Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Informator na temat warunków życia i pracy na Słowacji

Czy Słowacja to dobre miejsce dla Ciebie?

Słowacja nie jest popularnym kierunkiem emigracji młodych Polaków. Jednak w regionach przygranicznych codzienne dojeżdżanie do pracy z Polski na Słowację i odwrotnie nikogo nie dziwi. Słowacja podobnie jak inne państwa z tego regionu ma wiele zaległości w dziedzinie modernizacji gospodarki i infrastruktury. Niesie to za sobą duże obciążenia dla budżetu i wydatki. Słowacja ma małą, otwartą gospodarkę napędzaną głównie przez eksport samochodów i elektroniki. Kraj ucierpiał mocno w czasie kryzysu wywołanego przez pandemię na skutek problemów międzynarodowego przemysłu motoryzacyjnego. Jednak obecnie Słowacja wstaje na nogi, przyciągając zagranicznych inwestorów stabilnością cen i korzystnymi podatkami. Zagraniczne koncerny tworząc miejsca pracy pozwalają patrzeć na Słowację z zupełnie nowej perspektywy – jako państwo, w którym warto pracować. Słowacja kusi również obcokrajowców niskimi kosztami życia, opłatami i podatkami.

 

Słów kilka o Słowacji

Republika Słowacka powstała 1 stycznia 1993 roku w wyniku rozpadu Czechosłowacji. Tego dnia Słowacja stała się samodzielnym i suwerennym państwem. Republika Słowacka położona jest w Europie Środkowej. Centralną oraz północną część państwa tworzą tereny górzyste (Łuk Karpacki), zaś dla wschodu i południa charakterystyczne są niziny, w tym cenne tereny rolnicze. Słowacja graniczy z pięcioma państwami: Czechami, Polską, Ukrainą, Węgrami oraz Austrią. Najwyżej położonym punktem Słowacji jest Gerlachovský štít (2655 m n.p.m.), najniżej położonym punktem z kolei – rzeka Bodrog przy gminie Streda nad Bodrogom (94 m n.p.m.).

Powierzchnia Republiki Słowackiej wynosi 49 035 km2 (zajmując 19 miejsce pod tym względem w Europie oraz 128 miejsce na świecie). Około 40% powierzchni państwa zajmują lasy liściaste i iglaste. Terytorium Słowacji pełni funkcję pomostu pomiędzy wschodem a zachodem Europy.

Słowacja jest państwem unitarnym, podzielonym na 8 krajów, 79 powiatów oraz 2927 gmin. Na Słowacji znajduje się 138 miast oraz 2891 miejscowości. Kraje dzielą się na powiaty (okresy) a te z kolei na gminy (obce) miejskie i wiejskie.

- kraj bratysławski (Bratislavský kraj) – stolica Bratysława,

- kraj trnawski (Trnavský kraj) – stolica Trnawa,

- kraj trenczyński (Trenčiansky kraj) – stolica Trenczyn,

- kraj nitrzański (Nitriansky kraj) – stolica Nitra,

- kraj żyliński (Žilinský kraj) – stolica Żylina,

- kraj bańskobystrzycki (Banskobystrický kraj) – stolica Bańska Bystrzyca,

- kraj preszowski (Prešovský kraj) – stolica Preszów,

- kraj koszycki (Košický kraj) – stolica Koszyce.

Ustrój Słowacji to demokracja parlamentarna. Władza ustawodawcza pozostaje w rękach jednoizbowego Parlamentu, który nosi nazwę Rady Narodowej (Národná rada Slovenskej republiky). Tworzy ją 150 posłów wybieranych na 4-letnią kadencję. Na czele rządu stoi Premier – od 2021 roku Eduard Heger, zaś głową państwa jest Prezydent – od 2019 roku Zuzana Čaputová.

Stolicą Republiki Słowackiej jest Bratysława, przez którą przepływa najważniejsza słowacka rzeka – Dunaj. Bratysława jest jedyną stolicą na świecie, która graniczy z dwoma państwami (na południu z Węgrami, a na zachodzie z Austrią). W Bratysławie znajdują się siedziby najważniejszych władz państwowych. Stanowi ona centrum życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego.

Bardzo często podstawową przeszkodą w emigracji jest pogoda. Ze Słowacją nie ma takiego problemu. Polska i Słowacja leżą w tej samej strefie klimatu umiarkowanego, dlatego też różnice temperatur, opadów, ciśnienia są niewielkie. Średnia temperatura w zimie wynosi -2°C  (najchłodniejszym miesiącem jest styczeń), latem 21°C (najcieplejsze miesiące to lipiec i sierpień). Roczna suma opadów waha się od 400 mm na południowym wschodzie do 2000 mm na południowych stokach Tatr.

Na Słowacji (na koniec 2021 roku) mieszkało 5,44 mln ludzi. Zdecydowaną większość z nich stanowią Słowacy (80,7% ludności). Największą mniejszość narodową stanowią Węgrzy (8,5%), Romowie (2%), Czesi (0,6%), Rosjanie (0,6%), Ukraińcy (0,1%), Niemcy (0,1%) oraz Polacy (0,1%). Pozostałe narodowości stanowią 7,3% ludności Republiki Słowackiej. Gęstość zaludnienia na Słowacji wynosi 110 osób/km2. 

Słowacja jest w przeważającej części państwem ludzi wierzących. 86,6% ludzi deklaruje się jako wierzący, z czego 62% to rzymskokatolicy, 5,9% ewangelicy, 3,8% grekokatolicy, 1,8% zreformowani chrześcijanie, 0,9% prawosławni, 12,2% inni.

