny, opłat z tytułu członkostwa w związkach zawodowych itp. Wysokość wynagrodzenia na Islandii określona jest w porozumieniach zawartych między związkami zawodowymi i pracodawcami (dotyczy to również pracowników pozostających poza związkiem zawodowym). Tego typu porozumienia odnoszą się do 90% rynku pracy. Pensje niższe niż określone w porozumieniu, są niezgodne
z prawem. Minimalna pensja uzależniona jest od wykształcenia i doświadczenia zawodowego, dlatego istotne jest upewnienie się czy posiadamy ze sobą wszystkie dokumenty potwierdzające odpowiednie kwalifikacje. Więcej informacji, w tym kontakt z lokalnym związkiem zawodowym. Powszechnie przyjętą praktyką jest indywidualne negocjowanie wysokości wynagrodzenia oraz pozostałych warunków zatrudnienia z przyszłym pracodawcą.

 

Poniżej przedstawione są średnie miesięczne zarobki brutto w niektórych zawodach:

Menadżerowie - 1,034 tys. ISK
Specjaliści - 713 tys. ISK
Technicy i zawody pokrewne - 593 tys. ISK
Pracownicy biurowi - 434 tys. ISK
Pracownicy usług, sprzedawcy - 398 tys. ISK
Rzemieślnicy - 578 tys. ISK
Robotnicy wykwalifikowani - 428 tys. ISK

 

Umowa o pracę

Umowa o pracę może mieć na początku charakter umowy ustnej, lecz pracodawca jest zobowiązany wręczyć Ci pisemne potwierdzenie lub deklarację. Formularz umowy o pracę możesz pobrać ze strony http://www.eures.is. Formularz umowy o pracę ma pola dla wszystkich wymaganych informacji: krótki opis wykonywanej pracy, płace lub pensja stała, płatności miesięczne czy tygodniowe. Warunki układu zbiorowego pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcami, takie jak: stawki minimalne, prawo do dni wolnych od pracy i urlopu płatnego, ubezpieczenia, prawa emerytalne itp., uważa się za włączone do umowy o pracę. Umowa o pracę na warunkach mniej korzystnych niż warunki układu zbiorowego jest sprzeczna z prawem.

 

Zamieszkanie

Wynajem mieszkań Islandzki rynek prywatnych mieszkań jest duży, obejmuje w zasadzie w 75-85% zasobu mieszkaniowego. Rynek zakwaterowania na zasadach najmu jest zatem ograniczony. Czynsze w Reykjaviku i regionie stolicy są generalnie wyższe niż w większości innych miast. Koszt miesięcznego wynajmu jednego pokoju z kuchnią i łazienką to wydatek rzędu 50.000 ISK (410 euro). Za mały apartament zapłacimy przynajmniej 80.000 - 90.000 ISK (656 - 738 euro) za każdy miesiąc. Średnie ceny za metr kwadratowy to około 1500 - 1800 ISK (12 - 15 euro) na przedmieściach i nieco drożej w centrum miasta.

W regionie Reykjaviku oferty mieszkaniowe możesz znaleźć na stronie http://www.leigulistinn.is oraz na stronach internetowych gazet
Morgunbladid, Frettabladid oraz DV (wszystkie są w języku islandzkim).

Możesz także  ogłaszać się na tablicach ogłoszeń w supermarketach i na uniwersytetach. Wynajmowane mieszkania są  najczęściej nieumeblowane. Czynsz jest zazwyczaj płatny miesięcznie, ostatniego dnia miesiąca z góry. W regionie Reykjaviku działają małe hotele i pensjonaty (kosztujące mniej w zimie i więcej w trakcie sezonu turystycznego), mogą one być najlepszym wyborem w krótkim terminie, na czas poszukiwania stałego rozwiązania http://www.accommodation.is. Jako jedno z tańszych jest wskazywane schronisko młodzieżowe (Farfuglaheimilið), Sundlaugavegur 34, 105 Reykjavík. Tel.: 00 354 553 8110, fax: 00 354 588 9201

 

Podatki i rozliczenia podatkowe

Podatek dzieli się na podatek od dochodów 22.9%-31,8% oraz podatek na cele lokalne 14,41%. W Islandii istnieją trzy progi podatkowe. Dochód miesięczny wyznacza wysokość płaconego podatku. Zgodnie z danymi z roku 2014 w Islandii istnieją następujące progi podatkowe:

