Norwegia

Informator na temat warunków życia i pracy w Norwegii

Informacje ogólne, czyli co powinieneś wiedzieć o Norwegii przed wyjazdem

Ogólne warunki życia, bezpieczeństwo i łatwość zarządzania życiem czynią Polaków największą grupą imigrantów w Norwegii.

Norwegia pozostaje bardzo popularnym kierunkiem migracji zarobkowych z Polski.

Z najnowszego badania Centralnego Biura Statystycznego wynika, że ponad 877 000 mieszkańców Norwegii to imigranci.

W 2022 roku najbardziej wzrosła liczba cudzoziemców z Ukrainy. Grupa ta stała się trzecią co do wielkości zagraniczną populacją Fiordland.

Na początku 2023 roku przeważającą większość imigrantów w Norwegii stanowili Polacy. Nad fiordem mieszka 107 400 mieszkańców Wisły. Liczba ta zmienia się sezonowo w zależności od rodzaju i czasu trwania aktywności zawodowej obywateli Polski.

Język w Norwegii. 

W języku norweskim istnieją dwie podobne formy. Bokmal (wariant podstawowy) 
i Nynorsk, oparte głównie na dialekcie stanu Norwegii. Współczesny norweski wywodzi się ze staronordyckiego, języka Wikingów. Wbrew pozorom norweski nie jest tak trudny jak angielski, niemiecki czy hiszpański.

Większość stanowisk pracy w Norwegii wymaga znajomości języka norweskiego lub innego języka skandynawskiego. Aby cudzoziemiec zdobył kompetencje zawodowe, potrzeba średnio 600 godzin zajęć, czyli 25 godzin tygodniowo przez 24 tygodnie.

Znajomość języka angielskiego może być wystarczająca w przypadku niektórych zawodów w rolnictwie i rybołówstwie oraz na niektórych stanowiskach w branży hotelarskiej 
i restauracyjnej.

Jeśli szukasz pracy w Norwegii, jeśli to możliwe, rozpocznij naukę języka norweskiego 
w swoim kraju. Kursy języka norweskiego w Polsce prowadzi Stowarzyszenie Norwesko-Polskie z siedzibą przy Ambasadzie Królestwa Norwegii w Warszawie.

Kilka słów o Krainie Fiordów.

Norwegia to kraj położony na Półwyspie Skandynawskim, u wybrzeży Morza Północnego 
i Oceanu Atlantyckiego. Terytorium Norwegii obejmuje zachodnią część Półwyspu Skandynawskiego, wyspy Jan Mayen, Svalbard i wyspę Bouvet. Jest siódmym co do wielkości krajem w Europie i drugim najmniej zaludnionym krajem w Europie (populacja około 5 milionów osób). Norwegia to kraj górzysty, którego jedną czwartą zajmują lasy. Kilka kilometrów wybrzeża słynie z charakterystycznych zatok, tzw. fiordów.

Walutą jest korona norweska, NOK (1 kr = 100 øre).

Nazwa kraju pochodzi od staronordyckiego słowa nord vegen (pol. droga na północ).

Stolicą kraju jest Oslo, inne większe miasta to: Bergen, Trondheim, Stavanger, Kristiansand, Tromsø. Klimat Norwegii jest umiarkowany, ciepły na południu i subarktyczny na północy 
i wschodzie. W niektórych częściach kraju śnieg pada przez cały rok. Podobnie jak 
w Polsce, istnieją cztery pory roku: wiosna, lato, jesień i zima. Zimą temperatury mogą sięgać -30°C i mogą wystąpić nawet silne mrozy.

Kiedy myślimy o Norwegii, myślimy o Wikingach, skandynawskich wojownikach, którzy od VIII wieku wyruszali na długie wyprawy w celu handlu, najazdów lub kolonizacji.

Norwegia podzielona jest na 5 regionów (landsdeler), 19 hrabstw (fylker) i 435 gmin. Wyjątkiem są obszary: Svalbard (wraz z Janem Mayenem) i Wyspa Bouveta. Odpowiadają one strefom zdemilitaryzowanym i strefom morskim.

Kraj ten jest wysoko rozwinięty i jest jednym z najbogatszych krajów na świecie. Gospodarka Norwegii opiera się na wydobyciu i eksporcie ropy i gazu, a także rybołówstwie.

