Finlandia

Informator na temat warunków życia i pracy w Finlandii

 

Informacje ogólne, czyli co o Finlandii powinieneś wiedzieć przed wyjazdem

Finlandia, znana również jako Republika Finlandii, jest zaliczana do grupy najbogatszych krajów Unii Europejskiej. Wzrost gospodarczy opiera się głównie na sukcesach przemysłu eksportowego. Do najważniejszych dziedzin przemysłowych zalicza się przemysł elektroniczny, metalowy oraz drzewny i papierniczy. W szybkim tempie wzrasta znaczenie działalności usługowej. Wraz ze starzeniem się ludności rośnie zapotrzebowanie na usługi.

Jeżeli myślisz o wyjeździe do Finlandii w poszukiwaniu pracy, warto, abyś wcześniej zapoznał się z kilkoma przydatnymi informacjami dotyczącymi tego kraju.

Finlandia położona jest w Europie Północnej i liczy 5,4 milionów mieszkańców. 10% powierzchni kraju stanowią jeziora, zaś 69% lasy, co czyni Finlandię najbardziej zalesionym krajem Europy.

Finlandia graniczy ze Szwecją, Norwegią i z Rosją, a jej stolicą są Helsinki. W Finlandii obowiązują dwa języki urzędowe: fiński i szwedzki. Języka fińskiego, który należy do języków ugro-fińskich, używa zdecydowana większość mieszkańców, zaś szwedzkiego 5,6% społeczności. Na północy kraju, w Laponii, zamieszkuje około 7000 Lapończyków. Około jedna czwarta z nich używa języków lapońskich jako ojczystych. W urzędach, restauracjach i miejscach publicznych nie ma problemów z porozumieniem się w języku angielskim.

Od 1 marca 2002 roku oficjalną walutą Finlandii jest euro (€).

Finlandia jest republiką parlamentarną oraz krajem członkowskim Unii Europejskiej od 1995 roku. Funkcję głowy państwa sprawuje prezydent, który jest wybierany na sześcioletnią kadencję w wyborach powszechnych.

Państwo podzielone jest na 6 prowincji: Finlandię Południową, Finlandię Zachodnią, Finlandię Wschodnią, Oulu, Laponię i Wyspy Alandzkie. Ponadto od 1 stycznia 2010 roku Finlandia podzielona jest na 20 regionów (maakunta), 72 subregiony oraz 342 gminy (kunta).

W Finlandii panuje wolność wyznaniowa. Oficjalnym wyznaniem państwa jest wiara luterańska i prawosławna. W kraju działają również parafie i wspólnoty wyznania katolickiego, żydowskiego i muzułmańskiego.

Klimat w Finlandii jest zróżnicowany. Południowa część Finlandii leży w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego przejściowego. Natomiast północ jest w zakresie klimatu okołobiegunowego subpolarnego. Średnie temperatury lipca na południu wynoszą od +17 do +18°C i od +14 do +15°C na północy. W styczniu średnie temperatury wynoszą -2°C na Wyspach Alandzkich, -4°C na południowym wybrzeżu, w środkowej części kraju od -8 do -10°C i -14°C na północy. Okres zimowy występuje zwykle od połowy grudnia do końca marca na Wyspach Alandzkich, od końca listopada do końca marca na południowym wybrzeżu, od połowy listopada do połowy kwietnia w środkowej Finlandii i od końca października do końca kwietnia na północy. Temperatury powyżej +30°C zdarzają się rzadko i nie występują w każdym roku. Okres bez przymrozków trwa od końca kwietnia do połowy października na Wyspach Alandzkich, na południu kraju od początku maja do końca września, na północy od początku czerwca do końca sierpnia, choć sporadycznie przymrozki mogą występować także w lipcu. Średnie roczne opady w Helsinkach wynoszą 650 mm, a największe ich natężenie przypada na sierpień.

 

Praca w Finlandii

Fiński rynek pracy jest niewielki. Istnieją jednak sektory (np. opieka zdrowotna, przemysł budowlany i metalurgiczny), w których wciąż istnieje zapotrzebowanie na pracowników. Poszukiwanie pracy zaleca się rozpocząć przed przyjazdem do Finlandii, gdyż jej znalezienie na miejscu jest niejednokrotnie bardzo trudne. W większości przypadków do wykonywania pracy konieczna jest przynajmniej komunikatywna znajomość języka angielskiego. Od osób podejmujących zatrudnienie związane z wykonywaniem pracy umysłowej zasadniczo wymaga się przynajmniej podstawowej znajomości języka fińskiego lub szwedzkiego i dobrej znajomości języka angielskiego. Przed podjęciem decyzji o emigracji należy też pamiętać, że znajomość języka angielskiego lub fińskiego będzie niezbędna w wielu dziedzinach życia w związku z koniecznością załatwienia rozmaitych spraw.

Oferty pracy zamieszczone są na stronach fińskiego Biura Zatrudnienia (www.mol.fi) oraz Europejskich Służb Zatrudnienia EURES (http://eures.europa.eu).