1. dochód miesięczny do 290.000 ISK – 37,30%

2. dochód miesięczny od 290.000 – 784.619 ISK – 39,74%

3. dochód miesięczny powyżej 784.619 ISK – 46,24%

Islandia dzieli się na dziewięć okręgów podatkowych. Rozliczenie podatkowe należy przedłożyć w odpowiednim do miejsca zamieszkanie urzędzie podatkowym do marca roku następnego po roku, którego dotyczy zeznanie lub co najmniej tydzień przed ewentualnym wyjazdem z kraju. Rozliczenie można dokonać osobiście w urzędzie podatkowym, korespondencyjnie lub też elektronicznie na stronie urzędu podatkowego. Do rozliczenia elektronicznego wymagany jest specjalny kod, o który można strać się na stronie www.skattur.is. Kod przesyłany jest na adres domowy lub też na adres elektroniczny naszego rachunku bankowego.

W przypadku nie złożenia zeznania podatkowego nałożenie podatku związane jestz przewidywanymi dochodami i podatek naliczany jest na podstawie tych przewidywań. Rozliczenie podatku następuje pod koniec lipca następnego roku, po roku podatkowym. Ewentualne skargi i odwołania należy kierować do naczelnika odpowiedniego urzędu podatkowego w terminie 30 dni od otrzymania informacji o rozliczeniu. Od decyzji naczelnika urzędu można się odwołać do komisji podatkowej, w ciągu trzech miesięcy od daty wydania decyzji. Szczegółowe informacje o podatku od dochodów osobistych, stopie podatków, terminach płatności, ulgach oraz wypełnianiu deklaracji podatkowych możesz znaleźć znaleźć na stronie www.rsk.is.

 

Osobista ulga podatkowa (dochód zwolniony z podatku)

Przy naliczaniu podatku brana jest pod uwagę osobista ulga podatkowa, która wynosi w roku 2014 50.498 ISK Odprowadzaniem zaliczki na podatek zajmuje się pracodawca. Pracownik, aby skorzystać z osobistej ulgi podatkowej zobowiązany jest dostarczyć pracodawcy kartę podatkową, którą otrzymuje u Naczelnika Krajowej Izby Skarbowej.
W celu ubiegania się o kartę podatkową należy posiadać prawo pobytu oraz numer identyfikacyjny (kennitala). Karta daje prawo do otrzymania osobistej ulgi podatkowej w czasie pobytu na terenie Islandii. Czas pobytu wylicza się na podstawie danych z Państwowego Rejestru Islandii. Jest on liczony od dnia przyjazdu na Islandię do czasu opuszczenia kraju. Pracodawca wg tej karty odpowiednio potrąca zaliczkę na podatek od płac i odprowadza go do urzędu skarbowego.

 

Polsko-islandzka umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania

Dzięki umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Islandią unika się dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu w Polsce i Islandii. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku została sporządzona w Reykjaviku dnia 19 czerwca 1998 r. W umowie tej została zawarta zasada proporcjonalnego rozliczenia dochodów z zagranicy. Wg metody odliczania proporcjonalnego dochód osiągany w Islandii jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony w Islandii. Metoda ta z reguły jest bardziej niekorzystna od metody wyłączenia z progresją, w przypadku której nie odlicza się podatku zapłaconego za granicą. W związku z wejściem abolicji podatkowej (ustawa z dnia 6 sierpnia 2008 r.) została wprowadzona znaczącą ulga podatkowa dla osób osiągających dochody w Islandii opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jej istotą jest wyrównanie wysokości podatku płaconego przy rozliczaniu dochodów zagranicznych metodą odliczenia proporcjonalnego z obciążeniami podatkowymi, które trzeba byłoby ponieść, gdyby dochody te zostały rozliczone metodą wyłączenia z progresją. Ustawa abolicyjna w praktyce zwalnia z podatku w Polsce dochody uzyskane w Islandii i opodatkowane zasadą odliczenia proporcjonalnego. Osoby zobowiązane do rozliczenia swoich dochodów w Polsce przedmiotową ulgę abolicyjną odliczają ją w zeznaniu rocznym.

 

Podatek kościelny

Wszystkie osoby powyżej 16 roku życia zameldowane na terenie Islandii zobowiązane są do opłacania podatku kościelnego na wskazany przez siebie prawnie zarejestrowany Kościół lub związek wyznaniowy. Osoby, które nie należą do żadnej grupy wyznaniowej są zobowiązane przekazać ten podatek na Uniwersytet Islandzki. Państwo pomimo podatku kościelnego finansowo wspiera i promuje luteranizm jako oficjalną religię kraju. Kościół Ewangelicko-Augsburski, jest kościołem państwowym i korzysta z przywilejów niedostępnych dla innych wyznań w kraju.

