Wielka Brytania

Informator na temat warunków życia i pracy w Wielkiej Brytanii

Informacje ogólne

Oficjalna nazwa - Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (The United Kingdom of Great Britain and the Northern Ireland).

• Stolica: Londyn

• Forma ustroju: monarchia konstytucyjna

• Liczba mieszkańców: około 68 mln

• Telefony alarmowe: 112

• Pogotowie ratunkowe: 999

• Telefon: +44

• Prąd: 240 V

Strefa czasowa - Wielka Brytania jest częścią strefy czasowej Europy Zachodniej określanej jako czas GMT (Greenwich Mean Time).

Skład etniczny: Anglicy (83,8%), Szkoci (8,4%), Irlandczycy (2,9%), Walijczycy (4,9%), Hindusi (1%). Wyznania religijne: anglikanie (56%), katolicy (13%), prezbiterianie (7%), metodyści (4%), bezwyznaniowcy (16%).

Język angielski jest językiem urzędowym w terytoriach zależnych Wielkiej Brytanii i dominiów. Innymi językami używanymi w Wielkiej Brytanii są: szkocki i szkocki galicki (Szkocja), walijski (Walia) oraz irlandzki (Irlandia Północna).

Mimo że angielski jest językiem urzędowym w Wielkiej Brytanii, istnieją inne oficjalnie uznane języki w Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. Te języki to walijski, szkocki gaelicki i irlandzki, a także Ulster Scots. Kornwalijski jest również używany lokalnie w Kornwalii, a szkocki jest używany w Szkocji. Niektóre z tych języków są uznawane za języki mniejszości etnicznych, co oznacza, że podlegają one ochronie.

Istnieją również różne lokalne dialekty, które zależą od regionów, które odwiedzasz. Jednym z najbardziej znanych na świecie dialektów jest dialekt Cockney, którym ludzie mówią w Londynie.

Walutą obowiązującą w Wielkiej Brytanii jest funt szterling (£ lub GBP) dzielący się na 100 pensów (1 GBP = 5,3772 zł wg średniego kursu NBP z 16 listopada 2023 r.).

Geografia

Wielka Brytania jest umiejscowiona w Europie Zachodniej, na wyspach pomiędzy Oceanem Atlantyckim a Morzem Północnym, włącznie z 1/6 terytorium wyspy Irlandii, na północny zachód od Francji. Powierzchnia Wielkiej Brytanii wynosi 244.820 km2. Klimat jest umiarkowany, stale łagodzony przez Prąd Zatokowy; zachmurzenie utrzymuje się przez większą część dnia. Ukształtowanie terenu w Wielkiej Brytanii to głównie wzgórza i niskie góry, na wschodzie i południowym-wschodzie przechodzące w faliste równiny. Najwyższym punktem Wielkiej Brytanii jest Ben Nevis (1343 m n.p.m.), zaś najniższym Fenland (4 m. p.p.m).

Wielka Brytania składa się z trzech krajów (countries): Anglii, Szkocji i Walii. W skład Zjednoczonego Królestwa wchodzą zaś: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia.

Polityka

Ustrój Wielkiej Brytanii to monarchia konstytucyjną z rządem odpowiedzialnym przed parlamentem. Obecnie panujący, król Karol III jest królem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, głową Kościoła anglikańskiego, Wspólnoty Brytyjskiej oraz zwierzchnikiem sił zbrojnych Zjednoczonego Królestwa. Choć ostateczna, zwierzchnia władza wykonawcza jest królewskim przywilejem, to w praktyce dotyczy ona tylko praw uchwalonych przez Parlament. Parlament składa się z Izby Lordów i Izby Gmin.

Religia

W Wielkiej Brytanii 59 procent obywateli wyznaje obecnie religię chrześcijańską. Ponad 14 milionów obywateli, czyli około 25,1 procent, oświadczyło, że nie są członkami żadnej organizacji religijnej. Większość chrześcijan w Wielkiej Brytanii jest anglikanami, 11 milionów jest członkami kościoła protestanckiego, a prawie 6 milionów Brytyjczyków to katolicy. Około 4,8% populacji wyznaje wiarę muzułmańską, a 1,4% wierzy w hinduizm.

Transport publiczny

Czerwone piętrowe autobusy zyskały miano międzynarodowego symbolu Londynu i całej Anglii. Istnieją różne rodzaje autobusów. Na przykład niektóre z nich jeżdżą tylko lokalnie, inne zaś po całym kraju, a inne są wykorzystywane wyłącznie do bezpośrednich połączeń z lotniskami. Wielka Brytania ma bardzo dobrą komunikację miejską, którą bardzo łatwo mogą podróżować po całym kraju, a bilety zwykle zarezerwować online.

