Zatrudnianie młodocianego cudzoziemca - artykuł

Legalny pobyt i dostęp do rynku pracy

Jeżeli pracodawca chce zatrudnić młodocianego cudzoziemca, w pierwszej kolejności powinien sprawdzić, czy cudzoziemiec ma legalny pobyt na terytorium Polski. W wielu przypadkach młodociani uczniowie szkół branżowych I stopnia są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

Dokumenty pobytowe, które bezwzględnie wykluczają wykonywanie pracy

Cudzoziemiec nie może legalnie pracować, gdy przebywa na terytorium RP na podstawie polskiej wizy, której cel wydania został oznaczony symbolem:

• 01 – cel turystyczny,
• 02 – odwiedziny,
• 11 – kształcenie/szkolenia (nauka niebędąca studiami),
• 14 z adnotacją – leczenie,
• 20 – korzystanie z ochrony czasowej,
• 23 – inne (wyjątek: posiadacz Karty Polaka).

Wykonywanie pracy wykluczają także dokumenty pobytowe takie jak:

• wiza z innego kraju Schengen,
• ruch bezwizowy (tylko dla wybranych państw wskazanych przez ministerstwo pracy),
• karta pobytu z innego kraju Schengen (zatrudnienie tylko do 90 dni i wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia na pracę).

Zasady powierzania pracy młodocianym cudzoziemcom

Zgodnie z Kodeksem pracy, osoby w wieku od 15 do 18 lat mogą być zatrudniane jako pracownicy młodociani:

• w ramach przygotowania zawodowego,
• do wykonywania prac lekkich – nieszkodliwych dla zdrowia i takich, które nie wpływają negatywnie na obowiązek szkolny; prac wykonywanych na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia (po skończeniu 16 lat). Pracodawca w przypadku prac lekkich musi przedstawić młodocianemu pracownikowi wykaz prac lekkich, zatwierdzony przez inspekcję pracy.

W przypadku młodocianych cudzoziemców przebywających na terytorium Polski muszą być przestrzegane przepisy obejmujące szczególną ochroną pracowników młodocianych, szczegóły opisuje to dział dziewiąty Kodeksu pracy.

Pracownik młodociany, który chce pracować, musi obowiązkowo ukończyć ośmioletnią szkołę podstawową. W przypadku np. obywatela z Ukrainy, w związku z istniejącym konfliktem zbrojnym, wystarczy, że przedstawi pracodawcy oświadczenie o ukończeniu tego etapu nauki.

Aby pracodawca mógł zatrudnić pracownika młodocianego, potrzebna jest też zgoda rodzica, opiekuna prawnego lub przedstawiciela ustawowego. Wymagane jest także świadectwo lekarskie potwierdzające, że praca oferowana młodocianemu nie zagraża jego życiu i zdrowiu (art. 191. § 1. 2 Kodeksu Pracy).

W przypadku zatrudnienia młodocianego na podstawie umowy cywilnoprawnej, pracodawca ma obowiązek stosować przepisy takie jak w przypadku zatrudnienia młodocianego na podstawie umowę o pracę (art. 200.1 § 1 Kodeksu Pracy).

Dodatkowe obowiązki pracodawcy:

• zgłoszenie młodocianego pracownika do ZUS,
• przechowywanie pełnej dokumentacji związanej z zatrudnieniem,
• zapewnienie odpowiednich warunków pracy zgodnie z przepisami BHP i Kodeksem pracy,
• przestrzeganie ograniczeń dotyczących czasu pracy młodocianych.

Sankcje za nielegalne zatrudnianie

Za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców, w tym również młodocianych, przewidziane są kary grzywny, które są naliczane za każdy przypadek takiego zatrudnienia.

Jak widać, zatrudnianie młodocianego cudzoziemca w Polsce wymaga od pracodawcy przestrzegania wielu przepisów. W razie wątpliwości warto kontaktować się z Państwową Inspekcją Pracy.

Autor: Joanna Bogucka

Źródła:

https://www.pip.gov.pl/dla-sluzb-bhp/porady-prawne/cudzoziemcy

https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00214

Ustawa z dnia 20 marca 2025 r.  o warunkach dopuszczalności powierzenia pacy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2025 poz. 621)

Kodeks pracy