 

Podatki dodatkowe

Wszystkie osoby fizyczne w wieku od 16 do 69 roku życia podlegające obowiązkowi rozliczenia w Islandii podatku od dochodów osobistych są również zobowiązane do wniesienia składki na Fundusz Budowlany Osób Starszych. Od roku 2010 został również wprowadzony obowiązkowy podatek radiowo-telewizyjny.

 

Warunki życia w Islandii

 

Zasiłek rodzinny

Zasiłki rodzinne na dziecko (dzieci) są określane i wypłacane w zależności od dochodu oraz majątku zadeklarowanego za poprzedni rok kalendarzowy. Zaliczki są przekazywane 1 sierpnia i 1 listopada każdego roku. Roczna kwota zasiłku zależy od wieku dziecka oraz tego, czy jego rodzice są małżonkami, osobami wspólnie zamieszkałymi lub osobami samotnie wychowującymi dziecko. Jeśli dochód brutto przekracza określoną kwotę, zasiłki są zmniejszane według określonych zasad. W Islandii zasiłek rodzinny wypłacany jest rodzicom na dzieci pozostające na ich utrzymaniu do czasu ukończenia przez nie 18 roku życia. Dotyczy to również dzieci, które nie przebywają na terenie Islandii. Aby otrzymać taki zasiłek należy spełnić określone warunki. Podanie o przyznanie zasiłku na dzieci należy złożyć w islandzkim urzędzie podatkowym (Ríkisskattstjóri - RSK).

Do otrzymania zasiłku konieczne jest przedłożenie następujących danych:

• Dane wnioskodawcy, imię i nazwisko, adres zamieszkania w Islandii i w kraju rodzinnym.

• Informacje o współmałżonku, imię i nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania.

• Imiona i nazwiska oraz daty urodzenia dzieci do lat 18.

• Zasiłki na dzieci otrzymane w kraju stałego pobytu w roku dochodowym.

• Dochody wnioskodawcy i współmałżonka w kraju rodzinnym.

Powyższe informacje składa się na specjalnym formularzu RSK 3.20 i RSK 3.21. Zamiast formularza RSK 3.20 można przedłożyć formularz E-411 z danymi o rodzinie i informacjami o otrzymanych w kraju rodzinnym zasiłkach na dzieci. Formularz RSK 3.21 można zastąpić potwierdzoną kopią rozliczenia podatkowego. Dokumenty muszą być potwierdzone przez odpowiednie władze w kraju rodzinnym wnioskodawcy. Wysokość zasiłku na dzieci obliczana jest na podstawie danych rodzinnych wnioskodawcy oraz dochodów, zarówno w Islandii jak i w kraju rodzinnym. Od naliczonego w Islandii zasiłku odlicza się kwotę zasiłku przyznanego w kraju rodzinnym. Różnica wypłacana jest rodzicowi przebywającemu w Islandii.
Szczegóły w tym zakresie na stronie www.rsk.is lub pod adresem: Ríkisskattstjóri Laugavegi 166 150 Reykjavík Tel: +354 442 1000 Fax: +354 442 1999 2.5.2.

 

Zasiłek dla bezrobotnych

Wszystkie osoby uczestniczące w życiu zawodowym w Islandii poprzez przepracowanie pewnego okresu w Islandii i płacenie podatku w charakterze pracobiorcy, mogą wysunąć wniosek o przyznanie im zasiłku dla bezrobotnych. Minimalny czas pracy, który uprawnia do zasiłku to 10 tygodni płatnej pracy na ćwierć etatu, w okresie ostatnich 12 miesięcy (prawo do częściowego zasiłku). Maksymalny czas otrzymywania zasiłku na terenie Islandii wynosi 4 lata. O zasiłek dla bezrobotnych mogą się ubiegać osoby w wieku 16-70 lat, których miejscem stałego pobytu jest Islandia. Osoby te zobowiązane są do zarejestrowania się w islandzkim urzędzie pracy (Vinnumalastofnun). Wzór wniosku o zasiłek dla bezrobotnych znajduje się na stronie internetowej urzędu pracy  lub bezpośrednio w jego siedzibie.
Warunkiem uzyskania zasiłku jest aktywne poszukiwanie pracy i gotowość do podjęcia zatrudnienia w dowolnym miejscu na terenie Islandii. Istnieje również możliwość otrzymania zasiłku dla bezrobotnych przez osoby, które nie pracowały na terenie Islandii. Dotyczy to osób, które przybywają bezpośrednio z Polski. Warunkiem otrzymania zasiłku dla bezrobotnych jest posiadanie z polskiego urzędu pracy formularza PD U1, który potwierdza fakt zatrudnienie na terenie Polski na pełen etat, przez co najmniej 12 miesięcy. Dokument ten pozwala na przyznanie zasiłku na okres 3 miesięcy, w wysokości 70% zarobków, które osoba otrzymywała w Polsce przez ostatnie 6 miesięcy.