Słów kilka o norweskim rynku pracy i Polakach w Norwegii

Bezrobocie pozostaje bardzo niskie. W większości przypadków to Norwegowie mają trudności ze znalezieniem pracowników. Wszystko dlatego, że w samej Norwegii brakuje pracowników. Przedsiębiorstwa rozwijają się tak dynamicznie, a liczba miejsc pracy jest tak duża, że nawet uchodźcy zarobkowi często nie są w stanie wypełnić tych luk.

Sektory, które najbardziej potrzebują pracowników, to budownictwo, przemysł, transport, przetwórstwo ryb i sprzątanie. Ponadto duże zapotrzebowanie jest również na pracowników branży turystycznej, zwłaszcza kierowców, touroperatorów i biur podróży.

Branża gastronomiczna również ma problemy z posiadaniem wystarczającej liczby pracowników, aby sprostać oczekiwaniom rynku pracy.W restauracjach i barach brakuje kelnerów i innego personelu. Dobrze płatną pracę można znaleźć także w branży technologicznej i IT. Wymaga to jednak dobrej znajomości języka angielskiego lub norweskiego.

Polacy stanowią ważną część norweskiego rynku pracy. Należą obecnie do największej grupy migrantów zarobkowych, obok Litwinów, Rosjan i Azjatów. Polacy stanowią około 15% wszystkich cudzoziemców. Istnieją różne opinie na temat Polaków zatrudnionych 
w Norwegii. Choć jesteśmy bardzo pracowitymi pracownikami, lubimy też korzystać z różnorodnych świadczeń i zwolnień lekarskich.

Ta druga sytuacja dotyczy jednak znacznie mniejszej liczby osób, co potwierdzają statystyki, że w Norwegii zatrudnionych jest aż 75% Polaków w wieku produkcyjnym.

Przeciętne wynagrodzenie w Norwegii w 2022 roku wyniosło 36 430 koron netto, co stanowi równowartość 15 506 złotych netto. Przeciętny dochód imigrantów wynosi 32 950 koron netto, co odpowiada 14 025 zł netto.

Czy to oznacza, że wszyscy pracownicy zarabiają tyle? Oczywiście, że nie. Aż 60% pracowników zarabia mniej niż średnia krajowa. Podane dane są zawyżane przez osoby, które zarabiają więcej.

Norwegia oferuje Polakom miejsca pracy, szczególnie w branżach: budowlanej, sprzątania, energetyki i przetwórstwa owoców morza.

Jak znaleźć pracę w Norwegii?

Pierwszym miejscem, do którego możesz się udać z prośbą o pomoc jest Norweski Urząd Pracy i Spraw Socjalnych (NAV). W każdej norweskiej gminie znajduje się NAV,
w większych miastach znajduje się on w każdej dzielnicy. Na stronie internetowej NAV (www.nav.no/Forsiden) znajduje się baza danych na temat wolnych miejsc pracy w Norwegii. Rejestracji w urzędzie pracy można dokonać, stawiając się osobiście lub poprzez pocztę elektroniczną.

Informacje o wolnych stanowiskach pracy możesz również uzyskać w serwisie Centrum telefonicznego NAV (NAV Callcenter EURES) pod numerem telefonu +47 800 33 166. Przed wykonaniem telefonu zastanów się, jaki rodzaj pracy Cię interesuje oraz w jakim rejonie Norwegii chcesz szukać pracy. Z Centrum możesz kontaktować się również za pomocą poczty elektronicznej: eures@nav.no.

W NAV możesz również skorzystać z pomocy doradców EURES, którzy udzielą Ci informacji o tamtejszych warunkach pracy i życia oraz przekażą praktyczne wskazówki związane z norweskim rynkiem pracy. Kontakt do doradców EURES znajdziesz również na eures.no/english.
Poszukując pracy warto sięgnąć do norweskich gazet. Jedną z nich jest z pewnością „Aftenposten”. Na stronie http://www.norske-aviser.com odnajdziesz nazwy norweskich gazet.

Z pewnością warto również rozesłać lub dostarczyć swoje CV (w języku norweskim lub angielskim) wraz z podaniem o pracę do tych firm, w których chcielibyście pracować.

W Norwegii bowiem wiele ofert pracy nie jest podanych do publicznej wiadomości, a osobiste odwiedzanie wybranych firm jest pozytywnie odbieranie i może być najszybszym sposobem na zdobycie zatrudnienia.