Autobusy turystyczne mogą kosztować nawet 20 funtów za jedną jazdę. Możesz jednak pojechać zwykłym autobusem, który kosztuje tylko 2 funty. 

Wielka Brytania w UE oraz BREXIT

Zjednoczone Królestwo przystąpiło do Unii Europejskiej w 1973 r., utrzymując długotrwałe stosunki z tym blokiem od czasu jego utworzenia. W 2016 r., w następstwie referendum, stało się pierwszym państwem członkowskim, które zrezygnowało z członkostwa w UE.  

Zjednoczone Królestwo opuściło jednolity rynek i unię celną UE 1 stycznia 2021 r.. W tym samym dniu umowa o handlu i współpracy regulująca nowe stosunki między UE a Zjednoczonym Królestwem weszła w życie.

Umowa o handlu i współpracy zapewnia kompleksowe ramy przyszłych stosunków między UE a Zjednoczonym Królestwem i opiera się na czterech głównych filarach:

• umowie o wolnym handlu (z zerowymi stawkami celnymi i zerowymi kontyngentami na wszystkie towary, które są zgodne z odpowiednimi regułami pochodzenia);

• współpracy w innych kwestiach gospodarczych, takich jak inwestycje, konkurencja, pomoc państwa, przejrzystość podatkowa, transport lotniczy i drogowy, energia i zrównoważony rozwój, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego i rybołówstwo;

• nowym partnerstwie na rzecz bezpieczeństwa obywateli poprzez współpracę policyjną i sądową, w tym ochronę danych i wymianę danych;

• kompleksowym systemie zarządzania.

Co trzeba wiedzieć o Brexicie?

• Od 1 października 2021 r. do wjazdu do Wielkiej Brytanii jest potrzebny paszport. Do tego czasu można było wjechać do kraju na podstawie dowodu osobistego.

• Europejskie prawa pasażerów nie mają już zastosowania, z wyjątkiem lotów z UE do Wielkiej Brytanii lub z Wielkiej Brytanii do UE europejskimi liniami lotniczymi. Jednak nowe prawa pasażerów linii lotniczych w Wielkiej Brytanii są podobne.

• Zaleca się wykupienie ubezpieczenia zdrowotnego za granicą.

• Podczas korzystania z mobilnego Internetu mogą obowiązywać wyższe opłaty roamingowe. Najlepiej przed podróżą dowiedzieć się więcej od swojego operatora komórkowego.

Wjazd i pobyt

Osoby nie posiadające statusu osoby osiedlonej mogą przebywać w celach turystycznych lub wizyty na terenie Wielkiej Brytanii do 6 miesięcy, bez konieczności posiadania wizy.

Przyjazd bez konieczności posiadania wizy jest możliwy w przypadku osób, które posiadają status osoby osiedlonej lub osób, które przyjeżdżają w celu turystycznym lub wizyty, (przy tym funkcjonariusz Straży Granicznej każdorazowo ocenia cel na podstawie przedstawionych informacji i dokumentów, w tym przede wszystkim częstotliwości wcześniejszych przyjazdów, ich celu oraz długości). Po 1 stycznia 2021r. osoby, które chcą podjąć pracę w Wielkiej Brytanii lub przyjeżdżają w celach zawodowych powyżej 6 miesięcy bądź w celu podjęcia nauki muszą posiadać wizę przed przyjazdem.

Obywatele państw członkowskich UE potrzebują tylko na podstawie ważnego paszportu. Wiza nie jest potrzebna w celach turystycznych, jeśli nie planujesz pobytu dłuższego niż 6 miesięcy

Obywatele innych narodowości mogą potrzebować wizy, aby pozostać w Wielkiej Brytanii. Studenci, którzy nie mają paszportów europejskich, będą potencjalnie potrzebować wizy, aby móc wjechać do Wielkiej Brytanii i zostać na jej terenie. Więcej informacji na temat wizy i jej przepisów można uzyskać w ambasadzie brytyjskiej. Proces wydawania wizy może zająć sporo czasu.

Posiadanie przy wjeździe do Wielkiej Brytanii większej kwoty pieniędzy (powyżej równowartości 10 tys. EUR) musi być odpowiednio udokumentowane, np. wyciągiem z banku. Jednakże również w przypadku mniejszych kwot warto mieć ze sobą potwierdzenie, że pochodzą one z legalnego źródła. Należy mieć bowiem na uwadze, że prawo miejscowe pozwala policji na zatrzymanie gotówki powyżej 1000 GBP, jeśli istnieje podejrzenie, iż pochodzi ona z przestępstwa. W przypadku wwożenia lub wywożenia z Wielkiej Brytanii środków pieniężnych o wartości przekraczającej 10 tys. EURO do kraju spoza Unii Europejskiej należy złożyć odpowiednią deklarację (https://www.gov.uk/bringing-cash-into-uk).