Językiem urzędowym na Słowacji jest język słowacki. W regionach przygranicznych można również dogadać się po polsku, gdyż języki te są podobne. W ostatnich latach coraz więcej Słowaków posługuje się językiem angielskim. Od 2009 roku obowiązującą walutą jest euro.

 

Ciekawostki o Słowacji – Czy wiesz że…

…na Słowacji znajduje się geograficzny środek Europy? Jest to punkt położony koło rzymskokatolickiego Kościoła św. Jana Chrzciciela w miejscowości Kremnické Bane.

…stolica Słowacji – Bratysława i stolica Austrii – Wiedeń to dwie najbliżej położone stolice w Europie? Odległość między nimi wynosi zaledwie 60 km.

…Słowacja jest drugim za Austrią państwem środkowoeuropejskim pod względem zalesienia? Lasy tworzą 40% obszaru Słowacji, w Austrii jest to 6% więcej.

…jednym z najpopularniejszych sportów na Słowacji jest hokej na lodzie? Słowacy zdobyli złoty medal Mistrzostw Świata w Göteborgu w 2002 roku. Bardzo wielu zawodników słowackich gra w najlepszych zagranicznych klubach m.in. w lidze NFL.

…tylko na Słowacji może być produkowany tradycyjny specjał z sera owczego – bryndza słowacka? Produkuje się ją z niepasteryzowanego mleka owiec ze Słowacji środkowej, północnej i wschodniej.

…ze Słowacji pochodzi wynalazca spadochronu Štefan Banič (1870-1941)? W 1914 roku osobiście wypróbował swój wynalazek, skacząc na oczach komisji patentowej z wysokiego budynku.

 

Jak wygląda słowacki rynek pracy?

W grudniu 2022 roku stopa bezrobocia na Słowacji wynosiła 5,9% (najniższy poziom od marca 2020). Liczba osób zatrudnionych mieszkańców Słowacji na koniec I półrocza 2021 roku wyniosła 2,53 mln osób. W IV kwartale 2022 roku w całej Słowacji zarejestrowano 17,2 tyś ofert pracy, w szczególności w produkcji przemysłowej i usługach cateringowych.

Osoby z innych państw podejmują pracę przede wszystkim w sektorze budowlanym oraz przemysłowym. Wzrost zatrudnienia na Słowacji w ostatnich latach spowodowany jest przede wszystkim poprzez dynamiczny rozwój sektora przemysłowego, wzrasta również liczba osób zatrudnionych w sektorze usługowym (zwłaszcza w turystyce). Wzrost zatrudnienia występuje we wszystkich grupach wiekowych, jednak najbardziej zauważalny jest on w grupie wiekowej 29-35 lat.

 

Zawody deficytowe – kogo szukają pracodawcy ze Słowacji?

Pracodawcy ze Słowacji najczęściej poszukują wykwalifikowanych pracowników i rzemieślników (na te stanowiska zgłaszanych jest najwięcej ofert pracy). Bardzo wiele ofert pojawia się również w sektorze usług oraz handlu (szczególnie w stolicy Słowacji – Bratysławie). Pożądanymi pracownikami są również operatorzy maszyn oraz mechanicy.

Według danych Komisji Europejskiej zawodami deficytowymi na Słowacji są:

  1. Opiekunka medyczna (ISCO 3221)

  2. Hydraulicy i monterzy rurociągów (ISCO 7126)

  3. Kucharze (ISCO 5120)

  4. Kierowcy samochodów ciężarowych (ISCO 8332)

  5. Spawacze i pokrewni (ISCO 7212)

  6. Programiści aplikacji (ISCO 2514)

  7. Lekarze bez specjalizacji, w trakcie specjalizacji lub ze specjalizacją I stopnia (ISCO 2211)

  8. Specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych (ISCO 2512)

  9. Murarze i pokrewni (ISCO 7112)

  10. Elektrycy budowlani i pokrewni (ISCO 7411)

 

Zawody nadwyżkowe – w jakim zawodzie ciężko znaleźć pracę na Słowacji?

Na Słowacji występuje nadwyżka pracowników w następujących zawodach: kelner, kierowca, krawcowa, mechanik, narzędziowiec, operator taśmy produkcyjnej, pracownicy bez kwalifikacji, pracownik administracyjny, pracownik biurowy, pracownik budowlany, pracownik leśny, pracownik socjalny, sprzątacz, sprzedawca, tynkarz. Osoby posiadające wykształcenie, umiejętności, i kwalifikacje tożsame z wymienionymi powyżej zawodami powinny poszukać innego kierunku emigracji niż Słowacja.

 

Formalności przed wyjazdem na Słowację

Obywatele polscy oraz pozostałych państw UE/EOG korzystają z prawa do swobodnego przepływu wewnątrz państw członkowskich. Oznacza to, iż przed wyjazdem na Słowację nie musisz załatwiać żadnych dokumentów pobytowych (chyba, że pobyt będzie trwał dłużej niż 90 dni). Dokumentem uprawniającym do swobodnego przekraczania granicy jest ważny dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), którego termin ważności jest dłuższy niż 90 dni od dnia wjazdu na terytorium Słowacji, a jego stan techniczny pozwala potwierdzić tożsamość.