Ambasada RP przestrzega przed  nieuczciwymi ofertami pracy, w szczególności polegającymi na handlu obnośnym, który jest w Finlandii zabroniony. Przypominamy, że podejmowanie pracy bez zawarcia stosownej umowy jest niezgodne z prawem. Osoby podejmujące nielegalne zatrudnienie ryzykują wejście w konflikt z fińskim prawem, a także pozbawiają się możliwości ochrony swoich praw przez powołane do tego instytucje.   

 

Podjęcie i świadczenie pracy

Obywatele RP mogą podejmować pracę w Finlandii bez dodatkowego zezwolenia. Po znalezieniu i podjęciu pracy należy zarejestrować pobyt w biurze służby migracyjnej (Migri, www.migri.fi) w miejscu zamieszkania oraz w miejscowym urzędzie podatkowym.

Warunki pracy normują w szczególności: ustawa o umowach o pracę (Työsopimuslaki, 55/2001) oraz ustawa o dorocznym urlopie (Vuosilomalaki, 162/2005). Bliższe informacje dotyczące podstawowych norm pracy zawarte są na stronie internetowej inspekcji pracy: https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship.    

W wielu przedsiębiorstwach normy prawa pracy regulowane są korzystniejszymi układami zbiorowymi, dlatego nie jest możliwe podanie jednakowych i powszechnie obowiązujących norm prawa pracy dla każdego typu kontraktu.

Zgodnie jednak z ogólnymi zasadami prawa pracy umowa o pracę może być w Finlandii zawarta pisemnie (w postaci papierowej lub elektronicznej) lub ustnie. Jeżeli umowa nie została zawarta na piśmie, obowiązkiem zatrudniającego jest przedstawienie pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia. Co do zasady jednak zdecydowanie zaleca się zawieranie umów na piśmie. Umowa może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Umowa zawarta na czas określony wygasa po dacie, na jaki została zawarta, lub gdy została zakończona praca, będąca treścią zobowiązania. Zabronione jest zawieranie z inicjatyw pracodawcy umów na czas określony, jeśli istnieją przesłanki do stwierdzenia, że ze względu na charakter powierzanej pracy zawarcie umowy na czas określony jest formą obejścia korzystnych dla pracownika gwarancji ochronnych, związanych z pracą na podstawie umowy na czas nieokreślony. Wystąpienie przedmiotowych przesłanek stwierdza sąd pracy na wniosek pracownika.

Okres próbny nie może być dłuższy niż cztery miesiące. Jeżeli pracodawca zapewnia pracownikowi kurs przyuczający do zawodu i kurs ten trwa nieprzerwanie ponad cztery miesiące, dopuszczalny okres próbny może zostać wydłużony do sześciu miesięcy.
W przypadku umowy na czas określony nieprzekraczający ośmiu miesięcy, okres próbny nie może był dłuższy od połowy tego okresu. Podczas okresu próbnego obie strony mają prawo do zerwania stosunku pracy, przy czym wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę nie może opierać się na nieodpowiednich lub dyskryminacyjnych przesłankach.

Obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie norm bezpieczeństwa i higieny pracy oraz informowanie pracodawcy o wszelkich usterkach sprzętu oraz ryzyku związanym z użytkowaniem narzędzi pracy. Wypada podkreślić, że używanie narzędzi pracy niezgodnie z ich przeznaczeniem lub z zasadami BHP może pozbawić pracownika możliwości dochodzenia odszkodowania z tytułu poniesionego uszczerbku na zdrowiu, będącego konsekwencją wypadku przy pracy. Pracownik co do zasady nie może także podejmować pracy w firmie konkurencyjnej lub ujawniać tajemnicy zawodowej lub handlowej, obowiązującej go w związku z podjęciem pracy w określonej firmie.

Pracownikowi przysługuje 2,5 dnia urlopu wypoczynkowego za każdy miesiąc przepracowany w pełnym roku rozliczeniowym, który na potrzeby spraw urlopowych liczony jest od 1 kwietnia do 31 marca kolejnego roku. Jeżeli przed końcem roku rozliczeniowego stosunek pracy trwał krócej niż jeden rok (nieprzerwanie), pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 2 dni za każdy przepracowany miesiąc.

Zgodnie z fińskimi regulacjami osoba, której pracodawca nie wypłacił zaległego wynagrodzenia – w tym za okres, w którym dana osoba pozostawała na zwolnieniu lekarskim – może zażądać od pracodawcy w formie pisemnej wywiązania się z tego obowiązku, wskazując termin wypłaty (np. siedem dni). Po bezskutecznym upływie tego terminu istnieje możliwość wniesienia sprawy do sądu. Innym środkiem jest złożenie wniosku o przeprowadzenie kontroli przestrzegania praw pracowniczych w zakładzie pracy do inspekcji bezpieczeństwa pracy (Työsuojeluhallinto), która może stwierdzić naruszenia w tym zakresie i wnioskować o przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz nałożyć na pracodawcę karę.