Zabronione jest wwożenie m.in. narkotyków, materiałów o tematyce pornograficznej, podrobionych markowych wyrobów, pirackich nagrań audiowizualnych. Obowiązuje bezwzględny zakaz przywożenia narzędzi niebezpiecznych (noże składane, kordziki, kastety, sprzęt do wschodnich sztuk walki itp.), których posiadanie w miejscu publicznym jest niedozwolone.

Opieka zdrowotna

Wielka Brytania ma bardzo dobry system opieki zdrowotnej i oferuje wiele placówek medycznych i wyszkolonych specjalistów. NHS (National Health Service) została wprowadzona w 1948 roku i jej głównym celem jest to, żeby wszyscy mieli dostęp do leczenia medycznego. Opieka zdrowotna w ramach NHS jest bezpłatna pod warunkiem, że jesteś ubezpieczony.Koszty, które mogą wystąpić w przypadku choroby, zwykle pokrywa ubezpieczenie. Powinieneś upewnić się, że zabrałeś ze sobą wszystkie niezbędne dokumenty ubezpieczeniowe, które mogą przydać się w takich przypadkach. Upewnij się, że masz ubezpieczenie podróżne i, jeśli to możliwe, prywatne ubezpieczenie zdrowotne, które jest ważne za granicą i obowiązuje również przez cały okres pobytu w Wielkiej Brytanii.

W razie wątpliwości warto rozważyć złożenie wniosku o ubezpieczenie podróżne, które zapewni Ci wszystkie usługi, których możesz potrzebować. Przykładem wymaganych usług byłby bezpłatny transport z powrotem do kraju zamieszkania w przypadku sytuacji wyjątkowej.

Opieka lekarska w Wielkiej Brytanii jest bezpłatna, trzeba jednak zarejestrować się w rejonowej przychodni i wybrać lekarza rodzinnego (General Practitioner). Osoby nie płacące ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii (National Insurance) muszą mieć Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Jest ona wydawana przez oddziały NFZ w Polsce (szczegółowe informacje pod adresem internetowym: www.nfz.gov.pl). EKUZ uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym za granicę zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, jak również koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach. Wskazane jest wykupienie indywidualnego pakietu ubezpieczeniowego, szczególnie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia (poza EKUZ).

Aby uzyskać opiekę zdrowotną, można korzystać ze świadczeń placówek National Health Service - NHS (Narodowej Służby Zdrowia): lekarzy rodzinnych (GP), przychodni (NHS Walk-in Centres) i szpitali NHS. Należy przedstawić lekarzowi EKUZ oraz dowód tożsamości. Do leczenia specjalistycznego i szpitalnego potrzebne jest skierowanie, lecz w nagłych przypadkach można zgłaszać się bezpośrednio na oddział ratunkowy szpitala (Accident and Emergency Department).

Leki na receptę wydawane są bezpłatnie dzieciom do lat 16, uczniom do 18 roku życia, kobietom w ciąży i osobom powyżej 60. roku życia; pozostałe osoby muszą wnieść opłatę ryczałtową w wysokości 9,35 GBP za każdy lek na receptę. Uprawniony do wystawienia recepty objętej refundacją jest lekarz praktykujący w ramach NHS. Część kosztów trzeba ponieść także w przypadku leczenia stomatologicznego: zryczałtowaną opłatę za badanie oraz 80% kosztów leczenia. Transport sanitarny do Polski jest całkowicie opłacany przez pacjenta.

Leczenie prywatne: w przypadku skorzystania z opieki placówki działającej poza systemem NHS trzeba opłacić pełne koszty leczenia, bez prawa do ich zwrotu. Dokumenty niezbędne do uzyskania zwrotu kosztów leczenia to oryginały rachunków i dowodów zapłaty.

Numer pogotowia - 999 lub 112 z telefonu komórkowego.

UWAGA: Jeśli przywozisz lekarstwa, zabierz ze sobą kopię recepty lub/oraz zaświadczenie od lekarza w języku angielskim.

Bezpieczeństwo

Aktualny poziom zagrożenia atakiem terrorystycznym władze brytyjskie określają jako istotny (substantial). Odpowiada to trzeciemu poziomowi zagrożenia w pięciostopniowej skali (gdzie 1 oznacza niskie, a 5 – krytyczne). Trzeci poziom zagrożenia oznacza, że kolejny atak terrorystyczny jest prawdopodobny. 

