Cyberprzemoc - Artykuł

Zacznijmy od zgromadzenia kompendium wiedzy na temat cyberprzemocy. Jacek Pyżalski  w książce „Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży” przedstawił typologię agresji elektronicznej-rozróżnił:

1. Agresję elektroniczną wobec pokrzywdzonych, w której charakterystyczną cechą jest nierówność „sił” sprawcy i ofiary, to znaczy ofiarą jest osoba słabsza.
2. Agresję elektroniczną wobec celebrytów, gdzie za celebrytę uznaje się osobę często występującą w środkach masowego przekazu i wzbudzającej zainteresowanie opinii publicznej, bez względu na pełniony przez nią zawód.
3. Elektroniczną agresję uprzedzeniową (bias bullying), gdzie ofiarami agresji elektronicznej stają się grupy ludzi skupione według wspólnych wartości, na przykład określonej narodowości, fani zespołu, grupa wyznaniowa, zwolennicy określonej opcji lub partii politycznej i inni.
4. Agresję elektroniczną wobec nieznajomych (przypadkową), której ofiara jest osoba nieznana sprawcy, będąca przypadkową ofiarą podczas surfowania w sieci.
5. Mobbing elektroniczny, w którym sprawca i ofiara są najczęściej członkami tej samej grupy, zarówno online, jak i offline.

Inni autorzy podają podobne definicje i rodzaje. Wszyscy wskazują na to, że jest to przemoc przy użyciu nowych technologii, objawiająca się prześladowaniem, zastraszaniem, nękaniem  i wyśmiewaniem innych osób. Jest to zatem niezwykle niebezpieczny rodzaj przemocy psychicznej. Pomimo niewidocznych śladów, osoby pokrzywdzone czują się zranione. Pojawia się u nich zaburzona samoocena,  bezradność, wstyd i upokorzenie. Często cyberprzemoc prowadzi do ciężkich w skutkach zaburzeń, a nawet do popełnienia samobójstwa.

Chyba każdy z nas przynajmniej raz w życiu spotkał się z historią  samobójczej śmierci nastolatka, do której doprowadziła przemoc w sieci lub obejrzał choć jeden związany z opisywanym zagrożeniem film. Znany powinien nam być „Cyber - prześladowca” opowiadający historię siedemnastolatki, której wymarzony komputer niszczy życie lub polski film w reżyserii Jana Komasy pt. „Sala samobójców”.  Przedstawiona w filmie historia młodego Dominika Sanorskiego, jest doskonałym przykładem stalkingu. Wrażliwy i zagubiony nastolatek jest nękany przez rówieśników na portalach społecznościowych. Oskarżony  o homoseksualizm, wyśmiewany, a ostatecznie odsunięty od towarzystwa zostaje sam. Przestaje chodzić do szkoły i zarzuca przygotowania do matury. Wpada w depresję, zamyka się w swoim pokoju i utyka w internetowym świecie. Późniejsze konsekwencje spowodowane jego życiem w wirtualnej grze są bardzo poważne, ale nie zaczęłyby się gdyby nie cyberprzemoc.

Co zatem zrobić, aby nie wpaść w jej sidła? Jak się chronić przed atakiem stalkerów? Nie ma sposobów dających nam stu procentowe bezpieczeństwo. Niestety. Wszyscy użytkownicy Internetu oraz osoby korzystające z innych mobilnych sprzętów znajdują się w potencjalnej grupie zagrożonych. Oczywiście możemy przestać korzystać z Internetu, czy wyrzucić do kosza telefon komórkowy, ale takie rozwiązanie wydaje się być niezbyt realne. Dlatego lepszym sposobem jest nauczenie się bezpiecznego użytkowania sieci. 

Po pierwsze broń swojej prywatności, nie zamieszczaj w sieci wszystkiego, ogranicz dodawanie zdjęć i prywatnych postów, zawęź grono znajomych na portalach społecznościowych - nie musisz, a nawet nie powinieneś mieć w liście znajomych wszystkich, którzy wyślą Ci zaproszenie! Pamiętaj, że każdy kto znajduje się na liście bliskich Ci osób może dodawać komentarze do profilu i zamieszczanych zdjęć. Nie dziel się hasłami do portali, z których korzystasz i zmieniaj je często. Nie używaj jednego hasła do wszystkich stron. Pamiętaj także, aby Twój numer telefonu miały tylko zaufane i bliskie Ci osoby. Jeśli staniesz się ofiarą, zachowuj dowody. Nie usuwaj obraźliwych komentarzy, maili czy wiadomości sms. O wszystkich informuj rodziców, nauczycieli lub pedagogów. Zgłoście też natychmiast sprawę na policję. Ważne jest, abyś nie zostać z problemem bez pomocy dorosłych. Nie odpowiadaj też na zaczepki ze strony innych ponieważ to tylko zaogni konflikt. Zablokuj osoby, które wysuwają ku Tobie nieprzyjemne uwagi. Pamiętaj, że to TY decydujesz o tym, co Ci się podoba, a co nie.  I jeszcze jedno - komputer czy telefon komórkowy są istotnym i ważnym aspektem w życiu, ale nie najważniejszym. Korzystaj z nich tylko jeśli naprawdę tego potrzebujesz. Nie uzależniaj się od tego wielkiego, niosącego za sobą wiele zagrożeń świata.

Autor: Barbara Bogusz-wychowawca 1-13 Hufca Pracy w Przemkowie
Źródło:  J. Pyżalski (2011). Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży, Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.