 

Przed wyjazdem do Finlandii pamiętaj o…

Zanim zdecydujesz się na wyjazd do Finlandii warto wcześniej zapoznać się z warunkami życia oraz obyczajami tego kraju. Ponadto trzeba sprawdzić jakie oferty pracy są obecnie dostępne na rynku. Na stronach www.workinfinland.fi, www.eures.europa.eu, www.infopankki.fi znajdziesz wszechstronne informacje o życiu zawodowym w Finlandii, wolnych miejscach pracy i przedsiębiorczości. Portal EURES oferuje również wiele innych informacji.

Wskazane jest także pomyślenie przed wyjazdem o podjęciu kursu językowego i podszkoleniu umiejętności komunikowania się w języku fińskim.

Pamiętaj żeby sprawdzić, czy wykonywanie twojego zawodu jest uregulowane przepisami i czy musisz wystąpić do przedstawicieli władz o przyznanie prawa do wykonywania swojego zawodu. Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.oph.fi/tutkintojentunnustaminen.

Bezpośrednio przed wyjazdem pamiętaj o zabraniu ze sobą następujących rzeczy:

• Ważny paszport lub dowód osobisty.

• Curriculum Vitae (CV), list motywacyjny, referencje z ostatnich miejsc pracy, kserokopie dyplomów akademickich i certyfikaty kursów przetłumaczone na język fiński. Dodatkowo pamiętaj, aby dyplomy akademickie i certyfikaty kursów przetłumaczyć u tłumacza przysięgłego.

• CV i list motywacyjny w wersji elektronicznej, by móc je ewentualnie modyfikować i uzupełniać.

• Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ - bezpłatną kartę, którą otrzymasz po wypełnieniu wniosku w Oddziale Wojewódzkim lub Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzięki karcie w nagłej sytuacji będziesz mógł skorzystać z pomocy placówek medycznych.

• Listę adresów i telefonów polskich placówek dyplomatycznych.

• Odpowiednią sumę pieniędzy, która wystarczy do pierwszej wypłaty lub na powrót do domu, jeśli to będzie konieczne.

• Rozmówki fińskie, ewentualnie angielskie.

 

Finlandia - zasady wjazdu

Od 1 lutego 2022 r. Finlandia nie prowadzi kontroli na granicach wewnętrznych, ale wszystkich przyjezdnych obowiązują nadal specjalne przepisy ustawy o chorobach zakaźnych.

Kontrole na granicach wewnętrznych zostały zniesione, co oznacza, że wjazd z krajów UE i Schengen m.in. z Polski jest możliwy bez ograniczeń i dodatkowych wymagań.

Przy wjeździe z krajów trzecich np. Wielkiej Brytanii, Rosji czy Turcji (z wyjątkiem krajów z tzw. zielonej listy) konieczne jest posiadanie zaświadczenia pełnego cyklu szczepień lub zaświadczenia przebycia zakażenia Covid-19 w ciągu ostatnich 6 miesięcy (ewentualnie zaświadczenia przebycia zakażenia i otrzymania jednej dawki szczepienia).

Wszyscy pasażerowie przybywający do Finlandii są jednak nadal zobowiązani przestrzegać przepisów dotyczących obowiązkowych badań lekarskich i przedstawienia wymaganych zaświadczeń zgodnie z ustawą o chorobach zakaźnych.

Podróżny musi posiadać jedno z tych zaświadczeń: zaświadczenie szczepienia, zaświadczenie o wyzdrowieniu z COVID-19 lub zaświadczenie o negatywnym wyniku testu (nie starsze niż 72 godziny przed wjazdem). Pasażerowie, którzy nie posiadają żadnego z wymienionych certyfikatów, mogą zostać skierowani na test na COVID-19 i muszą zastosować się do zaleceń władz sanitarnych.

Powyższe wymagania dotyczą osób urodzonych w 2006 roku lub wcześniej.

Kraje tranzytowe, linie lotnicze i przewoźnicy promowi mogą posiadać własne wymagania dotyczące testów i potrzebnych certyfikatów zdrowotnych.

 

Dodatkowe informacje

Więcej informacji na temat zasad przekraczania granicy – fińska Straż Graniczna: https://raja.fi/en/guidelines-for-border-traffic-during-pandemic, email rajavartiolaitos@raja.fi, infolinia +358 295 420100

Wskazówki dotyczące kontroli zdrowotnej na granicy, w tym wymaganych testów, certyfikatów oraz zasad samoizolacji można znaleźć:

- na stronie Fińskiego Instytutu Zdrowia i Opieki Społecznej,

- pod numerem telefonu + 358 295 535 535,

- poprzez oficjalnie rekomendowaną aplikację FINENTRY (m.in. w języku angielskim, francuskim i rosyjskim) (dla Laponii - LAPLANDENTRY).