 

Zasiłki socjalne

Obowiązek zapewnienia pomocy wynikających z trudnych sytuacji życiowych spoczywa na gminach. Celem pomocy jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Gmina zobowiązana jest do zapewnienia finansowego i społecznego bezpieczeństwa i przyczynienie się do dobrobytu mieszkańców na płaszczyźnie wspólnej pomocy. Poprzez usługi społeczne rozumie się różnorodne usługi, pomoc i poradnictwo. Prawo do pomocy społecznej mają wszystkie osoby posiadające stałe miejsce zamieszkania na Islandii. W celu uzyskania pomocy należy zwrócić się do oddziału opieki socjalnej w swojej dzielnicy bądź mieście.
Pomoc jaką można otrzymać dotyczy porady w sprawach rodzinnych, pomoc z powodu problemów finansowych i mieszkaniowych. Istotne informacje z zakresu świadczeń socjalnych, jak również opieki zdrowotnej na Islandii zawiera broszura informacyjna: „Twoje uprawnienia do zabezpieczenia społecznego na Islandii” wydana przez Komisję Europejską.

 

Zasiłek mieszkaniowy

W Islandii istnieje możliwość ubiegania się o zwrot części kosztów opłaty za czynsz. O zasiłek mieszkaniowy należy starać się w ośrodku usług społecznych gminy miejsca zameldowania. Zasiłek mieszkaniowy nie przysługuje osobom mieszkającym w pensjonacie, w mieszkaniach robotniczych lub w wynajętym pokoju. Przed złożeniem wniosku o zasiłek mieszkaniowy należy kopię umowę najmu mieszkania potwierdzić z oryginałem u notariusza publicznego Sýslumaður.

Informacje o zasiłku mieszkaniowym można znaleźć na stronie ośrodka usług społecznych danej gmin lub na stronie Ministerstwa Spraw Społecznych.

 

Islandzki Czerwony Krzyż

Zadaniem Islandzkiego Czerwonego Krzyża jest uzupełnianie opiekuńczej roli Państwa. W tym celu organizacja pozyskuje od społeczeństwa środki finansowe, produkty żywnościowe, różnego typu dobra materialne, które następnie przekazuje potrzebującym. Od ofiarności i hojności darczyńców zależy zakres i skala pomocy. Organizacja ta posiada ośrodki pomocy takie jak: noclegownie, domy pobytu dziennego, domy interwencji kryzysowej dla kobiet z dziećmi, świetlice terapeutyczne, integracyjne. Ośrodki pomocy oprócz schronienia, zaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkich zapewniają często także opiekę lekarza lub psychologa. Islandzki Czerwony Krzyż realizuje również wiele projektów integracyjnych dla obcokrajowców. Szczegóły dotyczące działalności Islandzkiego Czerwonego Krzyża znaleźć można na stronie lub pod adresem: Rauði kross Íslands Efstaleiti 9 103 Reykjavík Tel.: +354 570 4000 Fax.: +354 570 4010

 

Pomoc rodzinie (Fjölskylduhjálp Íslands)

Jest to organizacja charytatywna działająca na terenie Reykjaviku. Fjölskylduhjálp Íslands powstała w 2003 roku i oparta jest na pracy wolontariuszy. Celem organizacji jest pomoc rodzinom ubogim i wykluczonym społecznie. Obecnym głównym działaniem organizacji jest pomoc żywnościowa potrzebującym. Paczki żywnościowa rozdawane są kilka razy w miesiącu w określonych godzinach. Szczegóły w tym zakresie można znaleźć na stornie (w języku islandzkim) lub pod adresem: Fjölskylduhjálp Íslands Eskihlíð 2-4 105 Reykjavík Tel.: +354 551 3360

 