Istotna w poszukiwaniu pracy jest zatem Twoja aktywność i motywacja. Kluczową rolę odgrywają tutaj kontakty osobiste i zawodowe. Postaraj się zatem wykorzystać dostęp do norweskiego „nieoficjalnego rynku” wolnych posad. Wykorzystaj w tym celu serwisy społecznościowe, zostań członkiem organizacji pozarządowej lub stowarzyszenia.

Poszukując pracy w Norwegii możesz również zarejestrować się w prywatnych agencjach pośrednictwa pracy (www.gulesider.no). Przed skorzystaniem z usług wybranej agencji pośrednictwa pracy powinieneś sprawdzić czy widnieje ona w Rejestrze Działalności Gospodarczej (Enhetsregisteret) prowadzonym na stronie Norweskiej Państwowej Inspekcji Pracy (www.arbeidstilsynet.no). 

Osoby bardziej na stałe związane z Norwegią czyli przebywające w niej powyżej 3 miesięcy, a zwłaszcza zamierzające podjąć prace na rynku norweskim, powinny zarejestrować się w Urzędzie Podatkowym (Skatteetaten) celem weryfikacji tożsamości przed otrzymaniem przez jego pracodawcę pierwszej karty podatkowej. Wymagane jest również uzyskanie w tymczasowego (D-nummer) lub stałego (personnummer) numeru personalnego niezbędnego dla funkcjonowania na norweskim rynku pracy i w kontaktach ze wszystkimi instytucjami norweskimi (polski odpowiednik PESEL).

Oferty pracy wakacyjnej w Norwegii pojawiają się na początku roku, można je znaleźć na stronie www.nav.no.

Osoby, które chcą stawiać pierwsze kroki na rynku pracy mogą najpierw skorzystać z możliwości odbycia praktyk lub staży zawodowych. Firmy dysponujące ofertami stażu lub praktyk zazwyczaj nie pozyskują osób zainteresowanych za pośrednictwem norweskich Publicznych Służb Zatrudnienia. Informacje o możliwości odbycia staży możesz znaleźć na następujących stronach:

• www.eures.no

• www.eurograduate.com

• www.nortrade.com

Informacje na temat możliwości odbycia praktyk w Norwegii znajdziesz na:

• www.karrierestart.no/traineeordninger.aspx

• www.trainee.no

• www.med.uio.no/turnus/index.html

• www.ec.europa.eu/euraxess/

Osoby decydujące się na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej - mogą zakładać i prowadzić ją na takich samych warunkach, jak Norwegowie. Należy zarejestrować się w Centralnym Rejestrze Koordynacyjnym dla Podmiotów Prawnych (prowadzony przez Brønnøysundregistrene https://www.brreg.no/home/). Rejestracja jest bezpłatna, a po jej dokonaniu zostaje przydzielony 9-cyfrowy numer organizacyjny, którego należy używać we wszystkich dokumentach firmowych oraz w kontaktach z władzami. Bez numeru organizacyjnego nie można  np. otworzyć konta firmowego w banku ani zatrudniać pracowników.

Prowadzenie firmy cateringowej, kawiarni, restauracji wymaga uzyskania zgody od urzędu gminy, w której znajduje się lokal. Wcześniej należy uzyskać atest dla lokalu od Agencji ds. Bezpieczeństwa Żywności (Mattilsynet). Dodatkowo wymagane są specjalne pozwolenia od urzędu gminy na sprzedaż  lub serwowanie alkoholu. Licencje wymagane są również na działalność transportową: taksówki, transport medyczny (karetką), autobusy lub inne środki transportu publicznego. Firmy, osoby  samozatrudnione, z szeroko pojętej branży budowlanej są zobowiązane wystąpić do Norweskiej Inspekcji Pracy (Arbeidstilsynet) o specjalne identyfikatory.

Wady i zalety pracy w Norwegii.

Dla Polaków praca w Norwegii jest często bardzo dobrym wyborem, gdyż pozwala na wielokrotne zwiększenie dochodów. Jest to jednak szczególnie dobre rozwiązanie, jeśli chcesz zarabiać w Norwegii, ale jednocześnie mieszkasz w Polsce lub często do Polski wracasz. Dzięki temu wymiana pieniędzy będzie znacznie tańsza.