 

Warunki życia w Finlandii

Finlandia mieści się w czołówce pod względem najwyższych kosztów utrzymania wśród krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

 

Zakwaterowanie

Większość Finów, około 70%, posiada domy własnościowe. Ceny mieszkań różnią się znacznie w różnych częściach kraju. Znalezienie mieszkania do wynajęcia w rozsądnej cenie może być procesem powolnym, szczególnie w dużych miastach. Średni czynsz w 2019 r. wyniósł 15,2 EUR/m², a w Metropolii Helsinek 19,8 EUR/m². Czynsz za metr kwadratowy jest wyższy w przypadku kawalerek. Cena zakupu domów w starych blokach mieszkalnych we wrześniu 2019 r. wynosiła średnio 2081 EUR/m² dla całej Finlandii i 3616 EUR/m² w obszarze metropolitalnym Helsinek.

Umowę najmu i ewentualne zmiany do niej warto sporządzić na piśmie. Czynsz najmu jest zwykle płatny z góry w okresach miesięcznych. Wynajmujący może zażądać z góry kaucji w wysokości nieprzekraczającej trzymiesięcznego czynszu. Okres wypowiedzenia najmu mieszkania wynosi jeden pełny miesiąc kalendarzowy. Okres wypowiedzenia liczony jest od ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, w którym agent wynajmującego otrzymał wypowiedzenie. Umowa najmu krótkoterminowego może zostać wypowiedziana tylko w szczególnych przypadkach.

Osoby niebędące obywatelami Finlandii mogą swobodnie kupować nieruchomości lub udziały w fińskiej spółce mieszkaniowej. Domy często kupuje się, oszczędzając lub zaciągając kredyt mieszkaniowy z terminem płatności co najmniej od 10 do 20. Oferta kupna udziału w spółce mieszkaniowej jest potwierdzana gotówką lub ratami. Co do zasady nie jest możliwe wycofanie oferty kupna domu bez ponoszenia kosztów. Zakup domu potwierdza akt własności, którego po dwa egzemplarze sporządzają sprzedający i kupujący. Kupujący musi zapłacić podatek od przeniesienia własności w ciągu dwóch miesięcy od daty sprzedaży (w przypadku sprzedaży między dwiema osobami fizycznymi), w dniu sprzedaży (w przypadku sprzedaży za pośrednictwem pośrednika w obrocie nieruchomościami) lub w ciągu dwóch miesięcy od daty przeniesienia prawo własności (dla nowych domów). Kupujący po raz pierwszy w wieku od 18 do 39 lat nie muszą płacić podatku od przeniesienia własności, jeśli dom jest używany jako własny dom, a kupujący nie posiadał wcześniej domu ani połowy domu.

Alternatywą dla wynajmu lub kupna domu jest prawo do zajmowania lokalu. Prawo do zamieszkania powstaje po podpisaniu umowy o użytkowanie i zapłaceniu części ceny zakupu lokalu tytułem opłaty za prawo do zamieszkania. W okresie takiego użytkowania należy również uiszczać miesięczną opłatę za użytkowanie. Właściciel domu nie może wypowiedzieć umowy najmu. Osoba posiadająca prawo do zamieszkania może sprzedać prawo do zamieszkania lub przenieść się z jednego domu do drugiego. Samego domu nie można kupić. Domy w układzie prawa własności dostępne są w największych miastach.

Istnieje również możliwość nabycia częściowego domu. W tym przypadku mieszkaniec kupuje określoną część domu (15%) i płaci czynsz. W późniejszym etapie istnieje możliwość zakupu przez mieszkańca całego domu. 

 

Transport

Najwygodniejszym sposobem dotarcia do Finlandii z zagranicy jest samolot. Lotnisko w Helsinkach ma połączenia z największymi miastami w Finlandii. Ceny lotów krajowych spadły w ostatnich latach i już taniej jest lecieć do północnej Finlandii niż jechać pociągiem.

Finlandia posiada wydajną sieć kolejową między głównymi miastami. Podróże między mniejszymi skupiskami ludności mogą odbywać się autokarami dalekobieżnymi. Jednak rozkłady jazdy autokarów i autobusów zostały w ostatnich latach skrócone, więc bardziej praktyczne jest posiadanie samochodu na obszarach wiejskich.

W miastach, zwłaszcza w Obszarze Metropolitalnym Helsinek, można również obejść się bez samochodu. Ogólnie rzecz biorąc, plastikowa karta autobusowa służy do płacenia za transport lokalny. Można ją uzyskać w miejskim biurze transportu publicznego. Bilety jednorazowe można kupić u kierowcy lub w kioskach. Cena pojedynczego biletu na komunikację miejską waha się od 2 do 3 EUR w zależności od miasta.

Fińska Agencja Transportu i Komunikacji zajmuje się rejestracją i kontrolą pojazdów. Odpowiada również za prawa jazdy i egzaminy na prawo jazdy. Możesz także prowadzić samochód w Finlandii, jeśli posiadasz unijne prawo jazdy wydane przez inne państwo członkowskie UE. Na autostradach nie ma opłat.

 

Opieka zdrowotna 

W Finlandii zarówno sektor publiczny, jak i prywatny oferują wysokiej jakości usługi zdrowotne. W sektorze publicznym podstawową opiekę szpitalną zapewniają ośrodki zdrowia prowadzone przez gminy. Prawie każda gmina ma co najmniej jeden ośrodek zdrowia. Publiczna opieka specjalistyczna jest obowiązkiem szpitali gminnych lub państwowych.