Centrum Wielokulturowe

Centrum świadczy bezpłatne usługi w zakresie pomocy adwokackiej dla emigrantów w Islandii. Ponadto udziela informacji osobom potrzebującym pomocy w różnych sprawach np.: gdzie można otrzymać islandzki numer ewidencyjny (kennitala) czy wszelkiego rodzaju druki niezbędne do przedłożenia w instytucjach publicznych. Centrum posiada również informacje związane z takimi sprawami jak: pozwolenie na pobyt, ubezpieczenie, szkoły, mieszkania i inne, które dotyczą Twoich podstawowych praw. Centrum zatrudnia prawnika, który prowadzi bezpłatne porady prawne. Jeśli istnieje podejrzenie, że Twoje prawa zostały naruszone możesz skorzystać z porady prawnej. Ponadto Centrum oferuje usługi w zakresie tłumaczeń w ponad 50 językach (również w języku polskim), a także oferuje kursy języka islandzkiego dla emigrantów. Centrum Wielokulturowe Laugavegur 71 101 Reykjavik, Iceland, e-mail: asetur@asetur.is Tel: 00 354 530 9300, Fax: 00 354 663 0810

 

Opieka zdrowotna

Islandia podzielona jest na regiony opieki zdrowotnej, każdy region ma swoje własne główne centra opieki medycznej, niektóre z nich współistnieją razem z lokalnymi szpitalami. Główne centra medyczne są odpowiedzialne za ogólną opiekę zdrowotną, badania, opiekę pielęgniarską w domu, a także kwestie związane z planowaniem rodziny, opieką nad matką i dzieckiem oraz opieką nad dziećmi w wieku szkolnym. Centra te otwarte są od poniedziałku do piątku w godzinach 8-16 i przyjmują wszystkich, którzy uprzednio zgłosili się do rejestracji. Lekarze udzielają konsultacji w godzinach 16-18 bez uprzedniej rejestracji, należy być jednak przygotowanym na wyższe opłaty.

Służba zdrowia jest otwarta dla wszystkich, niezależnie od ubezpieczenia. Osoby, które nie są w stanie okazać dokumentu potwierdzającego aktualne ubezpieczenie, będą musiały uiścić wyższe opłaty. Aby znaleźć najbliższe centrum medyczne, poszukaj hasła „Heilsugæslustöð” w książce telefonicznej. Informacje dostępne są również na stronie internetowej (dla osób przebywających w Reykjaviku).

W przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych poza godzinami pracy centrów medycznych, możesz skorzystać ze służby medycznej zwanej „Læknavakt”, znajdującej się na: Smáratorgi 1, Kópavogur, tel. 1770 lub zadzwonić 8482600 jeśli znajdujesz się blisko Akureyri. Læknavakt jest otwarty w godzinach: 17:00-23:30 w dni powszednie i 09:00-23:30 w weekendy oraz święta. Służba ta pobiera nieco wyższe opłaty niż centra medyczne. Porady telefoniczne są możliwe w godzinach 17:00-08:00 w dni powszednie i 24 godziny na dobę w czasie weekendów i dni świątecznych. Telefoniczne wezwania domowe są dostępne w tych samych godzinach. Zgodnie z najnowszymi przepisami prawnymi na Islandii dotyczącymi praw pacjentów, osoby które objęte są ubezpieczeniem z narodowych funduszy zdrowia i nie porozumiewają się w języku islandzkim, jako swoim ojczystym języku, maja prawo do tłumacza, bez dodatkowych opłat. Należy pamiętać, że zwykle tego typu obsługę, trzeba zamawiać z wyprzedzeniem. Pogotowie ratunkowe Pogotowie i służby ratunkowe (Slysa- og bráðamóttaka) mają swoją siedzibę w Narodowym Szpitalu Uniwersyteckim / National University Hospital (Landspítali-háskólasjúkrahús) w Fossvogur, Bústaðarvegur 108 Reykjavik. Jeśli nie jesteś pewien czy Twój przypadek kwalifikuje się jako sytuacja zagrażająca zdrowiu i życiu, możesz zadzwonić na numer 543 2000 i poprosić o poradę.

Jeśli potrzebujesz natychmiastowej pomocy lub karetki, dzwoń na numer 112.
Bądź przygotowany, aby podać swoje imię, nazwisko, opisać sytuację oraz podać położenie!

Pacjenci mogą zostać przyjęci do szpitala wyłącznie po skierowaniu od lekarza.
W przypadkach nagłych, pacjenci mogą zostać przyjęci niezwłocznie do szpitala pełniącego rolę szpitala ratunkowego w danym czasie. Jeżeli badanie lub terapia nie są pilne, lekarz przekaże wniosek o przyjęcie do szpitala. W Reykjavíku, wszystkie wypadki oraz przypadki chorób poważnych i zagrażających życiu mogą być kierowane na oddział ratunkowy Narodowego Szpitala Uniwersyteckiego (LSH). W Reykjavíku służba ratunkowa pełniona jest także przez lekarzy ogólnych po zwykłych godzinach pracy w Departamencie Zdrowia Publicznego Reykjavíku.