Sytuacja jest nieco inna, jeśli Ty i Twoja rodzina zamierzacie przeprowadzić się na stałe do Norwegii, aby tam mieszkać i pracować. Należy wziąć pod uwagę, że koszty życia 
w Norwegii są bardzo wysokie. Ceny żywności w Norwegii należą obecnie do najwyższych w Europie. Dlatego warto, szczególnie na początku, żyć oszczędnie i najlepiej przyjechać 
z odrobiną oszczędności.

Problem wielu pracodawców w Norwegii polega na tym, że są oni bardzo selektywni.
W Norwegii osobom bez doświadczenia lub znajomości języków znacznie trudniej jest znaleźć pracę i podjąć pracę na mniej lukratywnych stanowiskach. Doświadczenie jest często wymagane również w branży rybnej i sprzątającej.

Wielu Polaków zatrudnionych kiedyś w Norwegii gwarantuje, że praca jest tam stabilna, co pozwala im żyć spokojnie, a nawet oszczędzać pieniądze.

Pomimo spowolnienia wzrostu gospodarczego, słabej korony norweskiej i inflacji, Polacy nadal mają motywację do pracy w Norwegii. W jakich zawodach w Norwegii brakuje pracowników? Aż 25% norweskich pracodawców ma problemy ze znalezieniem pracowników.

Norweska NAV, czyli Dyrekcja ds. Pracy i Polityki Społecznej, ostrzega przed pilną potrzebą rekrutacji ekspertów w następujących obszarach: Przemysł, Opieka zdrowotna, Opieka społeczna, Pracownicy budowlani, itp.

Komu brakuje wykwalifikowanej siły roboczej w Norwegii?

Lista z roku na rok jest dłuższa. Jednak obecnie w Norwegii jest duże zapotrzebowanie na następujące zawody: 

- Pielęgniarki – Według danych w Norwegii potrzebnych jest prawie 6 000 pielęgniarek,
- Pracownicy opieki nad osobami starszymi, 
- Specjaliści budowlani, 
- Specjaliści budownictwa drogowego, 
- Wykwalifikowani specjaliści w zakresie doskonalenia umiejętności, 
- Stolarze – ponownie zapotrzebowanie jest na bardzo wysokim poziomie.

Czego norwescy pracodawcy oczekują od swoich pracowników?

Norwescy pracodawcy wymagają, aby pracownicy posiadali już doświadczenie zawodowe na podobnym stanowisku. Coraz aktywniej przyglądają się kandydatom na pracowników. 
W wielu zawodach ważna jest także znajomość języków obcych. Najważniejsza jest umiejętność porozumiewania się w języku angielskim i norweskim. W przypadku zawodów takich jak lekarze, pielęgniarki i nauczyciele konieczna jest znajomość języka norweskiego na wyższym poziomie.

Przed wyjazdem do Norwegii pamiętaj o...

Planując wyjazd do Norwegii powinieneś pamiętać o kilku ważnych kwestiach.

Dokumenty

Musisz zabrać ze sobą paszport, ważny dowód tożsamości, dyplomy i zaświadczenia potwierdzające Twoje kwalifikacje zawodowe. Warto mieć je przygotowane w języku norweskim lub angielskim.
Konieczne jest posiadanie karty EKUZ, czyli europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego, która uprawnia do pokrycia kosztów opieki zdrowotnej. Otrzymuje się ją po złożeniu wniosku w Oddziale Wojewódzkim lub Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia. Warto, posiadać również ubezpieczenie podróżne ważne w całym czasie trwania podróży. 
Warto dobrze przemyśleć jeszcze będąc w Polsce, jakiej pracy się poszukuje i gdzie chcemy mieszkać w Norwegii.

Zadbaj o kontakty przed wyjazdem

Przed Twoim wyjazdem warto skontaktować się z doradcą EURES w Polsce, który może pomóc Ci w znalezieniu ofert pracy na norweskim rynku pracy, poinformuje również o niezbędnych formalnościach przed wyjazdem do Norwegii.

Wskazane może być również uzyskanie referencji (najlepiej w języku norweskim, ewentualnie angielskim) od Twoich byłych pracodawców w Polsce ponieważ często zdarza się, że norwescy pracodawcy o nie proszą.

Warunki pracy – czyli co musisz wiedzieć o prawach pracownika

Pamiętaj, że jeśli jesteś zatrudniony w Norwegii, masz prawo do takich samych warunków płacy i pracy jak pracownicy norwescy!