Z publicznych usług opieki zdrowotnej mogą korzystać osoby zamieszkałe w gminie w Finlandii. Gmina zamieszkania jest zarejestrowana przez Agencję Usług Danych Cyfrowych i Ludności. W Finlandii osoba posiadająca ubezpieczenie zdrowotne otrzymuje kartę „Kela” z fińskiego zakładu ubezpieczeń społecznych (Kela).

Obywatele innych państw członkowskich UE i Szwajcarii przebywający czasowo w Finlandii również mają prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej, jeśli posiadają Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. O kartę należy wystąpić przed wyjazdem do organu ds. zdrowia w swoim kraju ojczystym. Zgłaszając się na leczenie należy okazać dowód osobisty oraz kartę ubezpieczenia zdrowotnego. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego uprawnia posiadacza do korzystania z publicznej służby zdrowia w Finlandii w takiej samej cenie jak Finowie. Celem karty jest zapewnienie leczenia obcokrajowcom mieszkającym w Finlandii, na przykład w przypadku ostrej choroby lub w przypadkach, gdy istniejąca choroba przewlekła wymaga natychmiastowego leczenia. Jeśli jednak głównym celem pobytu w Finlandii jest leczenie w Finlandii, karta nie pokryje kosztów leczenia.

Więcej informacji na temat ubezpieczenia zdrowotnego można uzyskać w Centrum Spraw Międzynarodowych firmy Kela lub na jej stronie internetowej pod adresem https://www.eu-terveydenhoito.fi/.

Opłaty za ośrodki zdrowia różnią się w zależności od gminy. Po osiągnięciu określonego limitu nie są już naliczane opłaty za spotkanie w danym roku kalendarzowym.

Sektor prywatny oferuje usługi zdrowotne i opiekę szpitalną w największych gminach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwróci część opłat pobieranych przez prywatnych usługodawców, jeśli klient posiada kartę Kela lub Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Wniosek
o zwrot należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ciągu sześciu miesięcy.

Leki są sprzedawane tylko w aptekach. 

 

System edukacji

Fiński system edukacji podzielony jest na etapy. System edukacji składa się z edukacji podstawowej, która zapewnia wykształcenie ogólne. Wykształcenie średnie, które następuje po szkoleniu podstawowym i szkolnictwa wyższego. Kształcenie dorosłych jest również dostępne na wszystkich poziomach. Z reguły podstawową edukację zapewniają gminne szkoły podstawowe. Finlandia ma również około 40 prywatnych szkół podstawowych/średnich. Do szkół prywatnych należą szkoły Steiner, szkoły religijne i niektóre szkoły oferujące nauczanie w języku innym niż fiński.

Edukacja w Finlandii jest zasadniczo bezpłatna na wszystkich poziomach prowadzących do uzyskania kwalifikacji przez obywateli Finlandii i obywateli UE/EOG. Mogą jednak zostać poniesione koszty związane z warsztatami, podróżą, zakwaterowaniem, materiałami do nauki, opieką zdrowotną i opłatami za członkostwo w stowarzyszeniach studenckich. Od 1 sierpnia 2017 r. wszystkie osoby rozpoczynające studia w Finlandii spoza UE/EOG objęte są opłatami za studia.

Edukacja jest obowiązkowa dla każdego dziecka mieszkającego na stałe w Finlandii. Obowiązek szkolny rozpoczyna się w roku, w którym dziecko kończy siedem lat. Edukacja podstawowa jest zwykle zakończona w ciągu dziewięciu lat. Na rok przed rozpoczęciem obowiązku szkolnego dziecko może uczestniczyć w bezpłatnym wychowaniu przedszkolnym. W Finlandii istnieje kilka szkół podstawowych i liceów ogólnokształcących, w których języki inne niż fiński są jednym z języków nauczania lub jedynym językiem nauczania.

Z początkiem 2021 r. obowiązek szkolny został rozszerzony o szkolnictwo ponadgimnazjalne; oznacza to, że wszyscy dziewiątoklasiści muszą ubiegać się o przyjęcie do szkoły średniej, aby kontynuować naukę. Celem rozszerzenia jest zagwarantowanie każdemu dziecku poziomu wykształcenia i umiejętności niezbędnych do odniesienia sukcesu we współczesnym społeczeństwie. Obowiązek uczęszczania do szkoły kończy się, gdy dana osoba kończy 18 lat lub gdy uzyska świadectwo ukończenia szkoły średniej II stopnia.

Wykształcenie średnie zapewniają licea ogólnokształcące i kolegia zawodowe. Liceum ogólnokształcące (po fińsku „lukio”), które trwa od 2 do 4 lat, zapewnia wykształcenie ogólne i kończy się egzaminem maturalnym. Kształcenie zawodowe trwa zwykle trzy lata. Kształcenie zawodowe może odbywać się w placówkach oświatowych lub w formie praktyk zawodowych. Praktyka odbywa się na podstawie umowy o pracę (umowa o praktykę) pomiędzy uczniem, a pracodawcą i jest potwierdzana przez organizatora kształcenia. Zasadnicze kształcenie zawodowe może być również podejmowane jako kwalifikacja oparta na kompetencjach. Zarówno egzamin maturalny, jak i zasadnicze szkolenie zawodowe uprawniają do podjęcia studiów wyższych.

