Wykaz prac wzbronionych młodocianym - artykuł

Co to jest wykaz prac wzbronionych?

Pracowników młodocianych nie wolno zatrudniać do wykonywania prac wzbronionych. (art.204  Kodeksu Pracy) Rodzaje prac, których młodociani nie mogą wykonywać, ujęte są w wykazie. (załącznik 1 do Rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac)

Wykaz prac wzbronionych uwzględnia prace, które:

• wiążą się z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała albo zagrażają prawidłowemu rozwojowi psychicznemu,
• narażają na szkodliwe działanie czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych,
• stwarzają zagrożenia wypadkowe[1].

Przepisy prawne doprecyzowują, że pracodawca może zatrudnić pracownika młodocianego przy niektórych rodzajach prac wzbronionych, jeżeli jest to potrzebne do przygotowania zawodowego, które ma on odbywać.  Musi wówczas zadbać o bezpieczeństwo i stworzyć warunki zapewniające szczególną ochronę zdrowia młodocianego przy wykonywaniu tych prac. (załącznik nr 2 do Rozporządzenia określa taki rodzaj prac wzbronionych, które młodociany może wykonywać)

Zatrudnianie przy pracach wzbronionych, które mogą być wykonywane w zakresie przygotowania zawodowego przez młodocianego, który ukończył 16 lat, ma także ograniczać się tylko do zapoznania go z czynnościami podstawowymi, niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego i nie może mieć charakteru pracy stałej.

Pracodawca powinien zapewnić ochronę zdrowia pracowników młodocianych i w związku z tym ma on obowiązek sporządzić wykaz prac wykonywanych w jego zakładzie pracy, które są im zabronione oraz prac, przy których zezwala się na zatrudnienie osób niepełnoletnich w celu odbycia przygotowania zawodowego.

Wykaz prac wzbronionych i stanowiska pracy, na których są wykonywane te prace, pracodawca powinien umieścić w widocznym miejscu w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudnieni pracownicy młodociani. Należy wskazać tylko te rodzaje prac, które są faktycznie wykonywane w tym zakładzie pracy. Ustalanie wykazu prac wzbronionych młodocianym powinno odbywać się z udziałem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi. (§ 5 Rozporządzenia w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac)

Prace lekkie a wykaz prac wzbronionych

Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu prac lekkich, czyli takich, które nie utrudnią wypełniania obowiązku szkolnego i nie spowodują zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego. (art. 200 Kodeksu Pracy) Pracodawca przed zatrudnieniem, po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy, powinien określić wykaz prac lekkich, który nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym. (art. 204 Kodeksu Pracy)

Umowa zlecenie i wykaz prac wzbronionych

Jeżeli praca ma charakter etatowy, pracodawca powinien zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę, a nie umowę cywilnoprawną. Jednak w przypadku zatrudnienia osoby młodocianej w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w ramach umowy zlecenia lub na innej podstawie niż stosunek pracy, pracodawca również ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy. (art. 304 K.P.) W stosunku do młodocianego, z którym zawarta jest umowa cywilnoprawna, pracodawca powinien stosować art.200 § 1 Kodeksu Pracy. Oznacza to, że prace powinny ograniczać się do prac lekkich, tak samo, jak w przypadku umowy o pracę zawartej z młodocianym w celu wykonywania takich prac. W takiej sytuacji pracodawca powinien sporządzić wykaz prac lekkich i również uwzględnić przy tym wykaz prac wzbronionych.

Jeśli jesteś pracodawcą, który chce zatrudnić pracownika młodocianego w celu przygotowywania zawodowego lub przy wykonywaniu prac lekkich na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej albo z innego tytułu, musisz uwzględnić wykaz prac wzbronionym młodocianym i określając obowiązki dla takiego pracownika stosować się też do wykazu niektórych prac wzbronionych, przy których młodociani mogą pracować.

Autor: Sylwia Gąsowska

Źródła:

Kodeks Pracy

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

https://www.pip.gov.pl/dla-pracodawcow/porady-prawne/zatrudnianie-pracownikow-mlodocianych

Wyjaśnienia przepisów dotyczących zatrudniania młodocianych w Polsce (GIP) z dnia 14 października 2019 r.