Za ochronę praw pracowników odpowiada Państwowa Inspekcja Pracy (Arbeidstilsynet), która monitoruje przestrzeganie przez przedsiębiorstwa norweskiego prawa pracy (arbeidsmiljøloven).

Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo i obowiązek kontroli warunków pracy i wynagrodzenia pracowników cudzoziemskich. Siedziba Państwowej Inspekcji Pracy mieści się w Trondheim.

W Norwegii masz prawo do pisemnej umowy o pracę, niezależnie od długości stosunku pracy i godzin pracy. Umowy o pracę w Norwegii są zazwyczaj zawierane na czas nieokreślony. Umowa o pracę musi zawierać następujące informacje: dane identyfikacyjne stron, miejsce wykonywania pracy, rodzaj pracy/opis stanowiska, datę rozpoczęcia stosunku pracy, przewidywany okres pracy (w przypadku pracy tymczasowej), urlop i uprawnienia urlopowe, układy zbiorowe (tarifavtaler) regulujące płace, okresy próbne (jeśli są określone), obowiązujące okresy wypowiedzenia, przerwy i stosunki pracy.

Wzór umowy o pracę można znaleźć na www.arbeidstilsynet.no. Przed podpisaniem umowy o pracę należy zapoznać się ze wszystkimi zawartymi w niej warunkami. Pierwsza praca to zazwyczaj okres próbny (należy to określić w umowie). Okres próbny nie może przekraczać 6 miesięcy. Ogólne godziny pracy (arbeidstid) zasadniczo nie powinny przekraczać 9 godzin w ciągu 24 godzin i 40 godzin w ciągu 7 dni.

Jeśli pracujesz na różne zmiany, Twój tydzień pracy będzie wynosił 38 lub 36 godzin w ciągu 7 dni, w zależności od systemu zmianowego Twojego pracodawcy.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dozwolona tylko wtedy, gdy istnieje specjalna i tymczasowa potrzeba. Praca w godzinach nadliczbowych nie może być stałą częścią firmy.

Jeśli pracujesz w godzinach nadliczbowych, masz prawo do wynagrodzenia za nadgodziny w wysokości co najmniej 40% uzgodnionej stawki godzinowej. Nie mogą zgodzić się na obniżenie stóp procentowych.

Wynagrodzenia w Norwegii generalnie nie są regulowane przez prawo. Innymi słowy, nie ma ogólnej płacy minimalnej. Dlatego tak istotne jest podpisanie jednoznacznej i w pełni zrozumiałej dla Ciebie pisemnej umowy o pracę z określonym wynagrodzeniem. 
W niektórych branżach (np. budownictwie, rolnictwie i ogrodnictwie) upowszechniono umowy zbiorowe (oznacza to wprowadzenie wynagrodzenia minimalnego obejmującego wszystkich pracowników). 
Na stronie www.ssb.no możesz znaleźć informacje na temat wynagrodzeń w poszczególnych zawodach.

Każdy pracownik ma prawo do co najmniej 25 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Osobom powyżej 60 roku życia przysługuje dodatkowy tydzień urlopu.

Tydzień ma 6 dni roboczych (za dzień roboczy uważa się zazwyczaj sobotę, nawet jeśli jest to święto). W praktyce oznacza to, że 25 dni roboczych w roku urlopowym to cztery pełne tygodnie i jeden urlop.

W sytuacjach, gdy pracownik i pracodawca nie mogą dojść do porozumienia w sprawie urlopu wypoczynkowego, ostatnie słowo należy do pracodawcy. Pracownicy mogą pracować w czasie urlopów.

Wynagrodzenie urlopowe wypłacane przez pracownika w roku poprzedzającym rok wypłaty wynagrodzenia. Stanowi to równowartość 10,2% Twojego wynagrodzenia zarobionego w poprzednim roku i jest zwykle wypłacane w czerwcu.

Masz prawo do wynagrodzenia urlopowego na tydzień przed rozpoczęciem urlopu lub do ostatniej pensji w momencie zakończenia zatrudnienia w firmie.

Prawa pracowników-rodziców.

W Norwegii pracownice mają prawo do urlopu w przypadku ciąży, porodu, macierzyństwa 
i urlopu macierzyńskiego. Po urodzeniu dziecka oboje rodzice mogą skorzystać z prawa do urlopu do czasu osiągnięcia przez dziecko trzeciego roku życia. Przez pierwszy rok masz prawo do płatnego urlopu od NAV.

