Rozwój i samodzielność, czyli wychowanie poprzez pracę - Artykuł

W literaturze naukowej istnieje pojęcie pedagogiki pracy. Jest to dział pedagogiki zajmujący się m.in. wychowawczym wpływem pracy na człowieka. Jednak nie trzeba omawiać naukowo tego zagadnienia, być pedagogiem ani socjologiem, by wysnuć wniosek o pozytywnym wpływie pracy na młodych ludzi. Ochotnicze Hufce Pracy od lat opierają się na tej idei, wierząc, że nauka praktycznego zawodu przynosi korzyści nie tylko w postaci wykształcenia i odnalezienia się na rynku pracy, ale też działa wychowawczo i pomaga odnaleźć się w społeczeństwie. Właśnie dlatego Ochotnicze Hufce Pracy pomagają m.in. młodzieży nieco zagubionej – mającej problemy z nauką, w rodzinie czy w środowisku rówieśniczym. Praktyczna nauka zawodu poprzez pracę u lokalnych pracodawców daje młodym ludziom narzędzia do poznania siebie, swoich słabych i mocnych stron, a także odnalezienia się w społeczeństwie.

Rozwój kompetencji miękkich

Dzięki pracy młodzi ludzie zyskują wiele przydatnych kompetencji na rynku pracy. Oprócz nauki tzw. kompetencji twardych, czyli konkretnych umiejętności potrzebnych w danym zawodzie (np. obsługa komputera czy specjalistycznych narzędzi i maszyn), w trakcie uczęszczania na praktyki zawodowe uczestnicy OHP wyrabiają w sobie tzw. kompetencje miękkie. Związane są one z tym, jak zachowujemy się na co dzień i w jaki sposób organizujemy pracę. Mowa np. o:

• samodzielności,
• dobrej organizacji pracy,
• kreatywności,
• kulturze osobistej.

W kontakcie z pracodawcą, współpracownikami czy klientami pracownik (w tym wypadku np. uczeń szkoły branżowej i pracownik młodociany w jednym) musi nauczyć się wyżej wymienionych zachowań, by odpowiednio odnaleźć się w miejscu pracy i nauki.

Kompetencje społeczne

Wartymi wyodrębnienia kompetencjami miękkimi są kompetencje społeczne, których młodzi ludzie uczą się dzięki pracy. Mowa tu oczywiście o wszystkich umiejętnościach związanych z kontaktowaniem się z drugim człowiekiem. Są nimi np.:

• umiejętność współpracy,
• komunikatywność,
• zdolność radzenia sobie ze stresem,
• asertywność,
• umiejętność autoprezentacji.

Jak widać na powyższych przykładach młody człowiek, stając się pracownikiem młodocianym w trakcie nauki zawodu, zyskuje nie tylko konkretne umiejętności związane z daną profesją. Nabywa też szereg kompetencji cenionych na rynku pracy, a także pozwalających mu stać się po prostu zaradnym i samodzielnym człowiekiem.

Budowanie pewności siebie

Stojąc w obliczu wyzwań w pracy, młodzi ludzie odnajdują swoje mocne strony i zaczynają lepiej poznawać samych siebie. Jeśli wybór zawodu okazuje się trafny i młody człowiek uczy się nowych rzeczy i staje się w nich coraz lepszy, pomaga mu to w budowaniu pewności siebie. Nic tak nie dodaje wiary w siebie niż to, że robimy coś dobrze.

Co jeszcze daje praca młodym ludziom?  

Warto wspomnieć o szeregu innych pozytywnych aspektów pracy.

• Własne pieniądze. Pracownicy młodociani w trakcie nauki zawodu otrzymują comiesięczne wynagrodzenie. Również nastolatki czy dorośli już młodzi ludzie, którzy uczą się w szkołach ogólnokształcących, ale np. dorabiają w weekendy czy sezonowo, doceniają na pewno posiadanie własnych pieniędzy. Uczą się też je szanować i odpowiedzialnie nimi dysponować.
• Docenianie wolnego czasu. Osoby, które zaczynają swoją przygodę na rynku pracy muszą zmierzyć się z zarządzaniem czasem. Wielu młodych ludzi zaczyna wtedy bardziej doceniać czas wolny i rozsądniej go wykorzystywać. Chociaż oczywiście nie jest idealnie – badania mówią (Raport Nastolatki 3.0), że młodzież codziennie spędza kilka godzin online. Trudno sobie wyobrazić, że młodzi ludzie nauczą się innego sposobu spędzania wolnego czasu, gdy nagle pójdą do pracy. I w tym miejscu otwiera się pole dla rodziców, którzy nauczeni własnym doświadczeniem, mogą podpowiedzieć młodym pracownikom, w jaki sposób efektywnie odpoczywać.
• Rozwój. Rozpoczęcie kariery zawodowej wiąże się z często z koniecznością samodoskonalenia się. Nauka coraz bardziej zaawansowanych umiejętności w danym zawodzie, nowinki techniczne, większe wymagania klientów – to wszystko sprawia, że pracując trzeba nieustannie się uczyć. Zatem dla zaangażowanego pracownika ciągły rozwój gwarantowany.

Wsparcie rodziców

Rozpoczęcie pierwszej pracy, czy to w trakcie nauki zawodu, czy tak po prostu, nie dla każdego młodego człowieka będzie łatwym i przyjemnym doświadczeniem. Niektórzy mogą odczuwać dyskomfort z powodu zmiany stylu życia – czas beztroski częściowo mija, zaczynają się „szara codzienność” i obowiązki. Warto w takich momentach wspierać swoje nastoletnie czy dorosłe już dzieci, wskazując im korzyści z pracy jako motywację oraz podpowiadać, w jaki sposób można lepiej zarządzać codziennym czasem.

Praca odgrywa kluczową rolę w życiu młodych ludzi, stanowiąc fundament ich rozwoju osobistego i zawodowego. Dzięki niej zdobywają nie tylko umiejętności praktyczne i doświadczenie, ale również uczą się odpowiedzialności, samodyscypliny oraz współpracy z innymi. Właściwe podejście do pracy kształtuje ich charakter, pozwala odkryć pasje i cele życiowe, a także buduje pewność siebie i poczucie własnej wartości. Ostatecznie, praca staje się nie tylko źródłem utrzymania, ale także narzędziem, które pomaga młodym ludziom realizować swoje marzenia i aspiracje, prowadząc ich ku pełnemu, satysfakcjonującemu życiu.

Autor: Joanna Buharewicz