W przypadku pobytu na terytorium Słowacji dłuższego niż 90 dni konieczne jest uzyskanie zezwolenia na pobyt. Wniosek o rejestrację pobytu należy złożyć w ciągu 10 dni od daty przybycia, a uzyskać go mogą osoby zatrudnione, prowadzące działalność gospodarczą, uczęszczające do szkoły podstawowej lub uznanej przez państwo, posiadające środki finansowe na utrzymanie na czas pobytu lub osoby w stosunku, do których istnieje przypuszczenie, że podejmie pracę. Do wniosku należy dołączyć dowód tożsamości, 2 zdjęcia (3x3,5cm) oraz potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowej. Karta pobytu (ma wielkość karty kredytowej) jest ważna przez 5 lat i po tym okresie można ją przedłużyć na kolejne 10 lat. Więcej informacji na temat rejestracji pobytu można znaleźć na stronie: https://www.mic.iom.sk/sk/.

 

Co zrobić, by podjąć pracę na Słowacji?

Jeśli chcesz podjąć pracę stałą, pracę sezonową, być zatrudnionym na obszarze przygranicznym czy w usługach na Słowacji nie musisz uzyskiwać żadnych pozwoleń na pracę. Zatrudnianie obywateli UE/EOG jest realizowane według takich samych zasad jak obywateli Republiki Słowackiej. Jedyna różnica sprowadza się do obowiązku monitorowania napływu i odpływu pracowników zagranicznych oraz członków ich rodzin. Monitorowanie to odbywa się za pośrednictwem kart informacyjnych, które wypełnia pracodawca i przekazuje do miejscowego urzędu pracy, spraw socjalnych i rodziny (Úrad prace sociálnych veci a rodiny). Wypełnioną kartę należy złożyć osobiście lub przesłać pocztą do urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce wykonywania pracy w terminie do 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy. W przypadku zakończenia pracy, pracodawca ma również obowiązek złożyć kartę informacyjną w w/w urzędzie również w terminie do 7 dni od zakończenia pracy. Jeśli pracodawca jest osobą zagraniczną, która wykonuje na terenie Słowacji np. usługi budowlano-montażowe to obowiązek wypełnienia i przekazania karty informacyjnej ma pracodawca zagraniczny. W imieniu takiego pracodawcy kartę informacyjną może złożyć słowacka osoba prawna lub fizyczna upoważniona przez pracodawcę zagranicznego. Obywatele UE/EOG, którzy przed 1 maja 2004 roku byli zatrudnieni na terenie Słowacji na podstawie zezwolenia na pracę zgłoszenie na podstawie kart informacyjnych nie jest wymagane.

 

Gdzie szukać pracy na Słowacji?

Jest wiele sposobów na poszukiwanie pracy na terenie Słowacji. Najprościej zgłosić się do Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny, który pomaga bezrobotnym w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia poprzez dostęp do aktualnych ofert pracy, organizowanie kontaktu z pracodawcami, organizowanie giełd i targów pracy. Oferty pracy zgłaszane do słowackich urzędów pracy można znaleźć na stronie http://www.upsvar.sk/volne-pracovne-miesta.html?page_id=12925.

Innym sposobem jest skontaktowanie się z kadrą EURES. Jest to sieć współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich partnerów na rynku pracy, która wspiera mobilność w dziedzinie zatrudnienia na poziomie międzynarodowym. Sieć EURES obejmuje swoim zasięgiem kraje UE, EOG oraz Szwajcarii. Słowacka strona internetowa sieci EURES www.eures.sk.

Niepubliczne agencje pośrednictwa pracy, które od 01.05.2013 nie mogą pobierać opłat od osób poszukujących pracy. Oferty pracy agencje te publikują na swoich stronach internetowych: www.jobpoint.sk, www.manpower.sk, www.trenkwalder.com/sk, www.cpljobs.sk, www.grafton.sk.

Oferty pracy publikowane są również w prasie krajowej i regionalnej np. w dziennikach SME (www.sme.sk), PRAVDA (www.pravda.sk) czy AVIZO (www.avizo.sk). Wykaz dzienników regionalnych można znaleźć na stronie https://regiony.sme.sk/.

Na poniższych stronach internetowych można znaleźć wszystkie rodzaje ofert pracy na Słowacji: www.istp.sk, www.kariera.sk, www.profesia.sk, www.trhprace.sk, www.cvonline.sk, www.topjobs.sk.

 

Uznawalność dyplomów i kwalifikacji

Dyplomy uzyskane na uniwersytetach krajów, z którymi Republika Słowacka podpisała porozumienie o wzajemnym uznawaniu dyplomów i kwalifikacji zawodowych, nie podlegają żadnej procedurze i są uznawane automatycznie. Jeśli jesteś obywatelem Polski to wówczas Twój dyplom jest uznawany na terenie Słowacji na mocy umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o wzajemnym uznawaniu okresów studiów oraz równoważności dokumentów o wykształceniu i nadaniu stopni i tytułów uzyskanych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Słowackiej, sporządzonej w Warszawie dnia 18 lipca 2005 r.

Wykonywanie pracy w niektórych zawodach wymaga zdobycia odpowiednich kwalifikacji, potwierdzonych dyplomem lub certyfikatem. Akty prawne poszczególnych krajów europejskich określają poziomy kwalifikacji, definiują, jakiego typu szkolenie jest konieczne dla danego poziomu kwalifikacji oraz określają tryb występowania o uznanie kwalifikacji – ma to jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy zawód, który chcemy wykonywać jest zawodem regulowanym, tzn. wymagającym specjalnych kwalifikacji. Jeżeli natomiast nie ma obowiązku posiadania szczególnych kwalifikacji dla wykonywania danego zawodu (np. sprzedawcy), nie jest konieczne staranie się o ich uznanie. Wniosek o uznanie danych kwalifikacji kieruje się do urzędu (właściwego ministerstwa) kraju, w którym dana osoba (w pełni uprawniona do wykonywania swojego zawodu w kraju, w którym uzyskała swoje kwalifikacje) zamierza wykonywać zawód. Jeśli władze danego kraju uznają, że przebyte kursy i szkolenia odbiegają poziomem od kryteriów stosowanych lokalnie, uznanie może nastąpić po spełnieniu dodatkowych warunków (np. żądanie wykazania się praktyką w wykonywaniu zawodu w kraju dotychczasowego zamieszkania lub przejście dodatkowego testu umiejętności). Władze powinny podjąć decyzję w ciągu 4 miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. Za uznanie kwalifikacji dopuszcza się pobieranie opłat. Więcej informacji o uznawalności kwalifikacji zawodowych znajdziesz tutaj https://www.minedu.sk/uznavanie-dokladov-o-vzdelani-a-odbornych-kvalifikacii-zo-zahranicia/