Zagrożenie terrorystyczne na terenie Irlandii Północnej związane z północnoirlandzkim terroryzmem oceniane jest jako poważne (severe) (poziom 4 w 5-stopniowej skali).

Brytyjskie służby apelują o zachowanie czujności i ostrożność w miejscach publicznych. Osoby, które zauważą podejrzaną aktywność u innych osób powinny powiadomić policję na numer 999 lub zadzwonić na infolinię antyterrorystyczną pod numer 0800 789 321.

Zagrożenie przestępczością jest podobne jak w innych państwach Europy Zachodniej. W ostatnim okresie w Anglii i Walii notuje się wzrost przestępczości z użyciem przemocy. Narażone na tego typu przemoc są zwłaszcza osoby przebywające w godzinach późnowieczornych w miejscach, w których gromadzi się młodzież nadużywająca alkoholu. Ofiary przestępstw mają prawo starać się o odszkodowanie; instytucją powołaną do pomocy w tych sprawach jest Criminal Injuries Compensation Authority (CICA).  

Przestępczość w Londynie nie odbiega od standardów innych metropolii. Tak jak w każdym dużym mieście należy zachować środki ostrożności. Odpowiednie wskazówki można znaleźć m. in. na stronach internetowych londyńskiej policji. Najczęściej popełniane przestępstwa to zakłócanie porządku publicznego, przemoc, kradzieże, włamania, rozboje. Wzrasta liczba przestępstw z użyciem noży. Policja brytyjska ma obowiązek przyjmowania zawiadomień o kradzieży dokumentów i mienia. Jednak ze względu na dużą liczbę tych zgłoszeń, policja często odmawia wydawania odpowiedniego zaświadczenia.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP zaleca podróżującym do Zjednoczonego Królestwa zachowanie podwyższonej ostrożności w związku z zagrożeniem terrorystycznym i apeluje o zgłaszanie podróży w systemie Odyseusz‎.

Informacje dla kierowców

Obowiązuje ruch lewostronny. Obowiązkowe jest zapinanie pasów bezpieczeństwa na przednich i tylnych siedzeniach. Rozmowa przez telefon komórkowy podczas prowadzenia pojazdu jest zabroniona.

Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierującego pojazdem wynosi 0,8 promila.

Zielona karta nie jest dokumentem obowiązkowym, nadal jednak służy ona za dowód ubezpieczenia i w razie wypadku ułatwia uzyskanie odszkodowania; pożądane jest wykupienie ubezpieczenia AutoCasco. W Wielkiej Brytanii polisa ubezpieczeniowa wykupywana jest na kierowcę, a nie na pojazd, jak w Polsce. Dlatego też poruszanie się samochodem użyczonym może wywoływać wątpliwości co do zakresu posiadanego ubezpieczenia.

Dopuszczalne jest poruszanie się samochodem zarejestrowanym w innym państwie UE przez 6 miesięcy. Jednak w przypadku osób posiadających zwykłe miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii (habitual residence), władze miejscowe wymagają zarejestrowania pojazdu zaraz po sprowadzeniu go na obszar Wielkiej Brytanii. Niedopełnienie obowiązku zarejestrowania pojazdu w Wielkiej Brytanii powoduje sankcje w postaci wysokich kar pieniężnych.

Osoby przyjeżdżające do Wielkiej Brytanii z zamiarem zamieszkania zobowiązane są do wymiany polskiego prawa jazdy na brytyjskie po upływie 3 lat od momentu osiedlenia się w Wielkiej Brytanii bądź w momencie ukończenia 70 roku życia. W tym celu należy skontaktować się z lokalnym urzędem ds. komunikacji i praw jazdy - DVLA (Driving and Vehicle Licensing Agency, Swansea, SA99 1BT, www.dvla.gov.uk). Szczegółowe informacje na temat zawodowych praw jazdy dostępne są na stronie www.dft.gov.uk/dvla

Duże brytyjskie miasta, szczególnie Londyn, mają znaczne natężenie ruchu i sporą trudność może stanowić znalezienie miejsca parkingowego. Zaleca się korzystanie bardzo dobrze rozwiniętego transportu publicznego.

Zasady parkowania w Londynie

Ciągła żółta linia - pojedyncza oznacza zakaz zatrzymywania się i postoju w godzinach określonych na znaku (zazwyczaj do 18.30), zatrzymanie się w celu odebrania lub wysadzenia pasażerów jest dopuszczalne. Podwójna żółta linia oznacza całkowity zakaz zatrzymywania się i postoju.