Więcej informacji:
The State Social Security Institute
Tryggingastofnun Rikisins, Laugavegi 114, IS-105 Reykjavik. Tel: 00 354 560 4400
Fax: 00 354 560 4451

 

Ubezpieczenie zdrowotne - EKUZ

Twoje ubezpieczenie zdrowotne jest finansowane z należnego skarbowi państwa podatku dochodowego.  Dokumenty niezbędne do uzyskania świadczeń medycznych Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego jest dokumentem uprawniającym do korzystania ze świadczeń zdrowotnych podczas pobytu w innych państwach członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego nie jest jednak dowodem ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia uprawniającym do świadczeń zdrowotnych na terytorium Polski. Oznacza to, że osoba ubezpieczona w NFZ może posługiwać się EKUZ wyłącznie w innych państwach członkowskich. Każde państwo członkowskie wydaje Kartę we własnym języku urzędowym, zawierającą ten sam zestaw danych. Prawo do otrzymania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego mają osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia. Każda osoba ubezpieczona, także członek rodziny, otrzymuje własną kartę.

Karta jest wydawana osobom wyjeżdżającym czasowo do innego państwa członkowskiego, np.:  w celach turystycznych;  w celu odwiedzenia rodziny lub znajomych; w związku z krótką podróżą służbową; w celu podjęcia studiów;  pracownikom oddelegowanym do pracy za granicę przez polskiego pracodawcę. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego nie przysługuje osobom, które przestały podlegać polskiemu ustawodawstwu, np. w związku z podjęciem pracy w innym państwie członkowskim, oraz osobom, których ubezpieczenie w NFZ wygasło.

Aby otrzymać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego należy złożyć wniosek w Oddziale Wojewódzkim lub Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek można otrzymać w Oddziale lub Delegaturze albo pobrać na stronie. Wypełniony wniosek wraz z załącznikami należy złożyć w Oddziale w jeden z następujących sposobów:  osobiście;  pocztą;  faksem. EKUZ uprawnia do korzystania z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w innym państwie członkowskim w takim zakresie, który umożliwi kontynuowanie zaplanowanego pobytu w tym państwie w bezpiecznych warunkach z medycznego punktu widzenia. EKUZ nie daje żadnych uprawnień, jeżeli celem podróży jest odbycie planowego leczenia.

 

Warunki życia w Islandii

Mieszkać na wyspie znaczy być wyizolowanym, a niekoniecznie pociąga to za sobą poczucie osamotnienia. Islandczycy lubią przebywanie w grupie i wysoko sobie cenią towarzystwo i udział w życiu socjalnym społeczności. Inne nieco jest tutaj rozumienie pracy, która dla większości mieszkańców wyspy ma w pierwszym rzędzie znaczenie socjalne i daje poczucie wspólnoty. Niemalże w każdej firmie dzień pracy zaczyna się od wspólnej kawy, czy śniadania. Do tego należy dodać, że na wyspie tej mieszka niewiele ponad 300 tysięcy ludzi. Większość z nich, bo blisko 65% znalazło swoje miejsce na ziemi na półwyspie Reykjanes, czyli w samym Reykjaviku oraz jego okolicach. Największe miasto islandzkie poza tym rejonem to Akureyri, położone na północy wyspy – ma tylko około 16 tysięcy mieszkańców. W Islandii są miasta i miasteczka liczące np. 80, a czasami i mniej mieszkańców. Są miejscowości, gdzie faktycznie znajduje się tylko jedna farma, a na niej mieszka i pracuje jedna rodzina.

Mentalność i relacje międzyludzkie w dużym stopniu zależą od miejsca zamieszkania. Mieszkańcy malutkich osad niewątpliwie mają inne nastawienie do życia, aniżeli mieszkańcy Reykjaviku. Życie tych pierwszych przebiega zgodnie z naturalnym porządkiem dnia i pory roku. Jeśli zajmują się prowadzeniem farmy owczej – ich zajęcia wyznaczają pory przychodzenia na świat jagniąt, wypuszczania młodych wraz z matkami na łąki, gdzie spędzają czas aż do jesieni. Potem kończy się okres letni, następuje czas strzyżenia i bicia jagniąt – z roku na rok wzrasta w Islandii ilość produkowanej i eksportowanej jagnięciny. Do tego należy dodać, że islandzka jagnięcina uważana jest przez samych Islandczyków, i nie tylko, za najlepszą na świecie.