 

Prawa pracownika na Słowacji

Stosunek pracy zostaje zawarty poprzez podpisanie umowy o pracę przez pracodawcę
i pracownika. Umowa powinna zawierać stałą konstrukcję i konkretną treść. Umowa o pracę musi zawierać:

  • rodzaj pracy, która będzie wykonywana przez pracownika (opis czynności),

  • miejsce pracy (miejscowość, zakład lub ustalone miejsce),

  • data rozpoczęcia pracy,

  • warunki płacy, jeśli nie są one zawarte w zbiorowym układzie pracy,

  • terminy wypłat wynagrodzenia,

  • czas pracy,

  • wymiar urlopu,

  • długość okresu wypowiedzenia.

Pracownik przed podpisaniem umowy musi zapoznać się ze swoimi prawami i obowiązkami, warunkami pracy i płacy.

Rodzaje umów o pracę:

  • umowa o pracę na czas określony – zostaje zawarta na pewien uzgodniony okres czasu, nie dłuższy niż trzy lata. Przedłużenie lub ponowne uzgodnienie stosunku pracy na czas określony trwający dłużej niż trzy lata może nastąpić jedynie z powodu: zastępowania pracownika, wykonywania prac, które wymagają znacznego zwiększenia liczby pracowników na czas przejściowy, jednak nie dłuższy niż osiem miesięcy w ciągu jednego roku kalendarzowego, wykonywania prac sezonowych, powtarzających się co roku i nie trwających dłużej niż osiem miesięcy w jednym roku kalendarzowym (praca sezonowa), uzgodnionego w układzie zbiorowym,

  • umowa na czas nieokreślony – zostaje zawarta jeśli w umowie o pracę nie został wyraźnie ustalony czas trwania stosunku pracy lub w umowie o pracę lub przy jej zmianie nie zostały spełnione warunki prawne do zawarcia stosunku pracy na czas określony. W przypadku gdyby stosunek pracy na czas określony nie został uzgodniony na piśmie to wówczas umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony,

  • okres próbny – w umowie o pracę można ustalić okres próbny, który nie może być dłuższy niż trzy miesiące. Okres próbny pracowników na stanowiskach kierowniczych nie może być dłuższy niż sześć miesięcy. Okresu próbnego nie można przedłużać, chyba że pracownik nie pracował z przyczyn leżących po jego stronie – wówczas o ten czas okres próbny może zostać przedłużony. Okres próbny jest ważny jedynie jeśli został ustalony na piśmie.

  • umowa o wykonaniu pracy – zawierana jest pomiędzy pracodawcą a osobą fizyczną jeśli przypuszczalny czas pracy, na który jest zawierana nie przekracza 350 godzin w roku kalendarzowym. Umowa ta musi być zawarta na piśmie, muszą być w niej określone zadania robocze i okres kiedy mają być wykonane, musi być w niej ustalone wynagrodzenie za jej wykonanie i musi być zawarta najpóźniej jeden dzień przed rozpoczęciem pracy.

  • umowa o czynności roboczej – może być zawarta na wykonanie czynności roboczej trwającej maksymalnie 10 godzin tygodniowo. Zawierana jest ona pisemnie pod rygorem nieważności na czas określony lub nieokreślony. Umowa musi zawierać rodzaj pracy, wynagrodzenie za wykonywaną pracę, czas pracy oraz okres na jaki umowa zostaje zawarta.

  • umowa o tymczasowej pracy studentów – praca tymczasowa dla studentów nie może być dłuższa niż połowa ustawowego tygodniowego czasu pracy. Umowa musi być zawarta na piśmie i musi zawierać opis uzgodnionej pracy, wynagrodzenie, czas pracy i okres obowiązywania umowy. Integralną częścią umowy jest zaświadczenie o statusie studenta.

 

Czas pracy i wymiar urlopu

Maksymalny czas pracy pracowników w Republice Słowackiej wynosi 40 godzin tygodniowo. Jeżeli pracownik pracuje na dwie zmiany, tygodniowy czas pracy wynosi 38 godzin i 45 min. Przy 3-zmianowym systemie pracy maksymalny czas pracy określony jest na 37,5 godz. tygodniowo. Czas pracy osób mających kontakt z substancjami chemicznymi uznanymi jako rakotwórcze wynosi 33,5 godz. tygodniowo. Młodociani w wieku poniżej 16 lat mogą pracować tylko 30 godz. w tygodniu, powyżej 16 lat – 37,5 godz. Liczba godzin nie może zostać przekroczona nawet wtedy, gdy młodociany pracuje równocześnie dla kilku pracodawców.

Pracownik może pracować według elastycznego czasu pracy – wówczas sam decyduje o godzinie rozpoczęcia i/lub ukończenia pracy w poszczególnych dniach uwzględniając odcinki czasowe ustalone przez pracodawcę.