Ciągłe czerwone linie - pojedyncza oznacza zakaz zatrzymywania się i postoju w godzinach określonych znakiem, podwójna - bezwzględny zakaz zatrzymywania się i postoju.

Clearways - w strefie tak oznaczonej obowiązuje całkowity zakaz zatrzymywania się oraz postoju.

Stawki mandatów za nieprawidłowe parkowanie wynoszą od 60 do 80 GBP w zależności od strefy miasta. W niektórych strefach policja ma prawo założyć blokadę na koła.

W Londynie obowiązuje opłata za wjazd samochodem do centrum miasta, tzw. congestion charge. Wynosi ona 15 GBP dziennie.

Festiwale i święta

Brighton Festival: Festiwal w Brighton odbywa się w maju każdego roku i pokazuje wszystkie formy sztuki. Od 1965 roku odbywa się na wiosnę i odwiedza go ponad 500 000 osób.

Great Escape Festival: Ten festiwal muzyczny odbywa się w maju i prezentuje wiele gatunków muzycznych np. Rock, Hip Hop i muzykę electroniczną.
London Design Festival: We wrześniu możesz zwiedzić fascynujący świat projektowania na London Design Festival. Przez cały tydzień będzie można obejrzeć projekty artystyczne stworzone przez artystów designu z całego świata.

Karnawał w Notting Hill: karnawał w Notting Hill odbywa się w sierpniu i jest sporym przeżyciem. Jest to największy festiwal miejski w Europie, ponieważ gości ponad milion gości. Jest to również jedna z największych imprez karnawałowych na świecie! Ten bardzo kolorowy festiwal z pewnością cię oczaruje.

Święta

Wielka Brytania świętuje również kilka wyjątkowych wydarzeń, oprócz tych powszechnie znanych, takich jak Boże Narodzenie i Wielkanoc. Ponadto nie wszystkie święta obchodzone są we wszystkich częściach Wielkiej Brytanii. Przykładem tego jest fakt, że dzień Świętego Patryka obchodzony jest tylko 17 marca w Irlandii Północnej. Pierwszy poniedziałek maja i 9 maja, znany również jako Dzień Wyzwolenia, obchodzony jest tylko w Guernsey i Jersey.

Wszyscy świętują wiosenne święto w ostatni poniedziałek maja. Wyspa Man obchodzi "Dzień Tynwaldu" 5 lipca. Święto to jest świętem dwuizbowego parlamentu wyspy Man, którego historia sięga 979 roku.

Bitwa nad Boyne celebrowana jest w Irlandii Północnej 12 lipca. Dzień ten ma upamiętnić bitwę, która miała miejsce nad rzeką Boyne. Król Wilhelm III pokonał poprzedniego króla Jakuba II z rodziny Stuartów nad rzeką Boyne. Dlatego nazwano ją bitwą nad Boyne i stąd obchody 12 lipca nazwano "Bitwą o Boyne".

Anglia, Szkocja i Walia również mają święto państwowe w sierpniu. Jednak data różni się w zależności od tego, gdzie jest obchodzona, ponieważ Szkocja obchodzi to święto w pierwszy poniedziałek sierpnia, podczas gdy Walia i Anglia mają w ostatni poniedziałek sierpniaWszystko, co musisz wiedzieć o Anglii.

Praca w Wielkiej Brytanii

W 2021 r. zakończono Brexit, czyli wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Od tego momentu Polacy mają takie same szanse w uzyskaniu pracy na Wyspach, co obywatele państw spoza Unii Europejskiej. 

Zmieniły się zasady dot. pobytu i prawa do pracy w Wielkiej Brytanii. Obecnie, jeżeli nie mają Państwo uprawnień, by uzyskać status osiedleńczy w Wielkiej Brytanii lub pozwolenie na osiedlenie się jako najbliższy członek rodziny obywatela UE / UK, obowiązują nowe zasady sytemu migracyjnego, który wymaga posiadania wizy przed przyjazdem do Wielkiej Brytanii w celu innym niż turystyczny czy odwiedziny. Złożenie aplikacji może odbyć się wyłącznie poza granicami Wielkiej Brytanii. Nie jest możliwy przyjazd do UK w ramach ruchu bezwizowego (do 6 miesięcy) i aplikowanie o wizę na miejscu. Więcej informacji znajduje się na stronie: Work in the UK - GOV.UK (www.gov.uk).

Aby podjąć pracę w Wielkiej Brytanii, przed przyjazdem należy znaleźć pracodawcę, który zaoferuje pracę i wystawi certyfikat, na podstawie którego będzie można się starać o odpowiednią wizę. Pracodawca musi być zarejestrowany w Home Office (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych) jako pracodawca mogący oferować zatrudnienie cudzoziemcom i wystawiać certyfikaty. 