W Finlandii szkolnictwo wyższe zapewniają uniwersytety nauk stosowanych i uniwersytety tradycyjne. Uniwersytety nauk stosowanych koncentrują się na życiu zawodowym, a tradycyjne uniwersytety na badaniach naukowych. Istnieją 22 uniwersytety nauk stosowanych. Wyspy Alandzkie mają również własny uniwersytet nauk stosowanych, a w Tampere znajduje się Police University College. Studia na uczelniach zawodowych trwają od trzech do czterech lat i kończą się uzyskaniem tytułu licencjata. Po zdobyciu co najmniej trzyletniego stażu pracy w sektorze osoby, które ukończyły niższe wykształcenie zawodowe, mogą ubiegać się o przyjęcie na studia magisterskie. Trwa to od roku do półtora roku, w ścisłej współpracy z sektorem biznesowym.

 

Życie kulturalne i społeczne

Finlandia ma bogate życie kulturalne, szczególnie w obszarze metropolitalnym Helsinek. W Finlandii jest ponad 1000 muzeów, a także dziesiątki teatrów i sal koncertowych. Muzyka fińska tradycyjnie zyskała światową renomę dzięki kompozycjom Sibeliusa i Merikanto. W ostatnich latach sukcesy zagraniczne odniosły takie zespoły jak Sunrise Avenue i Nightwish, kompozytorka Kaija Saariaho i dyrygent Esa-Pekka Salonen.

Latem Finowie chętnie przebywają w swoich domkach letniskowych, a oferta kulturalna jest jeszcze bardziej zróżnicowana, również na obszarach wiejskich. Młodzi ludzie spędzają wakacje słuchając swojej ulubionej muzyki na festiwalach, a miłośnicy muzyki tanecznej chodzą na plenerowe potańcówki.

Poza zajęciami kulturalnymi Finowie zazwyczaj spotykają się poprzez aktywność fizyczną. Cztery różne pory roku w Finlandii oferują wspaniałe możliwości spędzania czasu na świeżym powietrzu, od jazdy na nartach, po piesze wędrówki i nordic walking. Piesze wędrówki i biwakowanie są w Finlandii bardzo łatwe, ponieważ swoboda przemieszczania się, czyli prawa każdego obywatela Finlandii, oznaczają, że ludzie mogą swobodnie wędrować po łonie natury. W Finlandii istnieje również możliwość ćwiczeń w pomieszczeniach, szczególnie popularnymi przykładami są gry i sporty z piłką, takie jak hokej na lodzie i unihokej, a także pływanie.

Nocne życie w Finlandii również tętni życiem. Oprócz barów i restauracji popularne jest obecnie spędzanie wieczoru w kawiarni.

Istotną częścią fińskiej kultury jest sauna. Większość fińskich domów posiada przynajmniej po jednej saunie. Finlandia jest również znana jako ojczyzna gry Angry Birds, a ważnym kamieniem węgielnym fińskiej tożsamości jest Święty Mikołaj, który mieszka w Laponii.
 

Dochody i podatki

W 2021 r. fińscy pracownicy zarabiali średnio 3 529 EUR miesięcznie.

Finlandia ma dość wysoki poziom podatków w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Dochody z podatków są wykorzystywane do płacenia za usługi, które są wysokiej jakości na poziomie międzynarodowym, takie jak opieka zdrowotna, edukacja oraz opieka nad dziećmi i osobami starszymi.

Ludzie muszą płacić podatek w Finlandii, jeśli mieszkają tam na stałe, tj. dłużej niż sześć miesięcy.

Jeśli pracownik niepochodzący z Finlandii przebywa w Finlandii nie dłużej niż sześć miesięcy, jego pracodawca może potrącić 35% jego wynagrodzenia jako podatek u źródła. Przed pobraniem podatku od wynagrodzenia potrąca się 17 EUR dziennie. Ten podatek u źródła jest podatkiem ostatecznym, a pracownik nie składa zeznania podatkowego w Finlandii. Pracownik może również poprosić o progresywne opodatkowanie, przy czym podatek jest płacony w taki sam sposób, jak w przypadku pobytów dłuższych niż sześć miesięcy.

Jeśli pracownik niebędący obywatelem Finlandii pracuje w Finlandii dłużej niż sześć miesięcy, podlega opodatkowaniu w taki sam sposób, jak Finowie. Dobrym pomysłem jest, aby imigranci zaczęli od skontaktowania się z Agencją Usług Danych Cyfrowych i Danych Ludności, która wyda fiński osobisty numer identyfikacyjny. Administracja podatkowa wystawi wtedy kartę podatkową, a pracodawca odpowiednio potrąci podatek od wynagrodzenia. Podatek jest płacony od wszystkich dochodów uzyskanych w Finlandii lub w innym kraju.