Pracodawca ma obowiązek wydzielić pracownikowi, którego zmiana trwa dłużej niż 6 godzin czas na spożycie posiłku i na odpoczynek trwający 30 minut. Przerwy na odpoczynek i posiłek nie mogą być wydzielone na początku i na końcu zmiany.

Praca w nadgodzinach nie może przekroczyć średnio osiem godzin w jednym tygodniu w okresie 4 kolejnych miesięcy z wyjątkiem sytuacji kiedy pracodawca z przedstawicielami załogi uzgodni dłuższy okres, trwający maksymalnie 12 kolejno idących po sobie miesięcy. W jednym roku kalendarzowym pracownik może przepracować nie więcej niż 150 godzin nadliczbowych. W wyjątkowych sytuacja liczba godzin nadliczbowych może zostać zwiększona do 250 godzin w roku kalendarzowym.

Pracownikowi do 33 roku życia przysługuje 20 dni roboczych urlopu płatnego, powyżej 33 roku życia wymiar urlopu zostaje wydłużony do 25 dni roboczych.

 

Wynagrodzenie za pracę

Pracodawca ma obowiązek wypłacać pracownikowi wynagrodzenie za pracę. Wynagrodzenie to nie może być niższe od wynagrodzenia minimalnego ustalanego na każdy rok kalendarzowy. Minimalne wynagrodzenie na Słowacji w 2023 roku wynosi 623 Euro.

Za pracę w dni świąteczne pracownikowi przysługuje wynagrodzenie zasadnicze podwyższone o dodatek w wysokości co najmniej 50% średniego zarobku. Dodatek należy się również za pracę w dzień świąteczny, który wypadnie na dzień wolny pracownika w tygodniu roboczym.

Za pracę w nocy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie podwyższone o dodatek w wysokości przynajmniej 20% za każdą godzinę nocnej pracy.

 

Podatki

Rok podatkowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym. Ustawowy termin złożenia zeznania podatkowego to 31 marca roku następującego po roku podatkowym. Od 2014 roku obowiązują 2 stawki podatku dla osób fizycznych, prawnych, rezydentów i osób nie będących rezydentami: 19% (dla dochodów rocznych do wysokości 35 022,31 euro) oraz 25% (powyżej kwoty 35 022,31 euro).

Pracownik ma prawo do niepodlegającej opodatkowaniu części podstawy opodatkowania osób fizycznych tylko od częściowej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym z działalności zależnej i od dochodu przedsiębiorcy lub z innej działalności prowadzonej na własny rachunek lub łącznie (z pracy aktywnie wykonywanej), w zależności od zgłoszonej podstawy opodatkowania. Jeżeli podstawa opodatkowania podatnika jest równa lub mniejsza niż 19 936,22 EUR, część niepodlegająca opodatkowaniu wynosi 4 511,43 EUR. Jeżeli podstawa opodatkowania podatnika jest większa niż 19 936,22 EUR, część niepodlegająca opodatkowaniu stanowi różnicę między 9 495,49 a jedną czwartą podstawy opodatkowania podatnika; jeżeli suma ta jest mniejsza od zera, niepodlegająca opodatkowaniu część podstawy opodatkowania za dany rok jest równa 0.

Od ostatecznej kwoty podatku można dodatkowo odliczyć 22,17 euro miesięcznie na każde wychowywane dziecko (dotyczy to jedynie podatników z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, posiadających stały pobyt na terenie Słowacji).

 

Zasiłek dla bezrobotnych

Bezrobotny, który posiada prawo do zasiłku i jest zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy przez minimum 4 tygodnie ma prawo dokonać  transferu zasiłku dla bezrobotnych za granicę na okres 3 miesięcy (możliwe przedłużenie do 6 miesięcy w szczególnych przypadkach). Zasiłek wpłacany jest na wskazane przez poszukującego pracy konto. Aby dokonać transferu zasiłku bezrobotny przez wyjazdem musi złożyć wniosek potwierdzający prawo do transferu zasiłku za granicę (druk PD U2) we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wojewódzkim urzędzie pracy.

Zasiłek dla bezrobotnych na Słowacji przysługuje osobom zarejestrowanym w lokalnym urzędzie pracy, które przynajmniej przez 2 lata w ciągu 3 lat poprzedzających rejestrację w urzędzie pracy opłacały składki na ubezpieczenie. Osoby długotrwale bezrobotne muszą co tydzień zgłaszać się do lokalnych urzędów pracy. Osoby biorące udział w kursach lub szkoleniach, wykonujące pracę na rzecz gminy, kościoła lub organizacji non-profit muszą zgłaszać się do urzędów pracy raz w miesiącu (przysługuje im dodatkowy zasiłek). Zasiłek wypłacany jest przez okres 4-6 miesięcy. Wysokość zasiłku stanowi równowartość 50% średniego wynagrodzenia bezrobotnego z ostatnich 2 lat przed utratą pracy. Zasiłek dla bezrobotnych nie może być łączony z innymi zasiłkami np. macierzyńskim, chorobowym, nie jest również wypłacany jeśli bezrobotny zostanie wyrejestrowany z lokalnego urzędu pracy.

 

Koszty życia na Słowacji

Koszty życia na Słowacji są bardzo zbliżone do cen polskich. Koszty wynajmu dwupokojowego mieszkania w 2022 roku były uzależnione od regionu Słowacji. Przykładowo w stolicy Bratysławy miesięczne koszty wynajmu wahały się od 550-700 Euro, w Bańskiej Bystrzycy od 400-600 Euro, w Koszycach od 300-500 Euro, a w Kezmaroku od 300 do 340 Euro.