Nowy system imigracyjny opiera się na systemie punktowym dla wykwalifikowanych pracowników, którzy będą spełniać następujące wymagania:

• oferta pracy od pracodawcy zatwierdzonego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych,

• znajomość języka angielskiego,

• odpowiednia wysokość pensji,

• poziom umiejętności na poziomie RQF3 (Regulated Qualifications Framework) odpowiadający zakończeniu edukacji na poziomie A-level (wykształcenie średnie) lub wyższy.

W celu otrzymania wizy kandydat musi uzbierać min. 70 punktów. Co najmniej 50 punktów będzie musiało pochodzić z trzech obowiązkowych wymagań, tj. oferta pracy od zatwierdzonego pracodawcy, poziom umiejętności na poziomie RQF3 oraz znajomość języka angielskiego. Pozostałe 20 punktów należy uzbierać łącznie w pozostałych kategoriach (tj. poziom wynagrodzenia oraz inne kwalifikacje), a punkty w ramach tych dwóch kategorii mogą być wymienialne. Dla szczególnie cenionych przez Brytyjczyków zawodów istnieją specjalne ścieżki wizowe. Cała procedura przeprowadzana jest online, a więcej informacji znaleźć można na stronach:

• www.gov.uk/apply-to-come-to-the-uk,

• www.gov.uk/government/publications/uk-points-based-immigration-system-further-details-statement.

W niektórych przypadkach jest również możliwe wykonywanie płatnych czynności bez obowiązku posiadania wizy, o czym można przeczytać więcej na stronie: Visit the UK for a Permitted Paid Engagement: What you can do in the UK - GOV.UK (www.gov.uk).

W związku z powyższym każda podróż musi być przygotowana pod względem formalnym i prawnym. Należy spełniać określone wymagania niezbędne do przyjazdu do pracy, m.in. wykazać się minimalną znajomością języka angielskiego oraz mieć zagwarantowane najniższe wynagrodzenie na poziomie właściwym dla danego sektora. 

Rząd brytyjski nie ukrywa, że głównym celem jest przyciągnięcie do Wielkiej Brytanii wysoko wykwalifikowanych specjalistów, a nie osób szukających pracy fizycznej w restauracjach czy w rolnictwie.

Poszukiwane zawody

Największe szanse na pracę w Wielkiej Brytanii mają teraz osoby, których zawód znajduje się na liście poszukiwanych. Są to, na przykład zawody inżynieryjne, medyczne i paramedyczne, programiści czy architekci, ale także artyści. Brytyjski rynek pracy jest otwarty głównie dla szeroko rozumianych specjalistów.

Pracodawcy z Wielkiej Brytanii opublikowali katalog zawodów, w zakresie których poszukują pracowników.  Każdy zawód wykonywany przez obcokrajowca musi być potwierdzony przez brytyjskiego przedsiębiorcę. Co więcej, brytyjscy pracodawcy wymagają pisemnego potwierdzenia posiadanych kwalifikacji. 

Stanowiska, na których płace rosły najszybciej w ostatnich kilku latach, wiążą się z obszarem IT, doskonałością procesową i operacyjną (np. Lean Manager), czy doświadczeniem inżynieryjnym. Analogiczna oferta na tych samych stanowiskach w Wielkiej Brytanii oznacza płace nawet dwa razy wyższe niż w Polsce.

Od czego zacząć poszukiwanie pracy?

Na początek warto wiedzieć, jaka minimalna stawka godzinowa obowiązuje w Anglii. Stawki minimalne są aktualizowane co roku w kwietniu. 
W UK jest kilka stawek minimalnych, które zależą od wieku pracownika oraz tego, czy się jeszcze uczy / studiuje. Granicą wyznaczającą podział stawek minimalnych w UK jest 23. rok życia.

Stawka minimalna w UK w 2024 roku

Poniższa tabelka przedstawia progi podatku dochodowego

Oferty pracy możesz znaleźć na takich stronach jak np. Jobsite, indeed, reed, Totaljobs, czy glassdoor.

Pracy możesz poszukać też poprzez kontakty – może ktoś z Twoich znajomych jest obecnie w Anglii i ma informacje o tym, jakie firmy szukają teraz pracowników lub w niedługim czasie będą ich potrzebować.

Poprzez media społecznościowe możesz poszukać Polaków w okolicy, w której planujesz się osiedlić. Lokalna społeczność może pomóc Ci w znalezieniu pracy, mieszkania i udzielić przydatnych wskazówek.

