Ginące zawody w Polsce. Co warto o nich wiedzieć?

Ginące zawody to takie profesje, które stopniowo zanikają lub są coraz rzadziej wykonywane, głównie ze względu na rozwój technologii, automatyzację, zmiany społeczne, gospodarcze lub kulturowe. W przeszłości wiele z tych zawodów miało duże znaczenie, lecz obecnie są mniej potrzebne, a często zastępowane przez nowoczesne maszyny, technologie lub inne sposoby wykonywania pracy.

Odpowiadając na pytanie, dlaczego tak się stało, można jasno stwierdzić, że produkty wytwarzane fabrycznie są znacznie tańsze i dziś łatwiej dostępne, niż chociażby 20 lat temu, co wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania na ręcznie tworzone lub naprawiane wyroby.

Dziś naprawa bielizny jest nieopłacalna – zamiast tego wybieramy nowe produkty i nikt z nas nie myśli o tym, aby reperować tę podartą czy zniszczoną. Spadek zainteresowania tradycyjnymi usługami rzemieślniczymi powoduje, że rzemieślnicy zamykają swoje warsztaty i szukają innego zajęcia.

W dzisiejszych czasach większość z nas nawet nie wie, czym zajmował się folusznik albo tkacz.

Jakie jeszcze są stare zawody, których już nie ma lub są bardzo rzadko wykonywane w Polsce i zagrożone wyginięciem?

Warto wspomnieć o ludwisarzu, który był zawodem rzemieślniczym specjalizującym się w odlewaniu przedmiotów z metali, najczęściej z brązu lub mosiądzu. Zajmował się wytwarzaniem dzwonów, armat, posągów, a także innych artystycznych i użytkowych przedmiotów. Była to kunsztowna dziedzina rzemiosła, która wymagała zarówno umiejętności technicznych, jak i artystycznych. Tradycyjne ludwisarstwo jest dziś rzadkością, ale wciąż istnieją warsztaty, które produkują dzwony i artystyczne odlewy.

Wśród ginących zawodów na pewno znajdziemy też bednarstwo. Bednarze to osoby, które dawniej wytwarzały drewniane beczki, kadzie czy wiadra, dziś wykonują swoje rzemiosło głównie na potrzeby przemysłu spożywczego. Ich wyroby zostają wykorzystane do leżakowania wina, kiszenia ogórków czy kapusty. Tradycyjna produkcja naczyń drewnianych staje się coraz rzadsza, dlatego jest to zawód, któremu grozi wyginięcie.

Tkactwo to następny zawód, który zastąpiła maszynowa produkcji tkanin. Kiedyś odgrywał kluczową rolę w produkcji ubrań, dekoracji, a także tekstyliów użytkowych, takich jak dywany czy firany.

Rzemiosło wciąż cenione, którego charakter uległ znaczącej przemianie i można zaliczyć je do ginących to kowalstwo. Niegdyś kowale zajmowali się nie tylko podkuwaniem koni, ale także tworzeniem narzędzi, broni czy elementów codziennego użytku. Obecnie ich praca skupia się głównie na wytwarzaniu ozdobnych balustrad, bram czy mebli artystycznych.

Zawód niezwykle popularny w przeszłości to również kaletnik. Kiedyś wyroby skórzane odgrywały kluczową rolę w codziennym życiu, zarówno praktycznym, jak i dekoracyjnym. Wiek XIX przyniósł masową produkcję skórzanych wyrobów, co zmniejszyło zapotrzebowanie na ręczne kaletnictwo, lecz w ostatnich latach zyskuje ono na popularności wśród miłośników rękodzieła.

Do zawodów zagrożonych wyginięciem należą również zawody takie jak: zegarmistrz, introligator, zdun czy pucybut. Każdy z nich wymagał unikalnych umiejętności, które dziś
nie są już tak potrzebne. Zegarmistrzowie tracą klientów przez popularność tanich zegarków elektronicznych, a zduni znajdują zajęcie głównie przy renowacji pieców kaflowych i budowie kominków.

Czy można uratować stare rzemiosła? Jest na to sposób!

Dziś wyroby rękodzielnicze stają się coraz bardziej cenione, szczególnie wśród osób poszukujących produktów unikalnych i wysokiej jakości, więc jeśli lubisz rękodzieło, jest ono twoją pasją, możesz założyć swoją małą firmę, dzięki której ginące zawody zyskują szansę
na przetrwanie.

Ręcznie wykonywane produkty są droższe niż ich masowo produkowane odpowiedniki, lecz wciąż znajdują swoich odbiorców, dlatego jest to szansa dla ciebie na udany biznes.

Współcześni rzemieślnicy to artyści, których prace łączą tradycję z nowoczesnością, oferując klientom unikalne produkty o wysokiej wartości estetycznej i użytkowej.

Stanie się rzemieślnikiem wymaga połączenia umiejętności technicznych, kreatywności i pasji. Zacznij od prostych projektów i z czasem podejmuj się bardziej skomplikowanych wyzwań. Tworząc, nie bój się eksperymentować z formą, materiałami czy technikami.

Tworzenie wyjątkowych przedmiotów to jedno, ale ważne jest także, aby inni dowiedzieli się o twojej pracy, więc regularnie dokumentuj swoje projekty. Dobre zdjęcia prac to podstawa w budowaniu wizerunku. Wykorzystaj Instagram, Pinterest czy Facebook, by prezentować swoje dzieła i docierać do nowych odbiorców.

Stanie się rzemieślnikiem to nie tylko sposób na rozwijanie kreatywności, ale również szansa na życie zgodne z pasją.

Autor: Katarzyna Kalinowska – Doradca EURES