Ceny zakupu mieszkań również uzależnione były od miejsca. Ceny kształtowały się następująco:

  • m2 mieszkania w centrum miasta - 2,790.29 €

  • m2 mieszkania poza centrum - 2,185.20 €

Ceny wynajmu mieszkań uzależnione są również od lokalizacji oraz liczby pokoi. Miesięczne ceny wynajmu dwupokojowego mieszkania na Słowacji w 2022 roku kształtowały się następująco:

  • jednopokojowe mieszkanie w centrum – 519.53 €

  • jednopokojowe mieszkanie poza centrum – 411.15 €

  • trzypokojowe mieszkanie w centrum – 835.27 €

  • trzypokojowe mieszkanie poza centrum – 665.47 €

Oferty wynajmu i kupna/sprzedaży mieszkań i domów z agencji nieruchomości znajdziesz na stronie https://ringo.topky.sk/

Oferty hoteli, pensjonatów, campingów i mieszkań do wynajęcia znajdziesz na stronie www.ubytujsa.sk

Ceny artykułów żywnościowych uzależnione są od regionów. Ceny żywności są najwyższe w stolicy Słowacji – Bratysławie i kształtują się na następującym poziomie:

  • chleb – 1,06 Euro,

  • 1 litr mleka – 0,83 Euro,

  • jaja (12 sztuk) – 2,44 Euro,

  • masło (200 g) – 1,30 Euro,

  • jogurt (150 ml) – 0,59 Euro,

  • ser żółty (1 kg) – 9,40 Euro,

  • szynka (1 kg) – 5,49 Euro,

  • pomidory (1 kg) – 3,05 Euro,

  • ziemniaki (1 kg) – 0,91 Euro,

  • ryż (400 g) – 1,40 Euro,

  • filet z kurczaka (1 kg) – 5,87 Euro,

  • mięso mielone (1 kg) – 5,10 Euro,

  • woda mineralna (1,5 l) – 0,64 Euro,

  • coca-cola (2 l) – 1,43 Euro.

Większość sklepów otwarta jest od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00-18:00, natomiast duże domy towarowe i centra handlowe do 19:00 lub 21:00. W soboty sklepy otwarte są w godzinach 9:00-13:00. Sieci supermarketów Tesco, Carrefour, BILLA otwarte są również w niedziele. Hipermarkety sieci Tesco w stolicach ośmiu poszczególnych krajów Słowacji otwarte są 24/7.

We wszystkich większych miastach na Słowacji do dyspozycji mamy komunikację miejską (MHD). Ceny biletów w poszczególnych miastach niewiele różnią się od siebie. Różnice występują w przepisach dotyczących miejsca kupna biletu. Przykładowo w Trenczynie kupuje się je bezpośrednio w autobusie, w Bratysławie przed wejściem do pojazdu (w kioskach, automatach z biletami). Ceny biletów na komunikację miejską w Bratysławie (autobusy, trolejbusy, tramwaje) przedstawiają się następująco:

  • bilet 15-minutowy bez przesiadki (normalny – 0,70 Euro, ulgowy 0,35 Euro),

  • bilet 30-minutowy z przesiadką (normalny 0,90 – Euro, ulgowy – 0,45 Euro),

  • bilet 90-minutowy na linie nocne (1,60 Euro)

  • bilet 70-minutowy SMS tylko dla klientów słowackich operatorów komórkowych (1 Euro).

 

Jak spędzać wolny czas na Słowacji?

Słowacja oferuje bardzo wiele atrakcji dla turystów. Słowacja od bardzo dawna kusi turystów pięknymi szlakami górskimi, które są znacznie mniej uczęszczane od szlaków w Polsce. Na terenie Słowacji znajduje się 9 parków narodowych (Mała Fatra, Niżne Tatry, Połoniny, Płaskowyż Murański, Kras Słowacki, Słowacki Raj, Wielka Fatra, Pieniński, Tatrzański) Turystów przyciągają również liczne jaskinie na Słowacji oraz wiele pięknych zamków (jest ich ponad 100). Na Słowacji znajduje się również 17 kąpielisk termalnych – większość otwarta jest przez cały rok.  

 

Gdzie szukać pomocy w razie problemów?

Jeśli będziesz potrzebować pomocy przebywając na terytorium Słowacji zawsze możesz skontaktować się z polską placówką dyplomatyczną.

1. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Słowackiej

adres: ul. Paulínyho 7, 81491 Bratysława, Słowacja
telefon: +421 2 5949 0211
faks: +421 2 5441 3193
e-mail: bratyslawa.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Adres ESP (skrytki ePUAP): Ambasada RP w Bratysławie (adres skrytki /amb_bratyslawa/SkrytkaESP)

www.bratyslawa.msz.gov.pl

Godziny przyjęć: Poniedziałek - piątek: 08.15 - 16.15

2. Wydział konsularny

Godziny przyjęć: Poniedziałek - piątek: 09.00 - 12.30

e-mail: bratyslawa.amb.wk@msz.gov.pl

W przypadkach nagłych po godzinach urzędowania:
tel. kom. 00421 911 133 853; fax: 00421 2 5441 3193

3. Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Liptowskim Mikulaszu

Konsul honorowy: Tadeusz Frąckowiak (język konsula polski, słowacki, niemiecki)