Możesz też zostać przedsiębiorcą w Anglii i pracować na własny rachunek. Polacy na Wyspach najczęściej zakładają spółkę Limited (LTD). Do jej założenia nie jest potrzebny status rezydenta.

Drugą popularną formą działalności gospodarczej jest działalność na osobę fizyczną, tzw. samozatrudnienie. Samozatrudnienie jest przeznaczone jedynie dla rezydentów UK, czyli osób posiadających adres zamieszkania w Anglii oraz numer NIN.

Warto skorzystać z bezpośredniego kontaktu z doradcą imigracyjnym (www.gov.uk/find-an-immigration-adviser), bądź zapoznać się z informacjami na stronie Visas and Immigration. Ewentualnie można się też kontaktować z Ambasadą Brytyjską w Warszawie.

Co musisz wiedzieć o prawie pracy? Warto zapoznać się z takimi informacjami jak:

- ile godzin tygodniowo możesz maksymalnie pracować, długość przerw,

- liczba dni płatnego urlopu,

- jakie są prawa młodych rodziców lub rodziców spodziewających się dziecka.

Wszystkie potrzebne informacje dotyczące brytyjskiego prawa pracy znajdziesz na stronie Trades Union Congress.

Brytyjskie terytoria zamorskie

Dokumentem wymaganym przy wjeździe na Brytyjskie Terytoria Zamorskie jest paszport ważny minimum 6 miesięcy od daty wyjazdu z danego terytorium.

Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze - nie jest wymagane posiadanie wizy; opieka zdrowotna jest płatna, zaleca się w związku z tym wykupienie ubezpieczenia medycznego. W ostatnim czasie odnotowano przypadki zarażenia wirusem Zika na Anguili, Kajmanach oraz Turks i Caicos.  

Falklandy - wiza nie jest wymagana; przy wjeździe należy okazać wykupiony bilet powrotny oraz udokumentować posiadanie środków finansowych umożliwiających utrzymanie się w czasie planowanego pobytu (karty kredytowe VISA oraz MasterCard traktowane są jako potwierdzenie posiadania środków). Zaleca się wykupienie ubezpieczenia od kosztów leczenia. Więcej informacji: www.falklands.gov.fk oraz www.visitorfalklands.com.

Gibraltar - wiza nie jest wymagana; wjazd na podstawie paszportu lub dowodu osobistego (więcej informacji www.gibraltar.gov.uk); Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego jest uznawana (z wyjątkiem przypadków wymagających długotrwałego leczenia).

Wyspy Normandzkie (Alderney, Guernsey, Jersey), wyspa Man - wjazd na podstawie paszportu lub dowodu osobistego.

Kajmany - wiza nie jest wymagana; opieka zdrowotna jest płatna; zaleca się wykupienie ubezpieczenia medycznego obejmującego ewentualne przetransportowanie z miejsca wypadku. Kajmany leżą w strefie aktywnej sejsmicznie. Od czerwca do listopada występuje zagrożenie huraganami.  

Wyspy Turks i Caicos - wiza nie jest wymagana; niewielka liczba ośrodków opieki medycznej; zaleca się wykupienie ubezpieczenia medycznego obejmującego ewentualne przetransportowanie z miejsca wypadku. Więcej informacji www.immmigration.tc.

Montserrat - wymagana jest wiza (informacja dostępna pod numerem telefonu 00 44 2079012334/7542 - Identity and Passport Service Home Office); zaleca się wykupienie ubezpieczenia medycznego. Więcej informacji www.gov.ms.

Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (BIOT) - wjazd za pozwoleniem uzyskanym przed wyjazdem z Foreign and Commonwealth Office w Londynie (BIOT Administration, Overseas Territories Departament, Foreign and Commonwealth Office, King Charles Street, London SW1A 2AH, tel. 0044 207 008 2890, faks 0044 207 008 1589). Wymagane ubezpieczenie medyczne i turystyczne.

Święta Helena - wiza nie jest wymagana; wymagane jest natomiast uzyskanie pozwolenia, które zazwyczaj udzielane jest na okres 3 miesięcy. Przy pobytach powyżej 48 godzin wymagane jest posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego; zaleca się wykupienie ubezpieczenia obejmującego ewentualne przetransportowanie z miejsca wypadku. Szczegółowe informacje dot. warunków wjazdu pod adresem: www.cofcouncils@sainthelena.gov.sh.