Wydawałoby się, że w okresie zimowym mieszkańcy małych osad i miasteczek żyją wolniejszym tempem, poświęcając czas na robienie swetrów na drutach (bardzo popularne na Islandii nie tylko wśród mieszkańców małych miasteczek, ale również wśród mieszkańców stolicy), oglądanie telewizji, niekończące się rozmowy i dyskusje na różnego rodzaju tematy, czytanie czy muzykowanie (prawie każdy mieszkaniec Islandii gra na jakimś instrumencie i śpiewa).

W stolicy i okolicach czas biegnie szybciej (daleko mu jednak do tempa życia w innych europejskich stolicach, nie wyłączając Warszawy), aniżeli na prowincji. Zajęcia mieszkańców nie są aż tak uzależnione od pory roku. Zima jest tu równie długa i ciemna, a lato krótkie i słoneczne, jeśli jest bezchmurna pogoda. Rytm życia wyznacza praca, życie rodzinne, towarzyskie i rekreacja oraz sport, które są tutaj bardzo popularne. Otwierane o godzinie 6 rano siłownie, baseny szybko zapełniają się ludźmi, którzy traktują wysiłek fizyczny jako dobry początek dnia. Wielu Islandczyków uprawia jogging, wielu, mimo niesprzyjających warunków pogodowych jeździ do pracy rowerem.

Na pierwszy rzut oka to kraj, jak wiele innych, wyspa zamieszkała przez nieliczny naród posługujący się językiem, który nie zmienia się od wieków, nie przyjmuje tzw. nazw i zwrotów międzynarodowych. W języku islandzkim telewizja nazywa się inaczej niż w większości języków, komputer, telefon i wiele innych przedmiotów czy zjawisk - również. W zasadzie, gdyby np. znaleziono dziś sagę napisaną 500 lat temu – żaden Islandczyk nie miałby kłopotu z jej przeczytaniem i zrozumieniem, bo język jest ciągle taki sam. Książka telefoniczna, spisy pracowników i różnego innego rodzaju listy osób ułożone są według alfabetu, ale według imion. W Islandii nie ma nazwisk w rozumieniu europejskim, ważne jest imię lub imiona, za którymi następuje określenie, czyją jest się córka lub czyim synem np. Erna Olafsdóttir – to Erna, córka Olafa, a Geir, Fridriksson, to Geir, syn Fridrika. Można sobie wyobrazić, że tak samo nazywających się osób w książce telefonicznej jest wiele – nie pojmuję, w jaki sposób można ich odróżnić, a Islandczycy zawsze dokładnie wiedzą o kogo chodzi. Można czuć się zaskoczonym taka sytuacją.

Mieszkańcy Islandii wysoko sobie cenią życie socjalne i niekończące się dyskusje, nieważne na jaki temat. Bardzo popularne są tutaj zebrania. Zebrania organizowane są w zakładach pracy, instytucjach, wspólnotach mieszkaniowych, przedszkolach, szkołach, ministerstwach, organizacjach społecznych – jednym słowem wszędzie. Podczas zebrania prowadzone są zażarte dyskusje, pije się kawę i je ciasto – po jego zakończeniu nikt nie pamięta powodu, dla którego zostało zwołane i czemu miała służyć dyskusja. Ważne, że się odbyło, że była kawa, można było porozmawiać.

Przeciętny mieszkaniec miasta na wyspie zaczyna dzień od wizyty na stacji benzynowej, gdzie kupuje kawę i śniadanie, następnie jedzie do pracy, która rozpoczyna się od wspólnej kawy, w południe należy wyjść celem zjedzenia lunchu. Po zebraniu kończącym dzień pracy jedzie się do domu. Około godziny 18-19 człowiek znów robi się głodny, więc wychodzi i jedzie z rodziną czy znajomymi na obiad, najlepiej do restauracji, a jeśli na nią brakuje pieniędzy – przynajmniej na pizzę czy hamburgera. Późno wieczorem należy pojechać do jednej z licznych lodziarni w mieście i kupić „wiaderko” lodów, które zjada się oglądając film lub program telewizyjny. To „wychodzenie na jedzenie” jest zadziwiające w społeczeństwie – ale może chodzi o podreperowanie branży „jedzeniowej”, bo ciągle otwierane są nowe restauracje i nie są one puste.

 

Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?