Podatek dochodowy jest płacony zarówno państwu, jak i gminie. Dochód jest opodatkowany progresywnie. Kwota podatku do zapłaty na rzecz państwa jest ustalana zgodnie z krajową skalą podatku dochodowego. Każda gmina co roku ustala własną stawkę podatkową. W 2020 roku stawka podatku miejskiego wahała się od 17% do 23,5%. Średnia stawka podatku miejskiego wynosi 19,97%. Podatek kościelny płacą także członkowie zborów ewangelicko-augsburskich i prawosławnych. Każdy zbór ustala co roku własną stawkę podatku kościelnego. W 2020 roku stawka podatku kościelnego wahała się od 1% do 2%. Z wynagrodzenia netto pracowników potrącane są również składki na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie od utraty pracy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. W 2020 roku średnie stawki odpowiednio 8,4% i 1,18%. Są one wliczone w stawkę przedpłaty, która jest potrącana na mocy karty podatkowej. Stawkę podatku od osób fizycznych można obliczyć za pomocą kalkulatora procentowego podatku na stronie internetowej administracji podatkowej.

Podatek od środków transportu obejmuje element bazowy oraz element bazujący na układzie napędowym pojazdu. Podatek od napędu jest nakładany na pojazdy napędzane w inny sposób niż paliwo lub benzyna. Więcej informacji można uzyskać w Fińskiej Agencji Transportu i Komunikacji (TRAFICOM).

Urzędy skarbowe udzielają imigrantom wskazówek we wszystkich sprawach związanych z podatkami. Porady można również uzyskać dzwoniąc pod numer obsługi klienta administracji podatkowej.

 

Koszty utrzymania

Dane fińskiego urzędu statystycznego za 2019 r. pokazują, że następujące cztery obszary stanowią największe pozycje wydatków: koszty mieszkania i ogrzewania (24 %), transport (14 %), żywność (13 %) i zajęcia rekreacyjne (11 %) (z dochód).

W przeprowadzonym przez Eurostat porównaniu cen w 2021 r., w ramach którego oszacowano ceny żywności i napojów bezalkoholowych w krajach UE i EOG, Finlandia zajęła dziesiąte miejsce na liście. Ceny żywności i napojów bezalkoholowych w Finlandii są o 20% wyższe niż średnia europejska. Ceny napojów alkoholowych są o 80% wyższe niż średnia.

 

Oto przykładowe ceny z 2022 roku:

Mleko o niskiej zawartości tłuszczu (l) - 0,99 EUR

Masło (500 g) - 3,03 EUR

Jaja (kg) - 2,19 EUR

Mielona wołowina (kg) - 10,11 EUR

Łosoś (kg) - 11,16 EUR

Kawa (500 g) - 6,99 EUR

Ziemniaki (kg) - 0,91 EUR

Banany (kg) - 1,44 EUR

Pomidory (kg) - 3,05 EUR

Benzyna 95 E10 (l) - 2,28 EUR

Olej napędowy (l) - 2,21 EUR

Bilet do kina (od osoby) - 12,31 EUR

 

Życie prywatne (narodziny, małżeństwo, śmierć)

Narodziny

Rodzice lub opiekunowie dziecka muszą zarejestrować imię i nazwisko dziecka oraz język ojczysty w systemie informacji o ludności w ciągu trzech miesięcy od urodzenia dziecka. Dane rejestrowane są w jednostce Agencji Usług Danych Cyfrowych i Ludności, na terenie której zamieszkuje matka dziecka lub prowadzony jest rejestr ludności. Jeżeli dziecko zostanie członkiem kościoła ewangelicko-augsburskiego lub kongregacji prawosławnej, szczegóły zgłasza się szafarzowi udzielającemu chrztu.

Małżeństwo

W Finlandii ceremonia zaślubin może odbyć się w Agencji Usług Cyfrowych i Danych o Ludności, w sądzie rejonowym lub kościele albo w ośrodku obsługującym inną wspólnotę religijną. Ewentualne przeszkody do zawarcia małżeństwa bada się przed ślubem. Może to zrobić Agencja Usług Cyfrowych i Danych o Ludności lub Kościół Ewangelicko-Augsburski lub Kościół Prawosławny, do którego należy jedno z przyszłych małżonków. Zaświadczenie potwierdzające brak przeszkód do zawarcia małżeństwa należy złożyć u sekretarza przed ślubem. Przyszli małżonkowie muszą podać nazwisko (nazwiska), które przyjmą.

Małżonkowie mają prawo do wzajemnego majątku. Prawo to można zmienić za pomocą umowy przedmałżeńskiej, która musi zostać zarejestrowana w Agencji Usług Cyfrowych i Danych Ludności.

Rozwód jest możliwy po sześciomiesięcznym okresie ugodowym lub jeśli małżonkowie mieszkają osobno od dwóch lat. Dzieci zazwyczaj mają prawo spotykać się z obojgiem rodziców po rozwodzie.

Rejestracja związków partnerskich

Dwie osoby tej samej płci mogą zawrzeć związek małżeński w Finlandii (nowelizacja ustawy z 1 marca 2017 r.).