Wyspa Ascension - wymagane jest uprzednie uzyskanie pozwolenia na wjazd (Ascension Island Entry Permit), o które należy wystąpić do 28 dni przed planowaną podróżą (opłata za pozwolenie 11 GBP). Formularz oraz szczegółowe informacje dostępne pod adresem www.ascension-island.gov.ac lub email: enquiries@ascension.gov.ac. Należy posiadać ubezpieczenie medyczne obejmujące również ewentualne przetransportowanie drogą lotniczą z miejsca wypadku; dowód takiego ubezpieczenia okazuje się na granicy funkcjonariuszowi straży granicznej. Na żądanie podróżny powinien okazać również bilet powrotny, potwierdzenie zakwaterowania i posiadania odpowiednich środków finansowych. Przed opuszczeniem wyspy trzeba uregulować wszelkie należności związane z uzyskaną opieką zdrowotną.

Wyspy Georgia Południowa i Południowy Sandwich - wymagane jest uprzednie uzyskanie pozwolenia na wjazd od komisarza wysp (www.sgisland.org); na wyspach nie ma ośrodków opieki medycznej; zaleca się wykupienie ubezpieczenia medycznego.

Pitcairn - odwiedzający wyspę potrzebują wizę na wjazd (Visitors Visa, opłata 30 USD, pobyt do 14 dni). Informacje nt. uzyskania wizy pod adresem www.pitcairn.pn lub email: admin@pitcairn.gov.pn. Możliwości pomocy medycznej na wyspie są bardzo ograniczone - wykupienie ubezpieczenia medyczne jest obowiązkowe. Dodatkowo, zaleca się posiadanie ubezpieczenia podróżnego.

Brytyjskie Terytorium Antarktyczne - działają tylko dwie całoroczne i dwie letnie bazy badawcze. Dostęp uzależniony jest od zgody władz brytyjskich (FCO). Pomoc medyczna jest niedostępna; zaleca się wykupienie ubezpieczenia medycznego.

Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?

Telefony alarmowe i informacyjne
Pogotowie ratunkowe – 112 lub 999
Straż pożarna – 112 lub 999
Policja – 112 lub 999

Ambasada RP w Londynie

adres: 47 Portland Place, Londyn W1B 1JH
telefon: +44 (0) 207 2913 520
e-mail: londyn@msz.gov.pl
skrytka ESP: AMB_Londyn/SkrytkaESP

Wydział Konsularny Ambasady RP w Londynie

adres: 10 Bouverie Street, EC4Y 8AX London
telefon: +44 (0) 207 8228 900
faks: +44 (0) 207 936 35 71
e-mail: londyn.konsulat@msz.gov.pl
skrytka ESP: AMB_Londyn/SkrytkaESP

Konsulat Generalny RP w Manchesterze
adres: Manchester One, 51 Portland Street, 1 3LD Manchester
tel. +44 161 245 4130
faks: +44 (0) 161 236 87 09
e-mail: manchester@msz.gov.pl

Konsulat Generalny RP w Edynburgu
adres: 2 Kinnear Road, EH3 5PE Edinburgh
tel. +44 131 5520301
faks: +44 (0) 131 551 71 35
e-mail: edinburgh@msz.gov.pl

Konsulat Generalny RP w Belfascie

adres: 67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast
tel. +44 28 96209500
e-mail: belfast.kg.sekretariat@msz.gov.pl
strona: www.belfast.msz.gov.pl/pl
e-mail: belfast.kg.sekretariat@msz.gov.pl

Pamiętaj, aby przez podróżą zagraniczną zarejestrować się w systemie Odyseusz. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych sytuacji podczas Twojego pobytu za granicą, MSZ będzie mógł się z Tobą skontaktować.

Przygotowała:

Sviatlana Adashkevich, Doradca EURES, Dolnośląska WK OHP

Źródła:

https://www.europarl.europa.eu
https://www.dft.gov.uk/dvla
https://www.gov.pl/web/wielkabrytania
https://www.euractiv.pl/eu2you/wielka_brytania
https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/kursy/kursya.html
https://www.businessinsider.com.pl/ 
https://www.gov.pl/web
https://www.england.pl
https://www.justlanded.com
https://odyseusz.msz.gov.pl/
https://www.gov.pl/web/wielkabrytania/informacje-dla-podrozujacych
https://www.sprachcaffe.com/polski/przewodnik/anglia.htm
https://www.monito.com/pl/wiki/najnizsza-krajowa-uk
https://www.tuc.org.uk/prawa-pracownicze-w-wielkiej-brytanii
https://www.gov.uk/income-tax-rates
https://www.gov.pl/web/wielkabrytania/praca-i-pobyt
www.gov.uk/apply-to-come-to-the-uk,
www.gov.uk/government/publications/uk-points-based-immigration-system-further-details-statement