Telefony alarmowe i informacyjne
Policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe: 112 
Szpital Miejski w Reykjavíku: 525 1700
Całodobowy dyżur aptek: 551 8888

 

Pomoc medyczna

Pogotowie - ostry dyżur w Szpitalu Narodowym na Fossvogur, przyjmuje 24 godziny na dobę, tel.: 525 17 00 Lekarze na dyżurze w Szpitalu Narodowym na Fossvogur, serwisy 24 godziny na dobę, tel.: 524 10 00
Lekarze na dyżurze w centrum medycznym na Smáratorg 1, Kópavogur, tel.: godziny przyjęć: pon.-pt.: 17:00-23:30 recepcja pon.-pt.: 23:30-8:00 konsultacje telefoniczne i wizyty domowe sob.-niedz. oraz wszystkie święta publiczne: 09:00-23:30 recepcja oraz 24 konsultacje telefoniczne i wizyty domowe.
Opieka stomatologiczna - informacje o dyżurujących lekarzach stomatologii można uzyskać pod numerem telefonu 575 05 05 Numer kierunkowy do Islandii, to: 354, zaś wewnątrz kraju nie ma numerów kierunkowych. Chcąc się więc dodzwonić z Polski do Islandii, wybieramy kolejno: 00 354 (oraz siedmiocyfrowy numer telefonu).

 

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Reykjawiku
Þórunnartun 2, 105 Reykjavik
tel. 00 354 520 50 50
faks: 00 354 511 11 20
e-mail: reykjavik.info@msz.gov.pl 
Telefoniczne zapytania w sprawach konsularnych przyjmowane są codziennie w godzinach 8.30- 16.00. Ze względów organizacyjnych osoby telefonujące proszone są o kontakt poza godzinami w których urząd jest otwarty dla interesantów tj. poza godzinami 9.00-12.00 oraz w środy poza godzinami 15.00 a 18.00. Po godzinie 16:00 i w dni wolne od pracy telefon wyłącznie w sprawach alarmowych. Konsulat Generalny informuje, iż zapytania w sprawach na które odpowiedź znajduje się bezpośrednio na stronie internetowej urzędu pozostaną bez odpowiedzi.

Konsulat Honorowy RP w Reykjawiku
Konsul honorowy: Fridrik Gunnarsson (języki: islandzki, angielski, norweski)
Solbraut 18, 170 Seltjarnarnes, Iceland
tel. 00 354 561 17 61
fax. 00 354 580 53 01
e-mail: fridrikgunn@simnet.is

 

Podstawowe wyrażenia i zwroty po Islandzku

Dzień dobry - Góðan dag(inn)
Cześć - Halló, sjáumst
Ratunku! - Hjálp!
Stop! - Stans!
Jestem chory - Ég er veikur
Jedzenie - Matur
Woda - Vatn
Pieniądze - Peningar
Karta kredytowa - Kreditkort
Waluta - Gjaldmiđill
Monety - Mynt
Mapa - Kort
Adres - Heimilisfang
Bagaż - Farangur
Jak? - Hvernig?
Ile? - Hve, hversu?
Co? - Hvað?
Kiedy? - Hvenær?
Gdzie? - Hvar?
Kto? - Hver?
Dlaczego? - Hvers vegna?
Lotnisko - Flugvöllur
Bank - Banki 
Przystanek - Umferđarmiđstöđ
Camping - Tjaldstæði
Konsulat - Ræðismannsskrifstofa
Lekarz - Læknir
Centrum - Miđbær
Ambasada - Sendiráð
Kantor - Gjaldeyrisskipti
Garaż - Verkstæđi
Gospoda - Gistiheimili
Szpital - Sjúkrahús
Hotel - Hótel
Kiosk - Söluturn
Przychodnia - Heilsugæslustöð
Stacja benzynowa - Bensínstöð
Apteka - Apótek
Policja - Lögregla 
Komenda policji - Lögreglustöð
Poczta - Pósthús
Stacja kolejowa - Lestarstöð
Restauracja - Veitingahús
Snack-bar - Söluturn
Supermarket - Verslun
Taxi / Postój - Leigubíll / Leigubílastöð
Telefon - Sími 
Toaleta - Snyrting
Centrum informacji turystycznej - Upplýsingamiđstöð
Schronisko młodzieżowe - Farfuglaheimili

 

 

Przygotował:
Hubert Podgórny, p.o. Doradcy EURES, Podkarpacka WK OHP

 

Źródło:
Niniejszy informator został sporządzony w oparciu o materiały internetowe i poradniki dotyczące wyjazdów zagranicznych:

Broszura EURES  „Finding Employment in Island”
Broszura EURES „Praca w Islandii”
Informator EURES „Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru
Gospodarczego-Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy” Informator EURES „Living and working in Island”
Tam mieszkam - Islandia...
Praca na Islandii
Czy warto wyjechać na Wyspę?