 

Śmierć

Pogrzeb może być zorganizowany prywatnie przez rodzinę lub przedsiębiorcę pogrzebowego. Cmentarze parafialne są cmentarzami publicznymi, chowane są na nich również osoby nie należące do kościoła. Po śmierci należy sporządzić spis majątku, w którym wymieniono majątek i pasywa zmarłego oraz pozostałych przy życiu wdów/wdowców. Jeżeli testament nie stanowi inaczej, dziedziczenie ustala się zgodnie z Kodeksem spadkowym.

 

Gdzie szukać pomocy w razie nagłych wypadków?

• Telefon ratunkowy: 112

• Ogólnokrajowy telefon informacyjny o usługach Biur Zatrudnienia i ofertach pracy:

• Ambasada RP w Helsinkach: (+358) 9 618 280

Kradzież bezzwłocznie zgłoś w najbliższym komisariacie policji. Protokół policyjny będzie potrzebny do uzyskania odszkodowania od ubezpieczyciela. Jak najszybciej musisz zastrzec zgubione lub skradzione karty płatnicze i kredytowe. Jeśli zgubisz lub stracisz paszport lub inny dokument podróży, powinieneś nie tylko zgłosić to na policję, lecz także w miarę szybko skontaktować się z polskim konsulatem. Poziom przestępczości w Finlandii jest średni. Uważaj na coraz częstsze kradzieże kieszonkowe zwłaszcza w dużych centrach handlowych, na dworcach, w zaludnionych centralnych punktach miast i podczas imprez masowych.

 

Adresy polskich placówek dyplomatycznych

1. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Finlandii
   Ambasador: Janusz Walenty Niesyto
   Finlandia, Helsinki, Arms Lindgrenin tie 21, 00570
   Tel.: +3589 618 280
   Tel. dyżurny: +358 503 818 653
   Fax: +3589 684 74 77
   strona: www.helsinki.msz.gov.pl
   helsinki.amb.sekretariat@msz.gov.pl

2. Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Espoo
   Konsul: Stefan Widomski
   Finlandia, Espoo, c/o Articare Technologies Oy, Metsänpojankuja 3, 02130
   Tel.: +358 500 505 605
   Fax: +358 988 687 501
   stefan.widomski@wanadoo.fr

3. Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Kuopio
   Konsul: Mikko Laakkonen
   Finlandia, Kuopio, Pohjois-Savon liitto Sepänkatu 1 A, P.O. Box 247, 70101
   Tel.: +358 447 142 624
   Fax: +358 175 501 428
   mikko.laakkonen@hydroline.fi

4. Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Tampere
   Konsul: Matti Sommarberg
   Finlandia, Tampere, c/o Cargotec Finland Oy, Ruskontie 55, 33710
   Tel.: +358 777 5000
   sommarberg@kalmarglobal.com

5. Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Turku
   Konsul: Jari Rastas 
   Finlandia, Turku, Niuskalankatu 2, 20380
   Tel.: +358 2 478 03 52
   Tel. dyżurny: +358 405 511 111
   Fax: +358 2 478 0340
   jari.rastas@kolumbus.fi

 
Wykaz najprzydatniejszych zwrotów po fińsku

Dzień dobry - Hyvää huomenta (rano)/ Hyvää päivää (popołudniu)/ Hyvää iltaa (wieczorem)
Do widzenia - Näkemiin
Dobranoc - Hyvää yötä
Dziękuję - Kiitos
Przepraszam - Olen pahoillani/Anteeksi
Nazywam się... - Minun nimeni on …
Skąd pochodzisz? - Mistä olet kotoisin?
Pochodzę z Polski - Olen Puolasta
Miło mi Cię poznać - Hausta tavata
Czy mówisz po angielsku? - Puhutko englantia?
Szukam pracy - Etsin työtä
Przepraszam, nie rozumiem - Anteeksi, en ymmärrä
Przepraszam, zgubiłem/łam się. Czy mógłbyś mi pomóc? - Anteeksi, olen eksynyt. Voitko auttaa?
Która jest godzina? - Mitä kello on?
Ile to kosztuje? - Kuinka paljon tämä maksaa?
Gdzie jest najbliższy bank, posterunek policji, szpital/przychodnia lekarska/przychodnia dentystyczna? - Mistä voin löytää läheisimmän pankin/poliisiaseman/sairaalan/lääkärin/hammaslääkärin?

 

Autor: Dominika Szymanowska - Doradca EURES z Pomorskiej Wojewódzkiej Komendy OHP

Źródła:
Niniejszy informator został sporządzony w oparciu o materiały internetowe

https://pl.wikipedia.org/wiki/Finlandia

https://www.gov.pl/web/finlandia/praca-i-pobyt

https://www.gov.pl/web/finlandia/finlandia---zasady-wjazdu-aktualizacja-na-biezaco

https://eures.ec.europa.eu/living-and-working/living-and-working-conditions/

https://www.turysta.org/telefony-alarmowe-i-informacyjne-w-finlandii

https://www.gov.pl/web/finlandia/ambasada

https://www.konsulaty.net