Słowacja, Liptowski Mikulasz, Námestie osloboditel’ov 1, 03101

telefon: (00-421-44) 552-88-10 Tel. dyżurny: (00-421) 908-662-294

e-mail: konzul@verex.sk

godziny urzędowania: wtorek, czwartek - 12.30 - 14.30

4. Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Koszycach

Konsul honorowy: Konrad Schőnfeld

Słowacja, Puškinova 1, 040 01 Košice
telefon: +421 915 934 617

e-mail: office@konsulat.sk
godziny urzędowania: wtorek, czwartek - 9.30 - 11.30

5. Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Preszowie

Konsul honorowy: Ján Hudacký

Słowacja, Hlavná 139, 080 01 Prešov
telefon: +421 948 085 677, +421 918 802 762

e-mail: plkonzulpo@gmail.com

godziny urzędowania: poniedziałek, czwartek - 9.00 - 12.00

 

Możesz również skontaktować się ze słowackimi służbami porządkowymi lub informacyjnymi:

Policja, pogotowie ratunkowe, straż pożarna – 112

Policja – 158

Straż miejska (Mestská polícía) w całej Słowacji – 159

Straż pożarna – 150

Pogotowia – 155

Pomoc drogowa: (ASA Slovakia) – +421 2/492 059 01

Górskie pogotowie ratunkowe HZS (Horská záchranná služba) – 18300

Informacja dla obcokrajowców – 0961 011111

 

System opieki zdrowotnej

Podstawowe usługi medyczne świadczą lekarze ogólni pracujący w publicznych lub prywatnych strukturach. Każdy może wybrać lekarza, który wykona podstawowe badania lub zleci wykonanie badań specjalistycznych. Każdy ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Obywatel Słowacji lub obcokrajowiec bez prawa do stałego pobytu na terytorium Słowacji musi bezzwłocznie zgłosić się do wybranej przez siebie Kasy Ubezpieczeń Medycznych w terminie 8 dni od rozpoczęcia pracy. Studentów rozpoczynających naukę na Słowacji obowiązują podobne zasady. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 14% podstawy wymiaru (10% opłaca pokrywa pracodawca, 4% pracownik). Ubezpieczenie zdrowotne stanowi część ubezpieczenia socjalnego, opłacanego przez pracodawcę i pracownika. Każda ubezpieczona osoba ma prawo do leczenia w szpitalu, do kuracji w przypadku długotrwałej choroby, do pierwszej pomocy oraz do lekarstw. Większość kosztów związanych z leczeniem jest zwracana. Pacjent ponosi udział w kosztach określonych ustawowo: realizacja recepty – 0,17 euro, wezwanie pogotowia – 1,99 euro, transport karetką – 0,07 euro/km, usługi dentystyczne – 10-40 euro.

Pacjent nie będący obywatelem Słowacji i nie posiadający słowackiego ubezpieczenia zdrowotnego musi opłacać całość kosztów związanych z usługami medycznymi. Osoba zatrudniona musi dopilnować, by pracodawca zapisał ją do lokalnej kasy ubezpieczeń medycznych w ciągu 8 dni od dnia zatrudnienia. W przypadku zakończenia pracy pracodawca zobowiązany jest do wyrejestrowania pracownika również w terminie do 8 dni.

Dostęp do uzyskania świadczeń medycznych na terenie Słowacji (UE/EOG) możliwy jest na podstawie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Karta ta jest dowodem ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia i uprawnia do korzystania z usług systemu opieki zdrowotnej w innym państwie. Aby otrzymać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego należy złożyć wniosek w Oddziale Wojewódzkim lub Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek można otrzymać na miejscu w Oddziale lub Delegaturze lub pobrać na stronie internetowej http://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-wyrobic-karte-ekuz/

 

Zabezpieczenia społeczne

Instytucją regulującą kwestie ubezpieczeń społecznych na Słowacji jest Ministerstwo Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny. Osoby, które chcą pracować na Słowacji powinny opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne (Kasa Ubezpieczeń Społecznych), chorobowe (krótkotrwałe, Kasa Ubezpieczeń Społecznych), zdrowotne (wybrana indywidualnie Kasa Ubezpieczeń Medycznych), z tytułu bezrobocia (opłacane w lokalnym urzędzie pracy). Składki opłaca pracodawca jako procent wynagrodzenia brutto pracownika.

System emerytalny na Słowacji oparty jest na 3 filarach:

  • pierwszy filar – obowiązkowy dla wszystkich obywateli w wieku produkcyjnym, zobowiązanych do odprowadzania składek do ZUS (Sociálna poisťovňa),

  • drugi filar – indywidualne konto oszczędnościowe, które jest zarządzane przez prywatne instytucje ubezpieczeniowe,

  • trzeci filar – dodatkowe składki odprowadzane na indywidualne konto emerytalne.

Świadczenie emerytalne przysługuje osobom, które przez co najmniej 15 lat odprowadzały składki na ubezpieczenie społeczne i osiągnęły wiek emerytalny (62 lata dla kobiet urodzonych w 1962 roku lub później oraz mężczyzn urodzonych w 1946 roku lub później, przy czym wiek emerytalny kobiet może zostać obniżony w zależności od liczby wychowanych dzieci). Wysokość świadczenia uzależniona jest od wynagrodzenia brutto
z ostatnich 10 lat przed przejściem na emeryturę (nie przekraczające 3 średnich pensji) oraz okres opłacania składek.

Pracownik noże skorzystać z zasiłku chorobowego jeśli zostanie uznany (pisemnie przez lekarza) za czasowo niezdolnego do wykonywania pracy. Wysokość zasiłku chorobowego za pierwsze dni choroby wynosi 25% podstawy wymiaru składki opłacanej przez pracownika. Od 4 dnia przerwania pracy wysokość dziennego zasiłku wzrasta do 55% podstawy wymiaru składki. Zasiłek wypłacany jest za dni kalendarzowe (soboty, niedziele i dni wolne od pracy są wliczone) i może być wypłacany maksymalnie przez 52 tygodnie.

