Nauka zawodu bez chodzenia do szkoły? To możliwe!

Droga do bycia wykwalifikowanym fachowcem, cenionym pracownikiem, a być może i przyszłym mistrzem w zawodzie i pracodawcą jest otwarta także dla tych, którzy mają problem ze szkołą. Ucz się fachu w zakładzie rzemieślniczym i na początek zostań czeladnikiem.

Warunek

Jedynym warunkiem, aby zacząć naukę zawodu w formie pozaszkolnej (bez chodzenia do szkoły zawodowej czy branżowej) jest ukończenie obowiązkowego gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej.

Jeżeli z różnych uzasadnionych przyczyn nie możesz lub nie chcesz kontynuować nauki w szkole zawodowej czy branżowej, możesz uczyć się zawodu bezpośrednio u pracodawcy bez konieczności uczęszczania na typowe szkolne lekcje.

Nauka w formie pracy

Gdy masz 16 lat*, a nie ukończyłeś jeszcze 18 lat, możesz podpisać z pracodawcą z zakładu rzemieślniczego umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego i zostać pracownikiem młodocianym.

Jako pracownik młodociany będziesz otrzymywał co miesiąc wynagrodzenie w wysokości: 4 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym roku nauki, 5 % w drugim roku nauki i 6 % w trzecim roku nauki zawodu. Aktualne wskaźniki znajdziesz tutaj.

Ile to trwa?

Nauka zawodu w rzemiośle trwa 36 miesięcy i składa się z dwóch części: praktycznej – u pracodawcy, teoretycznej – w tym przypadku na kursach dokształcających albo u pracodawcy.

Kursy dokształcające realizowane są przez wyspecjalizowane ośrodki szkolące, szkoły lub izby rzemieślnicze. Turnusy w zależności od zawodu trwają od dwóch tygodni do miesiąca i odbywają się średnio raz w roku (trzy turnusy w cyklu nauczania – 1, 2, 3 stopień). Zdarza się, że kurs odbywa się tylko na zakończenie nauki, tuż przed egzaminem czeladniczym. Ogółem dokształcenie teoretyczne w formie pozaszkolnej obejmuje około 100 godzin zajęć. Za udział w kursie może zapłacić pracodawca.

Jaki zawód wybrać?

Formuła nauki zawodu tylko u rzemieślników jest dużo mniej popularna, niż forma nauki zawodu w szkołach zawodowych i branżowych. Według raportu z wyników działalności oświatowej Związku Rzemiosła Polskiego za 2017 rok, przygotowanego na podstawie informacji udostępnionych przez izby rzemieślnicze, pierwsza forma dotyczy tylko około 3 % młodocianych (1 868 osób w stosunku do 64 695 wszystkich pracowników młodocianych w 2017 r.).

Z danych Związku Rzemiosła Polskiego za 2017 r. wynika, że wśród najczęściej wybieranych przez młodzież zawodów do nauki w rzemiośle były: fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz, cukiernik, piekarz, elektryk i ślusarz. Zastój widać natomiast w branży odzieżowej, włókienniczej, związanej z obróbką skór i futer.

Największym zainteresowaniem kandydatów chcących uzyskać tytuł czeladnika cieszą się zawody: fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych, kucharz, cukiernik, stolarz, elektryk, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, ślusarz i monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych. Jak widać obie listy w dużej mierze się pokrywają.

W 2017 r. egzaminy czeladnicze przeprowadzono ogółem w 87 zawodach (dane ze wszystkich izb rzemieślniczych w Polsce).

Cała lista zawodów jest długa. Są na niej m.in. takie profesje jak: baca, betoniarz – zbrojarz, bioenergoterapeuta, brukarz, brązownik, cieśla, drukarz, florysta, fotograf, glazurnik, hafciarka, introligator, juhas, kamieniarz, kelner, kominiarz, lakiernik, malarz, tapeciarz, mechanik – monter maszyn i urządzeń, mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter izolacji budowlanych, monter izolacji przemysłowych, monter sieci wodnych i kanalizacyjnych, murarz – tynkarz, naturopata, operator obrabiarek skrawających, operator obrabiarek sterowanych numerycznie, posadzkarz, rusznikarz, tapicer, wędliniarz, witrażownik, wizażystka, złotnik – jubiler.

I to nie wszystko! Na pewno znajdziesz jakiś zawód dla siebie.

Egzamin czeladniczy

Po trzech latach nauki zawodu w takiej formie będziesz zobowiązany przystąpić do egzaminu na tytuł czeladnika w wyuczonym zawodzie – przed komisją izby rzemieślniczej. Koszty egzaminu pokryje pracodawca.

Świadectwo czeladnicze na potwierdzenie uzyskanych kwalifikacji zawodowych – jako dyplom zawodowy wydany przez izbę rzemieślniczą – uznawane jest w całej Europie.

Tytuł czeladnika jest odpowiednikiem świadectwa ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej lub szkoły branżowej o odpowiednim kierunku.

Co dalej?

Otrzymanie tytułu czeladnika otwiera przed absolwentem możliwość, żeby po trzech latach pracy w zawodzie zdobyć tytuł mistrza.

Jednocześnie, mając atrakcyjny fach w ręku, możesz rozkręcić dobrze prosperujący biznes.

Być może kiedyś, jako osoba pełnoletnia, zechcesz uczyć się w szkole dla dorosłych (np. w centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego, w technikum lub liceum ogólnokształcącym). W życiu przecież różnie bywa. Pamiętaj, że nie będziesz miał ku temu żadnych przeszkód, a to, że masz już fach i nie zmarnowałeś czasu bez szkoły bezczynnie, będzie działać tylko na twoją korzyść. Zdobyte doświadczenie zawodowe okaże się atutem.

Obecne problemy ze szkołą to nie koniec świata. Pomyśl, może nauka zawodu u rzemieślnika jest właśnie dla ciebie? Wykorzystaj szansę i zostań dobrym fachowcem. Na dzisiejszym rynku pracy są oni poszukiwani i właściwie wynagradzani.

Autor: Piotr Klejny, Lubelska Wojewódzka Komenda OHP

*Od 1 września 2018 r. w życie wejdzie zmiana w kodeksie pracy, według której pracownik młodociany musi mieć ukończone 15 lat.

Źródło:
Raport z wyników działalności oświatowej za 2017 rok przygotowany w Związku Rzemiosła Polskiego na podst. informacji udostępnionych przez izby rzemieślnicze, https://zrp.pl/dzialalnosc-zrp/oswiata-zawodowa/egzaminy/raporty-z-wynikow-dzialalnosci-oswiatowej/ (udostępnienie 20.07.2018 r.)