Kobiety karmiące piersią swoje dzieci mogą w okresie karmienia piersią wziąć wolne od pracy. 

Pracownikowi przysługuje zwolnienie lekarskie w przypadku choroby dziecka lub osoby opiekującej się dzieckiem. Prawo to przysługuje do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 12 lat.

Pracownikowi przysługuje 10 dni urlopu w roku, maksymalnie do 15 dni, jeżeli opiekuje się dwójką lub większą liczbą dzieci.

Folketrygden to krajowy system zabezpieczenia społecznego.

Jako członek masz dostęp do szerokiej gamy świadczeń NAV, w tym opieki zdrowotnej, emerytur, zasiłków chorobowych i pomocy medycznej.

Każdy, kto rozpoczyna legalną pracę w Norwegii, może zostać członkiem folketrygden. Pracodawcy płacą składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatki. Istnieją wyjątki, jeśli masz już ubezpieczenie w swoim kraju. Następnie należy przedstawić odpowiednie zaświadczenie z urzędu zabezpieczenia społecznego.

Zgodnie z norweskimi przepisami masz obowiązek przystąpić do krajowego systemu zabezpieczenia społecznego. W przeciwnym razie nie będziesz mógł korzystać ze świadczeń NAV.

Członkiem programu możesz zostać w różnych sytuacjach, także w przypadku osób mieszkających lub pracujących w Norwegii lub przebywających za granicą.

Każdy, kto zostanie obowiązkowym członkiem norweskiego systemu zabezpieczenia społecznego, ma prawo do różnych dodatków i zasiłków przewidzianych w Ustawie o zabezpieczeniu społecznym.

Jeśli mieszkasz w Norwegii od co najmniej 12 miesięcy i Twój pobyt jest całkowicie legalny, automatycznie stajesz się członkiem norweskiego systemu zabezpieczenia społecznego.

Emerytury w Norwegii 

Wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn w Norwegii wynosi 67 lat. Wcześniejszą emeryturę można przejść w wieku 62 lat, ale dopiero po 40 latach pracy.

Ważne!

Osoby pracujące w Norwegii i członkowie ich najbliższej rodziny mają takie same prawa jak obywatele Norwegii.

W związku z tym możesz być uprawniony do zasiłku chorobowego, urlopu macierzyńskiego, świadczeń rodzinnych itp. 

Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?
Ambasada RP w Oslo
Ambasador: Stefan Czmur
Olav Kyrres Plass 1, 0244 Oslo
tel: (0047) 24 110 850
Tel. dyżurny: +47 913 377 57
fax: (00 47)22 44 48 39
e-mail: oslo.info@msz.gov.pl

Adres Wydziału Konsularnego i Polonii: 
Drammensveien 171, 
0277 Oslo (w okolicach stacji kolejowej Skøyen)
Adres do korespondencji: 
Konsulatavdelingen 
Republikken Polens Ambassade
PO Box 4091 AMB
0244 Oslo

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Uranienborg terasse 11
0351 Oslo
Tel. 0047 22 602 448
Fax: 0047 22 565 381
E-mail: oslo@trade.gov.pl
www.oslo.trade.gov.pl
 
Przygotowała:
Katarzyna Kalinowska, Doradca EURES, Wielkopolska WK OHP
 
Źródła:
Niniejszy informator został sporządzony w oparciu o materiały internetowe i poradniki dotyczące wyjazdów zagranicznych:
Broszura EURES  „Finding Employment in Norway”
Broszura EURES „Praca w Norwegii”
Informator EURES „Warunki życia i pracy w krajach EOG - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy” (przygotowane przez Ewę Staniewicz z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku, listopad 2014r.)
Informator EURES „Living and working in Norway”
Broszura „Nowicjusz w Norwegii”, wydanie 2014r.
eures.praca.gov.pl
www.ec.europa.eu
www.mpips.gov.pl
www.msz.gov.pl
www.eurodesk.pl/europraca
www.psz.pl
www.arbeidstilsynet.no
www.nyinorge.no/pl/
www.nav.no
www.norway.com
www.mojanorwegia.pl
www.bankier.pl
www.www.gov.pl
www.blog.solidaritetnorge.no
www.nettavisen.no
www.kieruneknorwegia.pl