Zasiłek macierzyński przysługuje pracownicom, osobom samozatrudnionym i ich współpracownikom jeśli ubezpieczenie chorobowe opłacane było przez co najmniej 270 dni w ciągu 2 lat przed porodem. Zasiłek wypłacany jest przez 28 tygodni (37 tygodni w przypadku matki samotnej, bezrobotnej lub porodu mnogiego), od 6 tygodnia przed przewidywaną datą rozwiązania. Zasiłek macierzyński stanowi równowartość 65% dziennego wynagrodzenia.

Do korzystania z renty inwalidzkiej uprawnione są osoby, których długotrwały, zły stan zdrowia (stan, który ogranicza możliwość wykonywania płatnej pracy dłużej niż 1 rok) zmniejsza zdolność do pracy o więcej niż 40% w stosunku do osoby zdrowej. Prawo do renty inwalidzkiej uzależnione jest od wieku ubezpieczonego oraz okresu odprowadzania przez niego składek na ubezpieczenie rentowe (osoby do 20 roku życia – opłacanie składek krócej niż rok, osoby 20-22 lata – opłacanie składek przez przynajmniej 1 rok, osoby 22-24 – opłacanie składek przez przynajmniej 2 lata, osoby 24-26 lat – opłacanie składek przez przynajmniej 3 lata, osoby 26-28 lat – opłacanie składek przez przynajmniej 4 lata, osoby powyżej 28 roku życia – opłacanie składek przez przynajmniej 5 lat).

Świadczenie z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych przysługuje pracownikowi, któremu pogorszył się stan zdrowia lub utracił zdrowie w wyniku wykonywanych czynności służbowych lub czynności związanych z wykonywaniem pracy. Prawo do odszkodowania przysługuje pracownikowi od pierwszego dnia zaprzestania pracy. Odszkodowanie wypłacane jest przez pewien czas przez Kasę Ubezpieczeń Medycznych. Pracownikowi, któremu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ograniczona została zdolność do pracy o 40% w stosunku do pracy, którą był w stanie wykonywać wcześniej przysługuje renta.

Zasiłek rodzinny (w wysokości 23,52 euro na miesiąc) przysługuje rodzicom mającym na utrzymaniu dziecko, osobom mającym na utrzymaniu dziecko adoptowane, każdemu pełnoletniemu dziecku, które nie jest sobie w stanie zapewnić utrzymania (nie ukończyło obowiązkowej edukacji lub jest w wieku do 25 lat, kontynuuje naukę lub nie może uczyć się i pracować z powodu choroby lub wypadku) i nie ma rodziców ani opiekunów. Zasiłek wypłacany jest przez urząd pracy, spraw socjalnych i rodziny, po uprzednim złożeniu wniosku przez osobę uprawnioną.

 

Przydatne zwroty po słowacku

áno - tak
nie - nie
Ďakujem. - Dziękuję.
Prosím. - Proszę. (podając coś)
Prosím si…/ - Proszę o…
Dobré ráno! - Dzień dobry!
Dovidenia! - Do widzenia!
Dobrý večer! - Dobry wieczór!
Dobrú noc! - Dobranoc!
Ahoj! - Cześć!
Je mi to ľúto. - Przepraszam. Przykro mi.
Pardon! / Prepáčte! - Przepraszam! (np. zaczepiając osobę nieznajomą)

Ako sa voláš? - Jak się nazywasz?
Moje meno je ... - Mam na imię…

Z kade si? - Skąd jesteś?
Som z Poľska. - Jestem z Polski.

Kde bývaš? - Gdzie mieszkasz?
Bývam vo Varšave. - Mieszkam w Warszawie.

 

Bilans zysków i strat, czyli ile można zarobić…

W styczniu 2023 r. minimalne wynagrodzenie brutto wynosiło 623 euro miesięcznie, a średnie  - 1211 euro (III kwartał 2022, dane OECD). Przy kursie 1 zł = 4,72 euro dawało to odpowiednio 2940,56 oraz 5715,92 zł – czyli nieco mniej niż w Polsce. Najwięcej zarabia się w regionie bratysławskim - (średnio 1482 euro brutto), najmniej - w regionie presovskim (868 euro). Najlepiej wynagradzani są pośrednicy finansowi i ubezpieczeniowi (2140 euro), osoby zatrudnione w produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, gazu i wody (1845 euro) oraz w branży informacyjnej i komunikacyjnej (1732 euro). Najniższe wynagrodzenie nominalne otrzymywali pracownicy hoteli i restauracji (613 euro), sektora budowlanego (705 euro) i osoby zatrudnione w rolnictwie (793 euro).

… a ile trzeba wydać

Ceny są porównywalne z polskimi. Zdecydowanie tańsze jest jedzenie w barach i restauracjach. Sporo zapłacisz jednak na zakwaterowanie. Wynajem kawalerki w Bratysławie to wydatek rzędu 450-550 euro miesięcznie.

 

Autor: Krzysztof Borek - Doradca EURES Małopolska WK OHP

Źródła:
Niniejszy informator został sporządzony w oparciu o materiały internetowe i poradniki dotyczące wyjazdów zagranicznych: Broszura EURES  „Warunki życia i pracy – Słowacja” - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy

https://nawa.gov.pl/uznawalnosc

https://slovakia.travel/pl/

http://slovakia.travel/pl/o-slowacji/historia

http://imhd.zoznam.sk/ba/doc/en/10220/Tickets.html

http://www.reality.sk/

http://bratyslawa.msz.gov.pl/pl/root

https://www.mzv.sk/

http://instytutslowacki.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Itemid=34

http://www.employment.gov.sk/sk/